Не жаны бла да хайырлы чабакъ

Чабакъ продукция адамгъа кёп жаны бла хайырлы болгъаныны юсюнден эшитгенле быллай соруула бередиле: «Аланы къайсы тюрлюлерин сайларгъа керекди? Чабакъмы огъесе этми хайырлыды бегирек?». Аны юсюнден Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда Референт арасыны специалистлери айтханларын бу материалда окъурукъсуз.

Алай бла адамгъа бек магъаналары ашладан бири – чабакъды. Сатыуда аны къадар тюрлюлерин табаргъа боллукъду. Ол санда консерваланы, жарым хазыр болгъан продукцияны эм башхаларын. Аны бузлатылгъан, къакъ этилген, тузланнган тюрлюлери да болуучудула.

Адамны саулугъуна чабакъ хайырлымыды? Алимле айтханларына кёре, аны этинде иги кесек жау барды. Дагъыда тенгиз продуктлада болмаса, башха жерледе табылмагъан аллай хайырлы затла да. Ол санда омега-3 эм омега-6 кислотала – ала адамны саулугъуна бек керекли кислоталадыла. Чабакъны этинде болгъан белок да аминокислоталадан бек байды. Аны белогу уа адамгъа эки-юч сагъатны ичинде толусунлай татыйды. Сёз ючюн, тууар этге эм азындан беш сагъат керекди.    

Бу продукцияда магний, кальций, фосфор, натрий, багъыр, цинк, молибден, кобальт, темир дегенча аллай микроэлементле да кёпдюле, тенгиз чабакълада уа – йод да. Анда дагъыда аз-маз алтын барды. Аланы юсюне уа А, B, D, E, В, РР, Н витаминле, пантотен кислота да.

Жаулу чабакълада жауну ёлчеми 30 процентге жетеди. Андан кёп болмаучуду. Дагъыда чабакъда 90 килокалорий бар эсе, тууар этде ол 160 килокалорийге окъуна жетеди.

Тергеулеге кёре адамла чабакъны кюн сайын ашаучу къыраллада жюрек ауруула бек аздыла. Адамла кеслери да тирирекдиле, тууар неда башха тюрлю этле ашаучуладан эсе аз арыйдыла. Чабакъ этни ыйыкъгъа бир кере окъуна хайырланса, инфаркт бла инсульт болмазына бек уллу себеплик этерикди ол. Нек дегенде, аны жюз граммында жаланда 20-30 миллиграмм холестерин барды. Тууар этде аны ёлчеми - 100, сары жауда уа – 200 миллиграмм окъуна болады.

Халкъда чабакъда багъыу кючю болгъаныча аллай ийнаныу жюрюйдю. Керти да андан панкреатин, инсулин, башха дарманла да этедиле. Аны жауу жараланы сау этерге болушады. Чабакъны качествосун тинтип билирге сюе эсегиз, аны пробасын Референт арагъа элтигиз.