Маданият

Кючмезланы Мариям, тарых илмуланы кандидаты, «Жюрегими ауазы» деген назму китапны авторуду. 

Жазыучула тюшген болумланы юслеринден кюлкюлю хапарла кёпдюле. Баям, ол болумлагъа тюшгенле жамауат аллында айланнганлары ючюн болур, бир бирге айтыла келип, кенг жайылгъандыла. Аланы араларында бир къаууму биз сабийлигибизде сюйген адабият жигитни – Том Соерни юсюнден жазгъан Марк Твенни аты бла байламлыдыла.

Къулийланы Борис 1938 жылда Нальчикде туугъанды, Къыргъызстанда ёсгенди. Бери къайтхандан сора Москвада Щепкин атлы театр училищеде окъугъанды. Аны бошап, нёгерлери бла бирге Нальчикге къайтып, малкъар театрда ишлеп башлагъанды. Малкъар театргъа ана тилни билген режиссёр керек болгъанда уа, къайтып, Москвада Станиславский атлы къырал институтда режиссёргъа окъугъанды. Андан арысында малкъар театрны баш режиссёру болуп ишлегенди. Ахшы гитарист эм жырчы эди.

Сотталаны Адилгерий адабиятда кенг белгили болмагъанлыкъгъа, назмула, хапарла, сахна оюнла да жазгъанды. Сёзсюз, кеси заманында ол малкъар халкъны кёлден чыгъармачылыгъына бургъан эсини бир кесегин бу жанына бурса, ала дуния жарыгъын эртте кёрлюк эдиле. Алай, бар уллу адамлача, кеси ишлерин артха къоюп, болжалгъа салып, ол алтын хазнабызны жыяргъа, сакъларгъа кюрешгенди.

Къарачай-малкъар адабиятха тийишли юлюш къошханладан бири Ёзденланы Альбертди. Ол назмучу, жырчыды. Аны миллетине жыр бла эшитдирген сёзю адамлыкъны баш шартларын санайды, къатлайды, эсге салады.

Хар бир адабиятха келген тёлюню кесини саясат бийиклери боладыла.

Алгъыннгы къыралыбыз чачылгъанлы ёсген тёлюбюз аталарындан, аналарындан эшитип, неда китаплада окъуп  биле болурла, колхозла, совхозла деген ара мюлклени юслеринден.

Малкъар поэт Къудайланы Маштайны биринчи назмулары туугъан эли Чегемден узакъда Къыргъызстанда жазылгъандыла. Биринчи китабы «Арноо», экинчи китабы «Жайлоодо», «Тоо гюлдёрю» Фрунзеде чыкъгъандыла. Къыргъыз окъуучула таулу жашны фахмусуна уллу багъа бергендиле, аланы сюйюп окъугъандыла. Маштай да «Къыргъыз жерим – ёз жерим» деген китабында къыйын заманлада халкъына гыржын тапдыргъан къыргъызлылагъа, аланы туугъан жерлерине ыразылыкъ сёзюн айтханды.

Сабийни фахмулугъу гитчелигинден окъуна ангылашынады. Улбашланы Болат да аллайдан бириди деп айтыргъа боллукъду. Ол 2012 жылда Улбашланы Азаматны бла Асиятны юйюрлеринде туугъанды. Бусагъатда Нальчик шахарны 9-чу номерли школунда окъуйду, фортепианода согъуп беш жылындан бери кюрешеди. Аны ючюнчю номерли Сабий музыкалы школну устазы Людмила Хатукова юйретеди.

Болатны фортепианода согъаргъа юйренирге атасы элтген эди. Азамат кеси врачды, аны себепли адамны саулугъуна хайырлы затладан ангылауу уллуду. Сёз ючюн, фортепиано ол мыйыны эки кесегини да бирча иги ишлеуюн себеплик этеди.

 Республикада эм белгили визажистледен бири Эркенланы Заринады. Ол кесини студиясын ачханды, анда къызланы къууанчлы кюнлерине хазырлагъанындан тышында, сюйгенлени кесини усталыгъына да юйретеди. Зарина Къазахстанны Алма-Ата шахарында туугъанды, анда ёсгенди. Алгъа Алма-Атада Къазах-Америкалы университетни тауусханды, финансист усталыкъны алгъанды, банклада, къурулуш компаниялада уруннганды. Визажгъа уа Къазахстанны визажистлерини ассоциацияларыны президенти Диля Абдуллаевада юйреннгенди.

Бараз кюн Нальчикде Мечиланы Кязим атлы республикалы жаш тёлю китапханада аламат байрам ётгенди.