Жамауат

Къонакъгъа баргъан жерде суратлагъа  къараргъа да тюшеди да,  аладан бир эрттегилисин алама да, анга энчи эс буруп къарайма. Жашаулу  адам, бетин да мудахлыкъ басып. Къолунда да сабийчик.  Бу ким болур, суратха  да къайда тюшгенди, андан ары  къадары уа къалай къуралгъан болур дегенча эм алагъа ушагъан кёп тюрлю соруула акъылымы бийлейдиле. Ол суратха  энчи эс буруп къарагъанымы эслеп, юйню иеси Байдаланы Махмут: «Ол мени анамды,-дейди. –Хапаланы Добулайны къызы Эркенхан. Сурат а кёчгюнчюлюкде, Къазахстанда алыннганды.

Жаз башы келгени бла халкъда бахча ишле башланадыла, кёпле уа терек орнатыуну къайгъысын этип башлагъандыла. Кёп жылланы иги алма, кертме, башха жемишле ёсдюрюп, салгъан къыйыныгъызны хайырын кёрюп турурча, терекчиклени билип алыргъа керекди. Аланы несине къараргъа кереклисин, къайда сатып алыргъа тийишли болгъанын Россельхознадзорну КъМР-де бёлюмюню специалистлери ангылатхандыла.

Бюгюнлюкде экология бла байламлы соруулагъа аслам эс бурула башлагъанды. Табийгъат къыйын болумладан сакъланыу, аланы болдурмау бла бизни республикада «Бийик - тау геофизика институт» федерал къырал бюджет учреждение кюрешеди.

РФ-ни Президентини башламчылыгъы бла законла жарашдырыугъа фахмулары, билимлери, усталыкълары болгъан, башчылыкъ, оноу эте билген инсанланы ачыкълар мурат бла «Лидеры России. Политика» деген федерал конкурс бардырылады.  Проектни «Россей – онгланы къыралы» коммерциялы болмагъан автоном организация толтурады.

 РФ-ни битеу субъектлеринден да анга къатышыргъа сюйгенлерин  34 минг адам билдиргендиле. Аладан 9,1 минги дистанциялы сынаулагъа чыкъырылгъандыла, сайлауладан сора жарым финалгъа 544 адам ётгенди.

Сют адамгъа не жаны бла да хайырлы болгъанын барыбыз да билебиз. Ол витаминледен (А, В, С, РР), жауладан, белокладан, минералладан (кальций, фосфор, магний, йод, эм башхалары), углеводладан да байды. Къайсы сют игиди: тюкенде сатылгъан огъесе кесигиз тутхан ийнек берген? Ийнекни саулугъуна ишеклик жокъ эсе, экинчисини хайыры асламыракъды. Тюкенде уа къаллай сют сатылады, аны къалай сайларгъа керекди – аны юсюнден Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда референт арасында диагностика бёлюмюнде ангылатхандыла.

Жыл сайын мартны ючюнчю ыйыкъ кюнюнде Россейде халкъны бытовой жумушларын жалчытхан эмда жашау журт-коммунал мюлкде уруннган ишчилени кюню белгиленеди.

Бытовой жумушланы берген сфераны айнытыу бла байламлы биринчи бегимлени Совет правительство 1917-1921 жыллада къабыл этгенди. Ол кезиуден башлап, тийишли система тири айнып башлагъанды. Бытовой жумушла деп  биз  жашауну игирек, женгилирек  этген службаланы ишине айтабыз.

Азыкъладан толу холодильникде къоркъур зат бармыды? Биз ары продуктланы кюн сайын тюкеннге барып турмазча жыябыз. Алай аны ичи сууукъ болгъанлыкъгъа, анда аслам микроб жайылыргъа боллугъун а хазна билмейбиз.  Ала къаллайладыла эмда адамгъа не тюрлю заран салыргъа боллукъдула. Аны юсюнден Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда референт арасында айтхандыла.

Хар жыл сайын 15 мартда Хайырланыучуланы эркинликлерин къоруулау Халкъла аралы кюн белгиленеди. АБШ-ны президенти Джон Кеннеди 1962 жылда бу кюнде сёлешиуюнде эм башына хайырланыучуланы  къоркъуусузлукъгъа, информациягъа, айырыугъа эмда айтханларын бирсилеге эшитдирирге затлагъа эркинликлери болгъанын белгилегенди. 

 Мариям бла Аслан бирге жашагъанлы онеки жыл бола эди, алай сабийлери уа жокъ эди. Келин тизгинли да, низамлы да, ариу да эди. Алай андан не хайыр, кюзгюча жылтырагъан юйлеринде сабий ауаз эшитилмесе ? Хар кечесине тилек эте тюбеген, кюнюн да тилек бла башлагъан Мариям бир кюн, анасына барып: «Арыгъанма больницаладан да, сакълагъандан да.

Адам къадарын кеси сайламайды. Не этейим, онеки жыл жашадым тилеп, берилмегеннге жокъду амал. Бакъдырыргъа къоратхан ахчама юй чыгъар эди, тейри. Энди бойсундум жазыуума. Бакъдырлыкъ да тюйюлме, аннам»,- деди.

(экинчи кесеги)

Къабарты-Малкъар къырал университетде Отарланы Керим атлы маданият араны таматасы Тюбейланы Светлана къурап, «Махтаулу ынналарыбыз бла аппаларыбыз» деген аты бла жазыу эришиу болгъанды. Анга къатышхан бир къауум сабийни ишлери бла сизни шагъырей этебиз.

Юйюбюзню жарыкъ жулдузу