Билим

Россейде Бир къырал экзамен тохташдырылгъанлы бери окъуу жылны бу кезиуюнде окъуна бериллик сынауланы расписаниялары къуралады. Алай бла ЕГЭ-лени, ОГЭ-лени да къачан берилликлери белгили болгъанды. Ол а, биз акъыл этгенден, ата-аналагъа, сабийлени кеслерине, аланы устазларына да таплыкъды.

Республиканы школларында «Илмуну ыйыгъы» ётгенди. Тёреде болгъаныча, анга 1-11 классланы окъуучулары къатышадыла. Аллай сейир дерслени Яникойну орта школунда да бардыргъандыла.

Къабарты-Малкъар къырал университетде тёрели ачыкъ олимпиадаланы чеклеринде орус тилден «Любослов» деген ат бла  бардырылгъаннга бу кюнледе 200 адам къатышханды. Эсгерте кетейик, ол тамата класслагъа  деп жарашдырылгъанды.

Бу кюнледе Къабарты-Малкъар къырал университетни тыш къыраллы тилле кафедрасы жарашдырып, «21-чи ёмюр: илму дунияны излемлери» деген ат бла конференция ётгенди. Ала уа анда ингилизча сёлешгендиле. Ол бу жол магистратура бёлюмледе окъугъанлагъа деп энчи къуралгъанды. Анга жаланда сагъынылгъан кафедраны башха-башха ызларында билим алгъанла угъай, бирси усталыкълагъа юйреннгенле да къатышханларын белгилерчады.

Нальчикни Горный районуну тийресинде психомедицина-социал арагъа барып, анда къыяулу сабийле къалай тургъанлары бла шагъырейленнгенме. Аны  арбазына кире баргъанлай окъуна,  эслерге боллукъду ол медицина махкеме угъай, сабий садха ушагъанын.  Хар зат да гитчечиклени кёллери, кёзлери да къууанырчады. Эки къатлы юйню ичи жылыды, тазады, тюбю кюйюзле бла жасалыпды, къабыргъалада уа жарыкъ бетли бояула бла ишленнген суратла.  Къысхасы, бери жюрюгенле бир затдан да къыйналмазча жарашдырылгъанды хар зат да. Бек башы уа - мында сёлешмегенлени –сёлеширге, атламагъанланы – жюрюрге юйретедиле.

Арт кезиуде ана тиллени окъутуу бла байламлы даулашла кёпден-кёп чыгъа барадыла. Жаш тёлю, бютюнда шахарда жашагъанла, ана тиллеринде къыйналып сёлешгенлери эсленмей къалмайды. Сёзсюз, сабий тилине юйюрюнде юйренирге керекди, алай школну да бу ишде магъанасы уллуду. Былайда мектепледе башланнган класслада битеу предметлени ана тилледе окъутургъа керекди дегенле да бардыла. Алай ол тюзмюдю? Биз аны юсюнден оюмларын башха-башха жерледе жашагъан адамладан соргъанбыз.

Текуланы Дина бла Нальчикде эстетика жаны бла юйретген  Жабагъы Къазанокъо атлы  арасында танышханма. Ол анда  «Кийизле» студиягъа башчылыкъ этгенди. Ары шахарны мектеплеринден къыркъдан артыкъ къыз жюрюп тургъанды. Дина аланы таулу кийизле этерге юйретгенди.   

  Белгили педагогладан бири Василий Сухомлинский былай жазгъанды: "Сабий ариулукъгъа тюшюне билмесе, аны жюреги къаты болады. Аллай затладан а хыличилик, хар затны да сындырыргъа, ояргъа хазырлыкъ тууады. Ма аны ючюн эди акъылбалыкъ болмагъанлагъа гитчеликлеринден окъуна тамашалыкъны ангылай билирге, кеслери этген ишге къарап къууаныргъа юйретгеним да".
   

 Кёп болмай Нальчик шахар округну администрациясында къырал эсеплеу аттестациягъа (ГИА) хазырланыуну юсюнден тюбешиу болгъанды. Анга  9-чу, 11-чи класслада окъугъанланы    аталары бла аналары эм мектеплени таматалары къатышхандыла, деп билдириледи мэрияны пресс-службасындан.     

Мен университетден сора бир талай жыл школда ишлеген эдим. Ол жыллада бла шёндюгю школну тенглешдиргенде, кёп зат тюрленнгенди. Биринчиден, алгъын  устазланы отчётла бла бусагъатдача къыйнамай эдиле. Жарсыугъа, энди хар сабийни билими атасыны-анасыны къайгъырыуу болуп къалгъанды. Къылыгъы–ызы да алай. Барыбызгъа да белгилиди жашауну ёзеги, тутуругъу да юйюр болгъаны, анга кёре уа къыралны да. Юйюр иги эсе, къырал да игиди, юйюр кючлю эсе, къырал да кючлюдю.