Маданият

Жарашууланы Зайнаф, Чыпчыкъланы Къоналийни къызы, жарашдыргъан къарачай-малкъар тилни ангылатма фразеология сёзлюгюне 5000-ден аслам айланч киргенди. Хар бирини магъанасы башха сёзле бла ачыкъланады, аланы тилде жюрюулерине шагъатлыкъ этген юлгюле суратлау литературадан эм сёлешиу тилден алыннгандыла.

«Иман» жырчы къауум 90-чы жылланы ахырында къуралгъанды, бюгюнлюкде халкъ сюйген кёп жырчыла аны санында сахнагъа чыкъгъандыла. Аланы араларында жаш жырчы Жаболаны Арсен да болгъанды.

Бу кюнледе Суратлау искусстволаны А.Л.Ткаченко атлы музейинде Рузана Дацирхоеваны «Дерева вы мои, дерева» атлы   кёрмючю ачылгъанды. Анда къараучула суратчыны  живопись, графика эмда  сценография ишлери  бла шагъырей болгъандыла.

Бу кюнледе КъМР-ни Маданият министерствосунда кенг жыйылыуда озгъан жылда маданият, искусство эм асламлы коммуникацияла  учрежденияла  салыннган борчларын къалай толтургъанларыны эсеплерин чыгъаргъандыла эмда быйылгъы проектлени  юслеринден сёлешгендиле.

Халкъ тепсеулерибиз бла байламлы бёлюмню андан ары бардырабыз. Бу жол «Голлуну» бла «Башил айы» къыш тепсеуню юслеринден да Къудайланы Мухтарны жазгъанларына кёре хапарлайбыз.  Мирзеуню тейриси Голлу болгъанды.  Озгъан заманлада таулула аны хурметине деп жаз башыны ал кюнлеринде жырла, тепсеуле бла энчи байрамла къурагъандыла. Бу къууанчны мажюсю буруннгуда чыкъгъаныны сылтауу адамланы жыйылып бай тирлик алыугъа итиниулери болгъаны ишексизди. Тёреге жораланнган жырда тейрини берегетлиги, ариулугъу, акъыллылыгъы махталгъанды.

Акъ-Сууда китапханагъа бусагъатда ремонт этиле тургъаны себепли ол 15-чи номерли мектепде  кабинетледен биринде орналыпды. Анда ишлеген Светлана Мамедованы башламчылыгъы бла кёп тюрлю  тюбешиуле, конкурсла, викторинала, адабият ингирле бардырыладыла. Бу кюнледе уа  белгили сабий жазыучу Алан Милнни чыгъармачылыгъына бла жашау жолуна жораланнган тюбешиу болгъанды. Анга тёртюнчю классны окъуучулары чакъырылгъандыла.

Бахсан районну Жанхотия элинде «Джигит» тепсеу ансамбль къуралгъанлы жаланда эки жыл толгъанды. Алай  эсе да, ол кесини хунерин къуру республикабызда угъай, андан тышында да ачыкъларгъа, кёргюзтюрге жетишгенди.

Терезе жанында жатхан ауругъанны кёлю жарыкъ болса да, бети уа саргъалыпды, сыпхарылып. Киргенибизлей, башхалача болмай, ёрге къобуп:

Халкъ тепсеулерибиз бла байламлы бёлюмню алгъыннгы номерде ачып, аны андан ары бардырабыз. Бу жол «Тёгерек тепсеуню», «Жияны», «Кийиз къамчини» юслеринден да Къудайланы Мухтарны жазгъанларына кёре хапарлайбыз.  

«Тёгерек тепсеу» бек эрттегили тепсеуледен бириди. Аны бир тюрлюсюнде жаш  лячинни неда къушну сыфатындача чыгъады арагъа, къыз а – кёгюрчюнню неда зурнукну. Бу тепсеуню бир жаш бла бир къыз неда асламла жыйылып тепсегендиле. Аны биринчи кесеги сабырды, лирика халда толтурулады, экинчиси – терк.

Нальчикде малкъар тилде чыкъгъан газетге кесини биринчи назмуларын Ёзденланы Абдуллах  Алма-Атадан ийген эди. Ол 1957 жылда болгъанды. Назму «Коммунизмге жол» (шёндю «Заман») газетни культура бёлюмюню ол кезиудеги таматасына – Энейланы Ахматха – тюшеди. Ахмат аны жаратады эмда газетде басмалайды.