Бюйрекни къалай сакъларгъа керекди

 Бюйрекни, аны ишини эмда адамны чархында болгъан ол кесекни къалай сакъларгъа кереклисини юсюнден бизге Нальчикде 1-чи номерли шахар поликлиникада ишлеген бийик категориялы врач-эпидемиолог Алеся Гедуева айтады.

- Алеся Беслановна, кимге да жашырынлыкъ тюйюлдю, кёп адамла гепатит С ауруудан бек къыйналадыла. Андан кесин сакълар ючюн не этерге кереклисини юсюнден айтсагъыз бек  иги боллукъ эди.

- Бюйрек - адамны чархында бек уллуладан бириди. Ол бир кило бла ючжюз грамм тартады. Кеси да тёрт кесекге юлешинеди, адамны онг жанында ёпкелеринден энишгерекде орналыпды. Бюйрек кёп иш тындырады - къандан осал затланы тазалайды, сёз ючюн ичгини. Хайырлы А,Д,К эмда В12 витаминлени жыйып сакълайды, андан сора да, кёп хайырлы затла тамамлайды. Алай, жарсыугъа, ол аурургъа да болады. Бир-бирледе уа бек къыйын окъуна. Сёз ючюн, гепатитден. Бу ауруу бюйрекни  клеткаларын ояды, алай бла ишине чырмау салады. Аны бла бирге кёп къыйын аурууланы да къозгъайды.

- Гепатит С вирусну юсюнден а не зат билирге керекди?

- Ол бек гитче затчыкъды, аны электрон микроскоп бла болмаса кёрюр амал жокъду. Вирусла жанлары болгъан клеткалада терк кёбейедиле. Ёлген клеткалада уа ала терк окъуна ёледиле. Бюйрекдеги вирусла аны ашай, клеткаланы ёлтюредиле, кеслери да ёледиле, алай аны аллында уа бютюн кёп вирусну сау клеткалагъа саладыла. Алай бла бюйрекни оядыла.

- Гепатит аурууну кёп тюрлюлери бардыла.

- Хау. Адамны чархыны уа бютюнда бек  А,В,С, вирусла къоркъуулудула.

- Бюгюнлюкде  сизде поликлиникада аллай ауруудан къыйналгъан  ненча адам барды?

- 2022 жылны алып айтханда, аны ахырында эсеплеге кёре гепатит С бла къыйналгъанланы саны 166 адам эди.

- Ол вирус бир адамдан башхагъа къалай жугъаргъа боллукъду?

- С вирус адамны къанында, тюкюрюгюнде, дагъыда алагъа ушаш суусун затларында бютюн асламды. Инфекциясы болгъан адамны къаны башханы ачыкъ жарасына неда чючхюргенинде, жётел этгенинде башхагъа жетсе тиеди. С гепатит бютюнда бег а наркотиклени укол этип хайырланнган адамлада тюбейди. Андан сора да, инструментлеге тийишлисича дизенфекция этилмеген косметикалы салонлада да жугъаргъа боллукъду. Адамла, бютюн да бек а жаш тёлю этлеринде тюрлю-тюрлю жазыула, суратла этдирирге ёчдюле, кёпле къоллада, аякълада тырнакъланы тазалатадыла. Ма ол заманлада да кийирирге боллукъду инфекцияны. Аллай саусузу болгъан юйде уа бир-бир къолда жюрютюлген адырланы: жюлгючню, тырнакъ тазалаучуну  юйюрдеги башха адамла да хайырлансала, сакълыкъны не бек сакъларгъа кюрешгенлерине да  къарамай, къанны бир кесекчиги инструментледе къалыргъа боллукъду, кесинги ачытсанг а, олсагъат вирус чархха кирликди эмда ол адам да бек терк  ауругъанланы санына къошулургъа боллукъду.

- Вирус саусуз анадан сабийге ётемиди?

- Жарсыугъа, хау, ол аны къарнында айландыргъан кезиуде эмда баласын таба туруп да.

- Адам ауруду эсе, аны къалай ачыкъларгъа боллукъду?

- Гепатит С-ны жаланда энчи тинтиуле бла. Аны ючюн лабораторияда къан берирге керекди. Нек дегенде ол бек баш амалды. Аны себепли хар адам да заманында диспансеризацияны эмда профилактика тинтиуню ётерге тийишлиди.

- Сорууларыма тынгылы жууап берирге заман тапханынг ючюн сау бол.

- Мен оюм этгенден газетни юсю бла асламлагъа аурууну юсюнден айтып ангылатыу не заманда да хайыр болмаса, хата этерик тюйюлдю.