Тарых

Чегем тау жамауат Чегем сууну эм аны бутакъларыны жанларында, Бахсан сууну Быллым тийрелеринде эм  Гестенти сууну  онг жагъасында орналгъанды.

 Бу суратда сиз кёрген адамларыбыз керти окъуна деменгили къауумдан эдиле. Жырчыла Отарланы Омар, Беппайланы Сергей, Гергъокъланы Тамара бла композитор Байчеккуланы Абидин бизни музыка искусствобузну айныуларына уллу къыйын салгъан адамладыла.

 Къабарты-Малкъар табийгъатыны ариулугъу, сейир жерлерини кёплюгю бла энчиди: агъачла, тау жайлыкъла, къарлы тёппеле, ёмюрлюк чыранла, бийик чучхурла.

Жашауунда кюн сайын бир жангы зат билген адамгъа насыплыды дерчады. Бюгюнлюкде халкъыбызны тарых байлыгъын, аны къуралыуу къалай болгъанын тохташдырыу, ачыкъланнган затланы да кенг жайыу магъаналы  жумушладан бириди.

Хаммаланы Алибийни жашы Магометни аты комсомолну юсюнден жазылгъан бир къауум китапда барды. Аны юсюнден тынгылы хапар а архив документледе бла халкъ ауузунда жюрюйдю.

21 майда Кавказ урушда ёлген адыгланы эсгериуню кюню белгиленеди. Ол къазауатдан бери бир ёмюр бла жарымдан аслам заман озгъан эсе да, миллетни тарыхын билиуню, аны ёсюп келген тёлюлеге тюз юйретиуню  магъанасы уллу болгъанлай къалады.

Жазыучу, журналист Анфиса Фирова (Канукова) жарыкъландырыу иш бла кюрешеди. Ол жазгъан «Хьэтхэр» роман да адыг халкъны ата-бабаларыны тарыхларын тинтиу бла байламлыды. Биз аны бла чыгъармасыны, шёндюгю кезиуде адабиятны болумуну юслеринден ушакъ бардыргъанбыз.

Хар жылдан да 21 майда Кавказ урушда (1817—1864 жж) жоюлгъанланы эсгериуню кюню белгиленеди. Ёмюр бла жарым жыл мындан алгъа болгъан бушуулу ишле  унутулуп къалмай, бюгюннгю жашаугъа, ёсюп келген тёлюню юйретиуге да себеплик этип келедиле.

XVIII—XIX ёмюрледе Малкъарны географиясына, тарыхына, халкъны жашау турмушуна, культурасына сейир ёсгени эсленеди.

Уллу Ата журт уруш   совет халкъгъа, битеу дуниягъа да сынау болгъанды. Къабарты-Малкъар, къыралны битеу миллетлерича, Ата журтубузну жалынчакъсызлыгъын къоруулаугъа тургъанды.

Кёзден кетген кёлден кетеди, дейдиле. Алай жашауда атын иги бла айтдыргъанла уа  унутулмайдыла.