Саулукъ

Бизни республикада медицинаны айныууна къыйын салгъан кёп таулу врачла бардыла. СССР-ни  саулукъ сакълаууну отличниги,  КъМАССР–ни  сыйлы врачы Малкъарланы Ахмат аты айтылгъан врачладан бири болгъанды, КъМР–ни Правительствосуну, Парламентини, Саулукъ сакълау министерствосуну  сыйлы грамоталары бла саугъаланнганды. Ол  1981–2006 жыллада республикалы больницаны багъыу жаны бла баш врачыны орунбасары болуп тургъанды, 2006–2014  жыллада уа граждан къоруулау жаны бла баш врачны  орунбасары эди. Жашаудан 83-жыллыгъында кетгенди. Алай аны бла бирге ишлегенле, битеу жамауат да бу сейирлик адамны эслеринде тутадыла.

Къан къалын болуп, тромбгъа айланнган кезиуле аслам чыгъадыла. Алай къанны къалыннга айланыудан сакълагъан амалла уа бардыла, аланы бирини юсюнден Organic Facts деген сайтда айтылады. Ол амал да какаоду. Анга магний, медь бла железо киредиле. Алай диетологла эсгертгенлерича, ол жалгъан затла къошулмагъан продукт болургъа керекди, кесин да татлы этерге жарамайды.

 Прохладнада "Саулукъ сакълау" миллет проектге кёре поликлиникагъа тынгылы ремонт этиле турады. Кёп болмай, ишле къалай баргъанлары бла шагъырейленирча,  КъМР-ни саулукъ сакълау министри Рустам Калибатов объектни жокълагъанды.

Чёплеу хайырлымыды, алай эсе уа, недеди игилиги? Аны юсюнден Нальчик шахарны биринчи номерли поликлиникасыны врачы Шауаланы Клара айтады:

Минги тауну этегинде «Элбрусну къоруулагъанланы эсгертмесини» къатында Уллу Ата журт урушха жораланнган къараучу жер (музей) къуралгъанды. Бюгюнлюкде ол эм бийикде 3500 метрде орналгъан тарых-туризм объектге саналады. Стелада Минги тау ючюн немис фашистле бла къазауат этген Жигитлени атлары да жазылгъанды. 

Алимле озгъан ёмюрледе окъуна ачыкълагъандыла: адамны саулугъу да, аз-кёп жашагъаны да не зат ашагъаны бла байламлыды. Аллай тинтиулени мурдорларында геронтодиетология айнып башлагъанды - ашны тюз хайырланыуну болушлугъу бла къартайыуну профилактикасы бла кюрешген илму. Ол азыкъны аяулу эмда тюрлю-тюрлюлери болурча, аз-аздан, тап файдаланыугъа тынгылы эс бурууну белгилейди.

Нарткъалада районла аралы кёп профильли больницаны поликлиника бёлюмюнде жангыртыу ишле барадыла.

Къартлыкъ эшиклени къагъарын бирибиз да сакъламайбыз. Ариулай, жашлай турургъа сюебиз. Ёмюрлюк  жашлыкъны жашырынлыгъын табаргъа адам улу хар заманда да итинип келгенди. Кёп ёмюрлени ичинде алхимикле бла врачла дуния бла бир рецептлени айтхандыла: сарымсах, къызыл чагъыр, къанны алышындырыу, мыйыдан гипофизни кетериу дегенча мадарланы. Ол амалланы хар бири да бир кесекге жарагъан кибик этсе да, къартайыуну уа тохтаталмагъанды. Алай эсе да, ол кюрешни ахырында алимле къартайтмазлыкъ дарманны жарашдыралмагъандыла. Биз узакъ ёмюрлю болур ючюн амалланы «Ариана» медицина араны врачы–терапевти Ахкёбекланы Зайнаф бла ушакъ этгенбиз.

Чочайланы Дарина Пятигорскну шахар клиникалы больницасыны мурдорундагъы регион даражалы Къан тамырла араны врачы-кардиологуду, функционал диагностиканы бардыргъан (УЗИ, ЭКГ, суткалы монитор) врачыды. Мында ишлей, билимли, окъуулу да болгъаны бла бирге, саусузлагъа къайгъыргъаны бла жамауатны хурметине, ыспасына да тийишли болады. Бери аны излеп, андан оюмун сорургъа, аурууларына ол бакъса сюйюп, бизни республикадан да кёпле келедиле. Биз а аны бла ишини, башха затланы юслеринден да ушакъ этгенбиз.

Къалай элгендиреди «рак» деген сёз. Бу диагноз ёлюмча эшитиледи, сезиледи. Ол кеси да  жер башында бек жайылгъан аурууладан бириди. Осал аурууну къалай тыяргъа боллукъду, андан сакъланыр амал бармыды деген соруула кёплени жарсытадыла.