Маданият

Малкъар халкъны башхаладан бек биринчи айырмалыгъы, баям, аны суратлау сёзге усталыгъыды. Къалыубаладан бери келген жомакъларыбыз,  таурухларыбыз, кюйлерибиз, ийнарларыбыз анга шагъатлыкъ излетмейдиле.

Елена Пачеваны аты республикада белгилиди – кёп жылланы ичинде ол ариу ауазы бла къабарты, къазах, орус, осетин, арап тилледе халкъ тизген эм авторлары болгъан жырланы жырлап тургъанды, Къабарты-Малкъар радиону хорунда, республиканы Къырал филармониясында да ишлегенди.

Уллу Ата журт уруш башланнганда, 1941 жылда  августда, урушдан, ачлыкъдан, жаланнгачлыкъдан къачып, бизни республикагъа оналты мингден артыкъ адам келгенди

Къудайланы Мухтарны «Балкария» фольклор-этнография къырал тепсеу ансамбльни къурау жаны бла башламчылыкъларында анга болушлукъ этгенлени араларында Джуртубайланы Махти да болгъанды.

Белгилисича, малкъар  халкъны къадары тынчладан болмагъанды. Алай къайсы болумлада да ол адамлыгъын, иш кёллюлюгюн, талпыныуун, жашаугъа  сейирин бир заманда да тас этмегенди.

Жангы жылны аллында кюнде Ариужан эки уллу сумканы да кётюралгъаныча толтуруп, автобусха миннгенин кёрген Азрет: «Тейри, жашына атланнганды», – деп сагъыш этди.

Кёп болмай Нальчикде балетден «ARMONIA» деген школ ачылгъанды, ол Экинчи Таманский дивизияны орамында 31-чи номерли юйде «Кюнлю шахарны» къатында орналыпды. Аны башламчысы Роксана Ардашаевады. Бизни бла ушагъында ол балет адамны саулугъун, ол санда психология жаны бла да къалай кючлерге боллугъуну, аны сабийлеге, абаданлагъа да хайырлылыгъыны юсюнден айтханды.

 Ахматланы Борисни бла Алботланы Ханифаны къызлары Заира юлгюлю жаш тёлюбюзню келечисиди. Ол ишлеген жерлеринде адамла бла бир тил таба билгенди, сынам жыйгъанды, бюгюнлюкде уа кесини производствосун да ачып, хайырланыучуладан ыразылыкъ тапханды. Ол ишини энчиликлерини, къаллай жетишимле болдургъаныны юсюнден а бизге билдиргенди.

 «Ийман» жырчы къауум 90-чы жылланы ахырында къуралгъанды, бюгюнлюкде халкъ сюйген кёп жырчыла аны санында сахнагъа чыкъгъандыла. Аланы араларында жаш жырчы Жаболаны Арсен да болгъанды.

Малкъар адабиятха 1960-чы жыллада келгенлеге бизде алтын тёлю дейдиле. Ала, сюргюн къыйынлыгъын сабийлей кёргенле, киши жеринде ачлыкъ-жаланнгачлыкъ, учузлукъ сынагъанла, не къыйынлыкъланы да хорлап, окъуу-билим алып, малкъар адабиятны бир да болмагъанча бийиклеге чыгъаргъандыла.