Саулукъ

Статистика тергеуле ачыкълагъаннга кёре, жер башында псориаздан неда  псориатикалы артритден къыйналгъанланы саны юч процентге жетеди. Бу ауруу адам улугъа кесин жамауатха къошаргъа ийменирча  жарсыуланы да чыгъарады. Федерация да кесини ишин асламысында ол затха къайгъырыулукъда – алагъа эм алгъа психологиялы болушлукъну этиуде кёреди.

Жазыучула, суратчыла, музыкантла да сюймекликни юсюнден нек жазып турадыла? Жер башында адамланы акъылларын, жанларын да нек бийлегенди бу сезим? Къалай келеди сюймеклик адамгъа? Не затды ол? Бу соруугъа жууап психиатр Текуланы Виола бергенди.

Эт ашамагъанла кёпден кёп бола барадыла. Не хыйсапдан? Хайыры – хатасы уа недеди аны? Бу соруулагъа жууапланы врач Бёзюланы Жамиля бергенди.

Статистикагъа  кёре жер башында жашагъанланы тёртден бири  тромбоз ауруудан къыйналыргъа боллукъ къоркъуулу къауумгъа киреди. Ол къалай къуралып тебирейди  эм андан къорууланыргъа онг бармыды? Аны юсюнден хирург Атмырзаланы Марат бла ушакъ этгенбиз.

Быйыл Чегем районда «Саулукъ сакълау» миллет проектге кёре, саулукъ сакълау учрежденияланы мюлк-техника мурдорларын кючлерча мадар этилликди. Аны баш магъанасы – жамауатха тийишли халда диагностика бардырырча эм багъарча онгла къураргъады.

Бусагъатда  бу къышда экинчи-ючюнчю кере грипп болгъанла бардыла. Некди алай? Аны юсюнден врач-инфекционист Аппайланы Шамил бла ушакъ этгенбиз.

Тарыхда жазылгъаннга кёре, эрикни кюн тюбюнде къатдырып биринчи кере буруннгулу египетлиле башлагъандыла. Бу амал ызы бла Африкагъа эмда башха жерлеге да жетгенди. Аны эт эмда кёгет ашлагъа къошуп болгъандыла, алайлай ашагъанда стрессден, къарыусузлукъдан болушханын да тохташдыргъандыла.

Аш орун къыйнамай тургъанлай, бир кюнде уа сохуранынг келип, тамагъынг къыздырып, кюйдюрюп башлайды. Ол нек болады алай? Аны юсюнден врач Бёзюланы Жамиля бла ушакъ этгенбиз.

Къан тамырлада къанны басымы кётюрюлюу (гипертония) ауруу бир 15-20 жыл мындан алгъа асламында абадан тёлюде болуучусу эсибиздеди. Алай арт кезиуледе, бютюнда ковидден сора, ол жаш адамлада да терк-терк тюбеп башлагъанын кёребиз.

Бусагъатда таматалада угъай да, школчуланы араларында окъуна аш орунлары, чегилери къыйнагъанла аз тюйюлдюле. Нек болады алай? Жарсыугъа, студент жыллада уллу кёллю болуп, заманында аш ашамай, кёпле аш орунларын бузадыла, ызы бла алгъын сагъатча ишлеген чегиле кеслерин билдирип башлайдыла.