Все статьи

Мени тенгим Георгий

 (Эсгериу)
Бир жол  редакциягъа  бир акъсакъал келип, Холаланы Махайны жашы Георгийни юсюнден газетде материал басмаларыбызны тилегенди. Аны бла сёлеше келгенимде, ол  СССР-ни спортуну устасы, республиканы сыйлы тренери Дмитрий Журавлёв болгъанын билеме. Мен да Холаладанма, Георгийни да таныучу эдим, дегенимде, ол манга хапар айтып башлайды. 

Жыйырмажыллыкълай къалгъанды

Алгъыннгы Совет Союзда, бизни тийреледе да урушну ачылыгъын сынамагъан  бир юйюр къалгъан болмаз. Къаллай бир жаш адам къайтмай къалгъанды ол кюйсюз къазауатдан деп, сагъыш этиучюме мен, жюрегим къыйналып. Къуру Махийладан окъуна ала онла бла саналадыла. Бизни тукъум а эрттегили болгъанлыкъгъа, алай уллу тюйюлдю. Кеси да Холамдан чыкъгъанды, ары уа урушдан сора киши  да къайтмагъанды…

«Тилигиз, ариу табийгъатыгъыз, огъурлу адамларыгъыз жюрегиме киргендиле»

Журналист жолла кёп сейир адамла бла тюбешдиредиле. Аланы кёплери эсингде къаладыла. Ма Гройым Кларк бла тюбешиуюм да кёп  жыл мындан алгъа болгъан эсе да, эсимден кетмейди. Ол Англияда Оксфордну бошагъанды, кёп тыш къыраллы тилледе сёлешеди, тауча да биледи. «Инжил» бла «Забур» дин китапланы малкъар тилге кёчюрюлген тюрлюлерине  редакторлукъ этгенди.
Гройым Кларк бизни республиканы жокълагъанында, мен анга тюбеп ушакъ этгенме. Аны бла сизни да шагъырей этерге сюеме.

Акъылларын, эслерин, оюмлулукъларын айнытыргъа кёлленип

Арт кезиуде билим бериуде тюрлениуле, окъутууну  качестволу этиуге бурулгъандан сора да, сабийлеге къошакъ билим бериу, аны алыргъа хар жашны, къызны да къолундан келирча этиу бла къысха байламлыдыла. Бюгюннгю жашау жаланда школчулагъа угъай, садикге жюрюгенчиклеге окъуна огъарыда сагъынылгъан юйретиуню кереклисин эртте ачыкълагъанын да кёребиз. Аны алайлыгъын а республикада  жылдан-жылгъа жангыдан ачыла баргъан тюрлю-тюрлю арала да белгилейдиле.

Таулагъа сюймекликни жюрегинде ахыр кюнлеге дери сакълагъанды

Керимланы Азрет-Алиге аны таныгъанла «тауну баласы» деучю эдиле. Ол СССР-ни альпинизмден устасы, къаячылыкъ спортдан Къабарты-Малкъарны биринчи чемпиону, альпинизмден республиканы кёп кере чемпиону болгъанды.  Таджикистанда эм бийик тауну тёппесине ёрлегени  ючюн алтын эм  доммакъ майдаллагъа тийишли болгъанды. 1965 жылда   Элбрусну тёппесине ёрлеген атлы къауумгъа таматалыкъ да ол этгенди.  Керим улу «Чегет» канат жолну тау-къутхарыучу службасыны эмда  эсеплеу-къутхарыучу службаны да  башчысы болгъанды.     

Не зат чырмаулукъ этеди бизге арыкъ болургъа?

Бир-бирде адам неден семиргенин ангыламай къалады. Арт кезиуде алимле аны сылтауун жашауда жюрек тынчлыкъдан эсе жарсытхан кезиуле аслам болгъанында кёредиле. Диетолог Къазийланы Марина бла биз бу жарсыуну сюзгенбиз.
Специалист айтханнга кёре, адамгъа жашагъан жерин алышыргъа тюшсе, ол аны бек апчытады. Кёчюу сакъланмай тургъанлай болса уа - бютюнда. 

