Илму

Бардыргъан жумушуна кёлюн бере, жетишимлеге жетеди

Созайланы Иналны къызы Курданланы Жанна алимлик жолунда кёплеге сейир болгъан тинтиулени бардыра, ышаннгылы жетишимлеге жетгенди. Ол бусагъатда Къабарты-Малкъар къырал университетни «Прогрессив материалла эмда аддитив технологияла» деген арасыны полимерлени синтезлери бла байламлы бёлюмюню башчысыды эмда тамата илму къуллукъчусуду. Магистратурада иги окъугъаны эмда магъаналы илму тинтиуле бардыргъаны ючюн 2019 жылда РФ-ни Правительствосуну стипендиясына тийишлиди. Жети патентни, «Скопус» эмда «Feв or Science», Q1 халкъла аралы тизмелеге кийирилген журналлада басмаланнган 50 чакълы статьяны авторуду. Андан сора да, таулу къызны статьялары ВАК-ны журналларында дайым басмаланнганлай турадыла.

Кёрмючге къараргъа чакъырадыла

«Россия» атлы кёрмюч-форумда «Илмуну эмда технологияланы онжыллыгъы» деген экспозиция РФ-ни Жарыкъландырыу министерствосуну башламчылыгъы бла къуралгъанды эмда ведомство анга  сейирлери болгъанланы ВДНХ-ны «Жарыкъландырыу» бёлюмюне чакъырады. Анда айтхылыкъ орус эмда совет алимлени, ата журтлу илмуну сейир тарых шартларыны юслеринден билдириуле боллукъдула. Андан сора да, бюгюнлюкде тинтиу ишлени бардырып, кёп соруугъа жууапланы излегенле бла  шагъырейленирча онг барды.

Жютю, кесгин да эшитилген юйретиуле

Белгили алим В. Дальны «Ангылатма сёзлюгюнде» пословицаланы (нарт сёзлени) юслеринден былай айтылады: «Пословица - къысха айтылгъан юйретиудю; ол халкъны акъылыды; поговоркагъа (халкъ айтыугъа) неда тилде иги жюрютюлген ангыламгъа айланып да къалады. «Поговорка (нарт сёз) желге деп айтылмайды».

Саулукъ хайырлы болурча

Этни сюйгенлени арасында адамны саулугъуна къайсы хайыуанны эти иги болгъанына уллу даулаш барыучуду. Аны бла байламлы аланы бир къауумуну къурамы бла шагъырейлендирирге сюебиз.

Роман филологияны бийик даражагъа чыгъаргъанды

КъМР-ни илмусуну сыйлы къуллукъчусу, филология илмуланы доктору, профессор, КъМКъУ-ну немис эм роман филологияла кафедрасыны башчысы Аликаланы Рашит быйыл кесини юбилейин белгилегенди. Ол жаш тёлюню юйретиуге бла окъутуугъа юлюшюн къошуп келгенли энди къыркъ жылдан атлагъанды, сагъынылгъан кафедрагъа уа белгили алимибиз, аз къалып, отуз жылны ичинде таматалыкъ этеди.

 

"Тарыхны ачыкълауда генетиканы жери энчиди»

 Жангы технологияла айный баргъаны бла байламлы дунияда сейир болумланы, озгъан ёмюрледе адамланы къалай жашагъанларын да билирге амал чыкъгъанды. Анга себеплик этген илмуладан бири генетикады. Миллетибизни этногеномика бла кюрешген ахшы уланларындан бири уа Жаубермезланы Муратды.

Минги тау къачан уянырыкъды?

 Россейде  Камчаткада бла Сахалинде иги кесек вулкан таула болгъанларын кёпле биледиле.  Болсада Европада  эм уллугъа бла  къоркъуулугъа  Минги тауну да санаргъа боллукъду. Ол  Везувий,  Этна,  Стромболи таула бла байламлы болгъанын унутургъа жарамайды.  Ала жер теберге къоркъуулу жерде Евразия бла Африка  плитала бирге къошулгъан ызда орналадыла. 

Аламгъа жол ачхан алим

1957 жылны 4 октябринде «Байконур» космодромдан Жерни орбитасына  дунияда биринчи жалгъан спутник – «Спутник-1» совет космос аппарат - учурулгъан эди.  Аллай спутниклени къурауда Энейланы Тимурну къыйыны уллуду.

Жамауатны айныууна къошумчулукъ

Къабарты-Малкъар къырал университетде жаш алимлени башламчылыкъ проектлерин къурау эрттеден бери ахшы тёреге айланнганды. Энди анга арт кезиуде школчула да къатышып тебирегенлери уа бютюнда кёллендирген шартды. Анга уа, кесибизни окъуу юйлерибизни келечилеринден сора да,  Ставрополь крайдан,  Чеченден, Ингушетиядан, Ростов областьдан, Къыбыла Осетиядан да адамла келиучюдюле. КъМР-ни Жарыкъландырыу эмда илму министерствосуну, Жаш тёлю палатаны бирикген башламчылыкълары бла къураладыла эмда бардырыладыла. Проектлени юслеринден айтханда уа, ала билим бериуге, саулукъ сакълаугъа, къолдан усталыкъгъа,  ырысхы жаны бла окъуулулукъгъа, тёгерекдеги къудуретни айбатландырыугъа эмда сакълаугъа, бирси бёлюмлеге да аталгъанла боладыла.

«Тилибизде тийишлисича сёлешсек, ол айнырыкъды деп сунама»

Яникойчу Улбашланы Зульфия КъМКъУ-ну орус тил эмда битеулю тил билим кафедрасында студентлеге сёлешиуню культурасындан бла орус тилден дерсле береди. Он жылны ичинде тыш къыралладан бизни республикагъа келип окъугъан  жаш адамланы орусчагъа юйретип тургъанды.

 

Страницы

Подписка на RSS - Илму