Тарых

ПУЛЕМЁТЧУ ХАЖДАУТ

 Уллу Хорламны 75-жыллыгъына             
Жер башында ары дери бир заманда да болмагъанча кёп къан тёгюлген, кесини отунда он миллионла бла адамланы кюйдюрген уруш бошалгъанлы эки жыйырма бла онтёрт жыл озду. Жюрекле уа бюгюн да тараладыла. Жашларыны, эрлерини, къарындашларыны къадарларыны юсюнден жукъ билмей, аладан хапар эшитирге термиле,  дуниядан кетдиле кёп тиширыула. «Тиширыула» деп айырып айтханлыгъым – ала бушууну бек къыйналып кётюргенлери, ёлюп кетгинчи унутмагъанлары ючюндю.

Оюмлулукъну, айтханындан артха турмауну, жигерликни да юлгюсю

Бир адамда толу халкъны ышанлары-акъыллылыгъы, тёзюмлюлюгю, халал жюреклилиги эм менсинмеую бар эселе, ол Хутуйланы Исхакъны жашы Ханафийди. Къадар анга эр киши ариулукъну да, халаллыкъны да, уллу билимни да, политика усталыкъны да къызгъанмай бергенди. Аны жашау жолу къыйын болгъан эсе да, битеу алып айтханда, жашауу сейирлик эди, уллу жетишимледен, хорламладан да бай.

«Халкъларыбызны бек кючлю къуллукъчуларындан бири…»

Тюзлюкню таукел жакъчысы
 
Россейде Романовлары патчах тахталарындан тайдырылгъанларында, дуния терк тюрленип башлайды. Шимал Кавказда миллет, жер эм культура вопроспаны тамамларгъа онг чыгъады. Магомет Терк халкъланы 1918 жылда 16-чы февральдан 15-чи мартха дери баргъан экинчи область съездлеринде малкъар делегациягъа башчылыкь этеди. Мында таулуланы жер бла байламлы вопросларын тамамлаугъа бир атлам этдирген «Жерни социализациялауну юсюнден» закон къабыл кёрюлгенди, аны Эней улу бек магъаналыгъа санагъанды. 

Хар къалайда да жигитлиги бла айырмалы болгъанды

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Огъары Малкъардан Мисирланы Шаухал аскерге  чакъырылгъанды. Биринчи Украин фронтну къауумунда сермешгенди, Сталинградда, Курск дугада уруш этгенди, Киев шахарны азатлагъанды,Эльбагъа дери баргъанды.

Ышангылы, огъурлу да генерал…

Миллетибизде  Ленинни орденине тийишли болгъанла алай кёп тюйюлдюле.  Айтхылыкъ генерал-майор Деппуланы Хаким аладан бириди. Совет Союзну заманында къыралны бек сыйлы саугъаларындан бирин Хаким Сафаровичге 1967 жылны ноябрь айында берген эдиле. Ол кёп жерледе къуллукъ этгенди, кёплеге болушханды. Аны огъурлу ишлерин бюгюнлюкде аны къаршы таныгъанла уллу хурмет бла эсгередиле. 

Бий бла къара киши

Бизни халкъыбыз бек эрттегили, тин хазнасы бек бай болгъан халкъды. Аны алайлыгъына шагъатлыкъла кёп жерден табылгъанлай турадыла, жарсыугъа, биз аланы сакълай, багъалай билебизми ансы? Ол табылгъан шагъатлыкъланы бир кьаууму бизни тилли, бир къанлы тюрк миллетле бла байламлыкъдады. «Битеу дуния цивилизацияны бешиги - ол фольклорду», - дегенди акъылманладан бири. Адам инсан, башха ишлеге жетише башлардан алгъа, аны тин айныуу не къадар терен болур ючюн, анга сабий айтыучукъланы юйретип, ёз тилингдеги таурухланы аслам айтханны магъанасы бек уллуду.

Къоркъгъан тёреси болмагъанды, не этерге кереклисин башында кёзню жумуп ачхынчы «биширгенди»

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына
 

Кёп жашларыбызны урушда этген жигитликлери халкъыбызгъа белгили болмай къалгъанды. Къумукъ улу да аллайладан бириди. Нухчукъну юсюнден кёп хапар айтырча шартла табалмагъанбыз, алай белгили совет аскер башчы кесини эсгериулеринде аны атын сагъына эсе, ол керти да жигит адам болгъанына ишеклик жокъду.

Дюгерли къарт таулуланы юслеринден жырлай эди…

Тюркде жесирде

Онтогъузунчу ёмюрню ахырында Россей бла Тюркню арасында Балкан жарым айрыкамда бардырылгъан урушха дюгерли жаш Къарабугъаланы Ислам да къатышханды. Ол орус аскерде къуллукъ эте эди. Аны офицер чыны болгъанды. Бир жол, къызыу сермеш баргъан кезиуде жаш, жаралы болуп, жесирге алынады.

Закий акъсакъалны 1940 жылда къуралгъан поэзия ингири

Мечиланы Кязим  миллетибизни хар  инсанына энчиди, сыйлыды.  Жарсыугъа, аны таныгъанла, аны юсюнден хапарларгъа боллукъла жашаудан кетип барадыла.  Аны себепли акъылманны юсюнден аны кёргенлени айтханлары бек къыйматлыды. Аллай бир шартны юсюнден бизге Миллет библиотеканы къуллукъчусу Махийланы Азиза белгили этгенди.

Жигитлиги жырда къалгъанды

Ахшы жыр ахшы адам кибикди. Ол бизни аллыбызда барады. Жолубузну жарытады, ишде болушады, жигитликге кёллендиреди. Ма биз кёп кере эшитген «Тенгими юсюнден» деген жыр да аллай жырладанды.

Страницы

Подписка на RSS - Тарых