Ёзек тема – «Экология» миллет проектни бардырылыуу

Республиканы законла чыгъарыучу органыны председатели Татьяна Егорованы башчылыгъында КъМР-ни Парламентини президиумну кезиулю жыйылыуу ётгенди. Анда, «правительстволу сагъатны» чеклеринде «Экология» миллет проектни республикада бардырылыуу сюзюлгенди. Доклад бла кенгешде КъМР-ни Табийгъат ресурсла эм экология министри Шауаланы Илияс сёлешгенди.

Ол билдиргеннге кёре, бюгюнлюкде Къабарты-Малкъар «Таза къырал», «Агъачланы сакълау» эм «Сейирлик суу объектлени сакълау» деген юч федерал проектге къатышады.
- Республикагъа ала табийгъатха хата салыуну, экология бла байламлы къоркъууну азайтыргъа, сейир суу объектлерибизни сакъларгъа эмда агъачларыбызны санын ёсдюрюр онгла бередиле. Ол затла бла бирге уа адамланы да таза, къоркъуусуз табийгъатда жашар амаллары боллукъду.

 Шёндю бардырылгъан «Таза къырал» проект табийгъатха шёндюге дери салыннган хатаны кетериуге бурулупду. Аны чеклеринде Тырныауузну тийресиндеги I-V класслы кир-кипчикни рекультивация этиу бардырылады. Андан сора да, шахарда алгъын ишлеген вольфрам-магъадан чыгъаргъан комбинатдан уулу затла кетип тургъан къургъакъ пляжны да кетериу жаны бла ишле бардырыладыла.

Андан сора да, докладчы «Агъачланы сакълау» деген проектни чеклеринде республиканы агъач мюлкюн айнытыу жаны бла къаллай жумушла бардырылгъанларын билдиргенди. Илияс Пагоевич айтханнга кёре, бюгюнлюкде 102 гектар жерде терекле орнатылгъандыла. Дагъыда 50 гектарда ёсгенлеге къошакъ этилгенди. Керек техника да сатып алыннганды. Агротехника жаны бла ишле 1349 гектарда бардырылгъандыла.

Сууланы кирленнгенлери саулай къыралны да жарсыуу болгъанын билдире, министр 2021 жылда федерал бюджетден Бахсан сууну тазалаугъа 4,34 миллион сом багъасы ишле белгиленнгенлерин эм тийишли проектни сметасы да жарашдырылгъанын айтханды. Бу жумушну Элбрус районну тийресинде бардырлыкъдыла.

Докладын бошай, Шауаланы Илияс бюгюнлюкде экология бла байламлы бир ненча соруу сакъланнганын эм аланы жаланда тийишли структурала биригип кетерирге боллукъларын чертгенди.
Вице-спикер Жанатайланы Салим, докладха тынгылагъандан сора, Илияс Пагоевичден агъачлагъа от салгъанла бла кюреш къалай бардырылгъанын соргъанды. Министр айтханнга кёре, бу сорууну ала энчи контрольда тутадыла.

Парламентни Физкультура, спорт эм туризм жаны бла комитетини тамтасы Арсен Барагунов а «Приэльбрусье» миллет паркны кир-кипчикден сакълау сорууну бек магъаналыгъа санагъанын билдиргенди. Ол айтханнга кёре, былтыр ол жерде болгъанланы саны 19 мингнге жетгенди.

Докладчы айтханнга кёре, миллет паркны тийресинде субботникле бардырылгъанлай турадыла. Хауа алгъындан эсе жылы болгъаны себепли, жылла бла бузлап тургъан кир-кипчикни энди жыйышдырып тюшюрюр онг барды. Дагъыда ол бу затха альпинистлени таугъа элтген гидле да эс бёлюрге кереклерин чертгенди.

Депутатла дагъыда тазалау сооруженияла, кир-кипчик жыйылгъан полигонла эм агъачланы эркинликсиз къырыу бла байламлы вопросланы да сюзгендиле.

Парламентни Аграр, экология эм табийгъатны сакълау жаны бла комитетни председателини орунбасары Сафарбий Шхагапсоев ведомствону ишини бир къауум кезиулерине эс бёлгенди эм битеу структураланы биригип ишлерге чакъыргъанды.

Битеу сюзюлген соруула бла байламлы тийишли структуралагъа рекомендацияла этилгендиле.