Саулукъ

Миллетибизде, медицинаны жолу бла барып, адамланы саулукъларын игилендирирге, бирде уа жашауларын окъуна къутхарыргъа къолларындан келгенни аямагъанлары бла бирге тамамлагъан жумушларын илму бла байлагъанларыбыз да асламдыла. Аладан бири уа Хасауланы Русланды.

"Чынтты врач, саусузгъа  бакъгъандан сора да, анга жан аурутуп, кесини ёз адамынача къайгъырады. Мечиланы  Сагъытны къызы Люба да ма аллай докторду, огъурлу адамды», - ма быллай эм алагъа ушагъан жазыула Долинскде аллергиядан ауругъанлагъа бакъгъан больницаны китабында кёпдюле.

Кёп болмай КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосунда «Земский доктор» къырал программа къалай ишлегенин эсеплегендиле. Аны хайыры бла  былтыр республиканы медицина учрежденияларында  69 врач уруннганды, деп билдириледи ведомствону пресс-службасындан.

Шёндюгю урологияда  без  ауруу – простатит -иги да кенг жайылгъанды.  Ахыр шартлагъа кёре, андан битеу эр кишилени отуз элли процентге жууугъу къыйналадыла. Аны юсюнден  Нальчикде шахар больницаны  урологу, андрологу  эм онкологу Улбашланы Азамат бла ушакъ этгенбиз.

Бюгюнлюкде Европада, бизни къыралда да 60-65 жыл инсанны орта жыл саны бошалып, къартлыгъы жетген заманнга саналады. Алай, технологияла, медицина да тохтаусуз айныйдыла, алтмыш жылдан атлагъанла энди кеслерин къартлагъа угъай, алыкъа къарыулары къайнагъан жаш адамлагъа санайдыла.

Шёндюгю дунияда кенг жайылгъан, къыйын аурууладан бири  диабетди. Ол жыл сайын мингле бла адамланы жашауларын юзеди.   Бу аурууу болгъаннга жашау этиу бек къыйын болады: анга  поликлиникагъа терк-терк барыргъа, тёгерегинде адамланы жазыкъсыныуларын кёп эшитирге тюшеди. Алай барысындан да осалы уа - диабетиклени иги да асламысы, кеслеринде бу ауруу болгъанын сезмей,  заманны  оздургъанларыды. Биз аны  юсюнден профессор, медицина илмуланы доктору, Естествознанияны россей академиясыны келечиси, эндокринолог Ахкёбекланы Нелли бла ушакъ этгенбиз.  

Жарсыугъа, бауурлары ауругъанла шёндю аз тюйюлдюле. Аурумаз ючюн не зат этерге керекди? Бу соруудан башланнган эди Нальчик шахарны ючюнчю номерли поликлиникасыны врач-терапевти  Наталья Лукина бла ушагъыбыз.

Ыйых кюн эди. Жууукъладан бири тойгъа чакъыргъанды. Роза, омакъ кийинип, къонакъгъа  тебирей тургъанлай, къоншу тиширыу юйге хылыф киреди. Талакъ солуу эте, жиляп: «Къызым бек онгсузду,  болуш»,- дейди.  Роза, чабып барып, анга биринчи болушлукъ этеди,  «Скорыйни» да чакъырады. Ол элде кимге эсе да келип тура эди. Саусузну терк окъуна больницагъа жетдиредиле. Анда уа: «Насыбынг да бар эди къатынгда врач болгъаны, терк болушлукъ да этгени,  мындан кеч къалсанг эди,  не хазна жашагъы эдинг», - дегендиле.

Бизни миллетде, больницала болмагъан дунияда, багъыу къалай баргъанды? Таматала айтханнга кёре,  бизни миллетде алгъын заманлада халкъ медицина айнып болгъанды, кырдыкланы кючлерин билгенле аз тюйюл эдиле. Ол билим унутула барады, энди жюрютюлмейди, алай  озгъан ёмюрледе халкъда саусуз адамны багъыу жаны бла терен билим болгъаны бек сейирлик шартды.

Грипп  жукъгъан аурууду. Андан къалай сакъланыргъа боллугъуну юсюнден Инфекция ауруулагъа эм СПИД – ге къажау  араны врач – инфекционисти Аппайланы Шамиль  бла ушакъ этгенбиз.