Жамауат

Малкъар эллени къайсында да огъурлу, ким да юлгю алырча, толу юйюрле бардыла. Алада ёсген сабийле да кеслерин къайда да ариу жюрютгенлери керти шартды. Огъары Малкъарны ийнагъы Атабийланы Маткерийни жашы Магомет бла аны жашау нёгери Жылкъыбайланы Бийсолтанны къызы Маруся аллай юйюр – беш жаш бла юч къыз ёсдюргендиле.

Болгъан иш

ХХ ёмюр. Ол келтирген сынауланы Мариямдан иги ким биледи? Бирде алайды десе да, бирде уа ол ачы жыллада жоюлгъанланы, Сибирни толтургъан, анда атсыз-чуусуз болгъан насыпсыз халкъны келтиреди кёз аллына.

Къолайлы юйюрден эди ол. Атасы Ахмат башына бек къаты ёзденледен эди. Аны мал байлыгъын, ишни къурай билгенин да хайырланыр ючюн къалмагъанды жангы власть. Артда уа 30-чу жыллада аны да, эки тамата жашын да тутуп, хапарсыз этген эдиле.

Халкъыбыз къачан да иш кёллюлюгю, тирилиги бла атын айтдыргъанды. Бурун заманладан къалгъан кийизле, юй керекле, накъышла тамашагъа къалдырадыла. Къолдан устала уа шёндю да усталыкълары бла миллетлерине жарайдыла. Темирчиле Тилланы Магометни жашы Мажит бла Каркаланы Хызирни жашы Ахмат аланы санындандыла, ала темирден гюлледен башлап, къабакълагъа дери сейирлик ариу затла этедиле. Бюгюн ала бизни ушакъ нёгерлерибиздиле. 

Малкъар халкъны тарыхында Кёнделен энчи жерни алады. Кёнделенчи революционерле Къабарты-Малкъарда эм саулай Север Кавказда да Совет властьны орнатыр ючюн, жан-къан аямай кюрешгендиле. «Къызыл Кёнделен» деп айтдыргъандыла эллерине. Мусукаланы Ахматны, Энейланы Магометни бла Махмудну, Эскендерланы Ибрагимни эм башхаланы атлары республикагъа белгилидиле. Аны юсюнден КъМР-ни сыйлы журналисти Къулбайланы Алий кеси заманында, 2012 жылда, бу материалны хазырлагъан эди. Бюгюннгю номерибизде аны окъуучуларыбызны эслерине жангыдан салыргъа сюебиз.

Адамланы къутхарыу, кесинги жанынга къоркъуу болгъанына къарамай, кюн сайын къыйын болумлагъа тюшгенлеге болушлукъ этиу Россейни МЧС-ни Элбрус бийик тау-къутхарыу отрядыны ишчилерини жашау жорукъларыды. Аллай уста къутхарыучуладан бири Хаджиланы Азнорду, ол юч жюзден аслам къутхарыу-излеу ишге къатышханды, аланы кезиулеринде аслам адамны ёлюмден сакълагъандыла. Усталыкъны сайларгъа себепликни гитчеликде сингдирилген ниетле, абадан бола баргъаны бла тохташхан акъыл этедиле. Жюрек чакъырыууна бойсунуп, Азнор да 2009 жылда къадарын бу огъурлу иш бла байламлы этерге сюйгенди.

Газетибиз бла кёп жылланы байламлыкъ жюрютюп тургъанладан бири – булунгучу Аппайланы Магомет – ауушханлы жарым жыл чакълы болады, Аллах жаннетли этсин. Не заманда да бизни, окъуучуланы да сейир материаллары бла къууандырып туруучу акъсакъал эллилерини эслеринде огъурлу халли, чамгъа уста адамча къалгъанды. Юйдегиси Маригъат бла уллу юйюр ёсдюрюп, сабийлерини хар бири да энчи жашауларын къурарча этип, аталыкъ борчун толтуруп дейик, алай алышханды дуниясын Аппай улу.

Айсурат бла Тимурну тойларына инстаграмда мингле бла «лайкла» салдыла. Ариу башланнган жомакъ къалай барлыкъ болур, деп тышындан къарагъан кёзле кёп эдиле. Юйюр кеме  суу тюбюнде биринчи ташха тирелгенлей, чачылды да кетди. Не таш эди ол? Ипотека. Къызны иш хакъы аман тюйюл эди да, анга банк ипотека  кредитни бек тынч берген эди. Жаш да мерседесин алгъанда жетмеген ахчасын кредит бла жапхан эди. Биринчи айда Айсурат ипотека тёлеуню Тимур этер деп сакълады, алай этмегенинден сора: «Кесинги кредитинге ахча ётдюргенде, мени ипотекама да эс бур», - деди.

Бизни республиканы тийресиндеги Чирик кёлню юсюнден тюрлю–тюрлю таурухла бардыла. Аны къалай тюрлю жаратылгъаныны, теренлигини, аны тюбюнде болгъан затланы юслеринден да айтыула бирге келишмейдиле. 

Нальчикде россейли спортчу Мария Ласицкене Токио шахарда бардырылгъан Олимпиадада алтын майдал алгъанын белгилегендиле. 

Минги тауну тийреси къаячыла кёп жокълагъан жерледен бириди. Аланы уа бек алгъа экибашлы Элбрус – Европада бек бийик тау – кесине тартады. Аны тёппесине ёрлерге жыл сайын кесибизни къыралыбыздан, тышындан да мингле бла адамла келедиле. Да хау, алагъа мында бек уллу онгла бардыла. Ушба (4694 м.), Къукъуртлу (4634 м.), Тонгуз-Орун (4454 м.), Накра (4451 м.), Шхельда (4320 м.), Башыкъара (4241 м.) эм кёп башхала къайсы къаячыны да сынарыкъдыла.