Календарь событий

Искусствону тюрлюлеринде сурат ишлеу энчи жердеди. Ол жаны бла белгили устала, аланы этген ишлери ёмюрледен бери да айтылып, адамланы сейирге къалдырып келедиле.
Аллай фахмулула бюгюнлюкде да бардыла. Аладан бирине Къашхатаучу жаш Газаланы Юзейирни санаргъа боллукъду. Къауум жыл мындан алгъа Черек районну маданият юйюнде шагъырей болгъан эдим аны бла. Бу кюнледе уа, юйюне барып, ушакъ этип, ишлеген жерин да кёрюп къайтханма. Суратчыны чыгъармаларына къарай, аланы терен оюмлу болгъанларын ангылайса. Ала халкъыбызны жашау турмушун ачыкълайдыла дерге боллукъду.

Кёп болмай СПИД-ге къажау кюрешни битеудуния кюнюне жораланып КъМКъУ-ну педагогика  колледжинде профилактика эм саулукълу жашау этиу бла байламлы «тёгерек стол» ётгенди. Экспертле ол аурууну юсюнден, ол къалай жукъгъанын, андан сакъланыр ючюн, не этерге кереклисин да айтхандыла. Жыйылгъанлагъа  кино да кёргюзтюлгенди. Анда бизни республикада болум да доюн  болмагъаны,   аманлыкъ терк жайылып баргъаны да белгиленнгенди.

Саулукъдан уллу байлыкъ жокъду. Аны ким да биледи, алай, жыл сайын санаторийледе кеслерине бакъдырып, аны кючлерге онглары болмагъанла, жарсыугъа,  кёпдюле. Ма аны эсге алып, «Горный родник»  махкемени оноучулары  путёвкаланы багъаларын  азыракъ этерине къайгъырадыла. Шёндю ала бир кюннге  бир минг сомдан башлап эки минг бла жарым сомгъа жетедиле.

Класс кюрешге къатышханланы асламысыны къадарлары ажымлы бичилгенини юсюнден не кёп айтып турсанг да, аланы жашау жолларын заман кеси ызлагъанына тюшюнюрге керекбиз. Залийханланы Аслантокъну къызы Фатимат - кеси заманында бек ариу да, акъыллы да таулу къыз - Шимал Кавказда Совет властьны орнатыр ючюн жанын-къанын аямагъан  Ностуланы Батийни жашы Юсюпню юй бийчеси болгъанды.

Бу тукъум тизмеге Сюйюнчлени Ханафий бла Гочияланы Софья 1989 жылда чыгъаргъан Къарачай-малкъар-орус сёзлюкден бла Алийланы Ибрахимни жашы Исмайыл бла Алийланы Ибрахимни къызы Земфира 2003 жылда Москвада чыгъаргъан «Карачаево- балкарские имена и фамилии» деген китапдан эмда башха материалладан алынып 830 тукъум чакълы бири киргенди. Алай а къарачай-малкъар тукъумла андан да кёп болурла, биз билмеген не уа эсгермей къойгъаныбызны кёрген адам болуп, «Заман» газетни редакциясына жазып жиберсе, бек ыразы боллукъбуз.

А

Къабарты-Малкъарны курортларында солугъанланы саны, былтырны бу заманы бла тенглешдиргенде, 8,5 процентге кёбейгенди. Къонакъла бегирек да Черек, Чегем эм Элбрус районлада тау лыжа курортланы бла солуу жерлени сайлайдыла. 2018 жылны тогъуз айында алада 420 мингден аслам адам болгъандыла. Битеу да республикада курорт-солуу эм турист комплекслени бла предприятияланы саны 215-ге жетеди.

Башха миллетлени келечилерине хурмет этерге юйретир, жаш адамланы араларында шуёхлукъну игилендирир, жангы башлагъан спортчуланы усталыкъларын ёсдюрюр муратда Тырныауузда  В.А. Губанов атлы «Геолог» спорт-саулукъ кючлеу комплексде грек-рим тутушуудан эришиу къуралгъанды. Анга Нальчик, Бахсан шахарладан, Зольск, Бахсан эм Элбрус районладан 2002-2007 жыллада туугъан 85 гёжеф къатышхандыла.

Сабий

Таулула, сабий тууса, къурманлыкъла этгендиле. Бютюнда жашчыкъгъа бек къууаннгандыла. Къыз сабийге саугъагъа мал, къойла, къумач, алтын, кюмюш атагъандыла. Уланчыкъгъа уа сауут-саба, тай да бергендиле. Олсагъат окъуна баланы намысын, сыйын кётюргендиле. Бёленип тургъан къагъанакъны, бешикден теше туруп, белинден энишгесин ачмазгъа бек сакъ эдиле.

Къабарты-Малкъар къырал аграр  университетни тийишли кафедрасы,  студентлени "Логос"  кружоклары бла   команда къурап, Философияны битеудуния кюнюне жораланнган оюн бардыргъандыла. Анга вузну тюрлю-тюрлю факультетлеринден "Академы", "Чернокнижники", "Когито"  къауумла къатышхандыла. Жюриге уа КъМКъАУ-ну илму-тинтиу иш жаны бла проректору Анзор Езаов, Къошакъ профессионал билим бериу институтуну директору Уяналаны Борис, сатыу-алыу-технология факультетини деканы Тимур Тлупов, Искусстволаны Шимал-Кавказ къырал институтуну  илму жаны бла проректору Эфендиланы Фуад киргендиле.