Маданият

Озгъан байрым кюн  Нальчикде В.Вороков атлы Маданият фондха   кёп адам келгенди. Аланы араларында жашла бла къызла   аслам болгъанлары уа бютюнда къууандырады. Нек дегенде ол кюн анда  орус романсны ингири болгъанды. 

  Белгили тюрк (узбек) назмучу, гуманист, акъылман, Хорасан деген тимурид ханлыкъны жамауат адамы Низамаддин Мир Алишер Навои (1441-1501) Герат шахарда туугъанды. Аны атасы къырал къуллукъчу эди, ата къарындашларындан бири Абу Саид – адабиятчы, экинчиси Мухаммад Али а – белгили музыкант.

Адам кесини ана тилини юсюнден не айталлыкъды?  Биринчи кере «ана», «ата», «кюн», «кырдык», «суу», «гыржын» дегенча сёзлени айтхан тилини юсюнден?

Укайланы Асей, белгили саудюгерчи, сатыу-алыу иш бла Канадагъа барып, анда иги кесек заманны туруп къайтханды. Ол узакъ къыралдан къуру къолу бла келмегенди – анасын, жашын, къызын да ары дери къарап кёрмеген саугъала бла къууандыргъанды.

Акъкъызланы Алийни жашы Якуб (1942 – 1994 жж.) КъМР-ни сыйлы суратчысыды. Тёбен Чегемде туугъанды. Кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора, туугъан элинде жети класс бошап, Махачкъалада художестволу училищеге киргенди. Ол кезиуде кеси бла бирге окъугъан лезгинли къыз Сияра Меджидова бла юйюр къурагъанды. Бу кюнледе ол туугъанлы 80 жыл толады.

 Журналистни жашауунда унутулмазлыкъ кезиуле кёп тюбейдиле. Бюгюн мен жюрегимде ыз къойгъан аллай кюнлени бирин эсгерирге сюеме. Ол бизни битеу халкъ сюйген жырчыбыз, этнограф   Отарланы Омар туугъанлы  105- жыллыгъына жораланып бардырылгъан фестивальды. Анда эшитген халкъ жырланы уа бюгюн да унутмайма. Къалай хычыуун эдиле ала.

Чертлеуюк чыбыкъдан жонулгъан сыйдам таякъчыкъ. Узунлугъу бир къарыш бла эки эл. Баш жаны аз базыгъыракъ, къыйырында жюн халы илинирча бичакъ бла этилген кезчик. Аны тюбюнде уа – урчукъ баш.

Урчукъ башда къызгъан темир бла кюйдюрюлюп ишленнген суратчыкъла. Бир жанындагъыла чынгыл къаяла, экинчисинде уа – тау череги тардан энишге чабады.

Къыйыры жютюрек жонулуп, тюп жаны уа андан да иничкерек. Ма  олду битеу да анамы урчугъу. Кюн сайын кесини къолунда халы ийирип тургъан – таулу ананы дайым къатында тургъан сёз нёгери.

Къайсы миллетни да миллет этген аны жери, тили, дини, адети-къылыгъы бола келгендиле. Ала бла бирге уа халкъны хант къангасыды, ары салыннган азыгъыды. Ол а бизни унутула баргъан хазнабызды. Бу байлыгъыбыз ахырда тac болуп къалмаз ючюн, жаш адамларыбыз аны тёлюден - тёлюге ётдюре барыр деген муратда адет-тёрелени, маданият халкъ хазнабызны тинтиучю Толгъурланы Бекмырза таулу къартларыбыздан эшитген, кеси кёрген  кеси кёрген къауум миллет азыкъ бла окъуучуларыбызны тынгылыракъ шагъырей этерге излеген эди кеси заманында  кеси заманында, алып айтханда, таулу учала бла.

Озгъан ыйыкъда Минги тауну этегинде «Ашхананы Бийчеси бла Патчахы-2022» деген сабий конкурсну быйылгъы кезиую озгъанды. Анга къатышханладан тёрт къызчыкъ бла жашчыкъ финалгъа чыкъгъандыла. Бу жол ала Элбрус посёлканы Маданият юйюнде жыйылгъандыла. Эсигизге салайыкъ, быйыл бла бу эришиу бешинчи кере бардырылады. Анга жыл санлары онекиден атламагъан сабийле къатышыргъа боладыла.

Орта кюн Нальчикде Музыка театрда «Донбасс» атлы сыйлы къырал академия тепсеу эм жыр ансамбльни, «Кабардинка» академия тепсеу эм «Балкария» фольклор-этнография тепсеу ансамбльлени жандауурлукъ концертлери болгъанды. Ол Россейни эмда Къабарты-Малкъарны Культура министерстволарыны башламчылыкълары бла «Биз – Россейбиз» федерал программаны чеклеринде къуралгъанды.