Маданият

Къабарты-Малкъарны халкъ жазыучусу Тёппеланы Алим кёп жылланы ичинде малкъар эм къарачай элледе халкъ чыгъармачылыкъны жыйып айланнганды. Ол миллетибизни уучу фольклорун жыйып, басмагъа хазырлагъан эди. Жарсыугъа, жазыучу дуниясын алышхандан арысында ол къагъытла тас болуп, бюгюннге дери табылмай турадыла. Андан бир къауум таурух сакъланадыла. Мен сизни аладан бири бла шагъырей этерге сюеме.

Урван районнга Запорожье областьдан кёчген тиширыугъа Россей Федерацияны паспортун бергендиле.

Инженерле изленмеген производство хазна болмаз. Къайсы предприятияда да техника жумушланы тамамлагъанла, жангы амалланы сингдиргенле, оборудованияны ишлетгенле проектле бла конструкцияла къурагъанла ма аладыла. Бу усталыкъны сайлагъанланы, анда бет жарыкълы уруннганланы кюнюн Россейде жыл сайын 30 октябрьде белгилейдиле.

Бу кюнледе, Къабарты-Малкъарны 100-жыллыгъына атап, Нальчикге Москваны бек белгили театрларындан бирини – «Современникни» – артистлерини къаууму келгендиле. Ала бери ирландиялы  драматург Бернард Шоуну «Пигмалион» деген пьесасына кёре режиссёр Галина Волчек (театрны директору) салгъан аллай атлы спектакль келтиргендиле. Аны эки ингирде кёргюзтгендиле.

Бюгюн да, хар замандача, акъсакъал танг аласы бла тенг турду, арбазгъа чыкъды, нюрюн тёге тургъан кюннге къарады. Эки къолун анга узатды, жюреги куъууанды. Сора узакъ аламгъа кёз къарамын бурду да, битеу дунияны жаратхан, кёп жылладан бери кюнню жарыгъын анга кёргюзтюп тургъан сыйлы Аллахха баш ура шукур, ыспас этди, махтау берди.

Бизде алыннган кинолагъа къарасакъ, ариу жерибиз, тамаша табийгъатыбыз ёхтем этедиле. Анда ойнагъан таулуну кёрсег а, кесибизни да анда юлюшюбюз болгъанча, къууанабыз.

Малкъар назмучу, журналист Гайыланы Тамушну жашы Махти 1939 жылда Хасанияда туугъанды. Атасы Уллу Ата журт урушда жоюлгъанды. Сюргюнде Къыргъызстанда Наукат районда жашагъанды. Жете келгенлей, кирпич этген жерде урунуп башлагъанды. Ата журтха къайтханда уа, Машзаводда, къурулуш биригиулени бир къауумунда да уруннганды. КъМКъУ-ну орус-малкъар бёлюмюн бошагъанды. Хасанияда школда, республикалы радиода, «Заман» газетде да ишлегенди.

Кёп болмай Тырныауузда «Маданият» миллет проектге кёре тынгылы ремонт этилгенден сора Отарланы Сейид атлы район библиотека  ачылгъанды.

Орус тилде чыкъгъан «Играл Билял и оживали камни» деген китапны авторлары Зумакъулланы Борис бла Османланы Хыйсадыла.

Озгъан бараз кюн Шимал Осетия-Аланияны ара шахары Владикавказда Халкъланы шуёхлукъларыны юйюнде белгили осетинли назмучу, жарыкъландырыучу, жамауат къуллукъчу, дюгер халкъны адабиятыны мурдорун салгъан Коста Хетагуровну туугъан кюнюне аталып тюбешиу болгъанды. Анга Шимал Осетияны эм Шимал-Кавказ республикаланы белгили жазыучуларыны къаууму къатышхандыла. Бизден Къарачай-Черкесни халкъ поэти Додуланы Аскер, журналистле Османланы Хыйса бла Байтуугъанланы Исмайыл баргъандыла.