Аламны тинтиу адам улугъа къаллай хайыр келтиреди?

1969 жылда америкалы астронавтла Айгъа чыкъгъанларындан сора 21 ёмюрде аламгъа туристле хар кюн учарыкъларына,   ол угъай, Кюн системаны башха планеталарына  жетериклерине  ийнаннгандыла. Алай, алыкъа бу муратла толмагъандыла. Аны бла бирге уа космосну тинтиу   неге керекди деген сорууну бергенле да кёпден-кёп болуп барадыла. 

Малкъарны кёк таулары – аны жырларында

Жашауда аллай тёре барды, фахму бизни арабызда болгъан къадар, биз аны ёмюрлюк сунабыз, артыкъ уллу махтау салыргъа да талпынмайбыз. Алай бу дунияда хар жаны болгъан зат кетеди, дуния, табийгъат суратла да тюрленедиле.  «Жырчы жангызлыкъ нотасын шатык эшитдирир ючюн тёгерекни гармониясындан  ычхыныргъа керекди», - дегенди кесини заманында закий Къайсынны эмда сюйген поэти Федерико Гарсиа Лорка. Насыпха, аллай бийик ноталаны алалгъан  фахмула бизни халкъда да болгъандыла.

Балдыражюз – къыш бла жаз эришген кезиу

"Къайда да бол, балдыражюзде юйде бол" - деп, бош айтмайдыла таулула. Ол кезиуде кюнню халы терк-терк тюрленеди.  Бирде эрттенликден окъуна бузула тебирейди, тёгерекни туман басады, тийрени сууукъ бийлейди эмда къар жаууп башлайды.  Къарап-къарагъынчы, тёгерек агъарады. Кёп да мычымай, кёз ачдырмазча  жел  башланады. Жунчугъанынгы сезгенча, биягъы булутланы артындан кюн  ачыла  тебирейди.   Къыш бла жаз,  бир-бирлери бла не бек сермешселе да, сууукъла хорлатадыла.

Минги тауну тийресинде музыка фестиваль

Минги тау тийресине солургъа баргъанлагъа къууанч, таукеллик, учунуу да къошхандыла анда баргъан музыка фестивальны къурагъанла.  «Мир» станцияны майданында, туристле бла солугъанла россей эм дуния даражалы  диджейлени клуб музыкаларына тепсегендиле. Быллай тюбешиу Минги тауда биринчи кере болады, анга 500-ге жууукъ адам къатышханды. Аны мынга ушагъан къууанчланы тынгылы къурау ишлери бла белгили  жашла Идар Даров бла Казбек Качлаев бардыргъандыла. 

Хар кимге да хатер этиу – жюрегини излемиди

Бюгюнлюкде заман да ёзгере, аслам къыйматха кёз къарам да тюрлене баргъанлыкъгъа, тёгерекде тиширыу биригиуле кеслерини ишлерин тохтатмай, жамауатдан ыразылыкъ табадыла. Зольск районну Хабаз элини аллай совети да ол сандады, аны кесине да Ахматланы Аминат (халкъ а аны Люба деп таныйды) башчылыкъ этеди. Андан сора да, жер-жерли самоуправленияны советини депутатыды.

Кёплеге тап келген тюрлениуле

Россейде  пропискалары болмагъанлай жашагъанлагъа Пенсия фонддан тёлеулери тургъан адреслери бла бериледи. Аны юсюнден тюрлениуле мартда кийирилгендиле. Инсан социал пенсия алыр ючюн, Россейде жашагъаныны юсюнден фондха заявление жазып неда социал жумушла бла жалчытыу, тутмакъ эм билим бериу учрежденияладан алгъан документлери бла билдирирге боллукъду.

Бизнесни алгъа элтген эм тыйгъан сылтауланы сюзгендиле

Кёп болмай  Махачкъалада  Россей Федерацияда гитче эм орта бизнесни айнытыугъа жораланнган  «тегерек стол» болгъанды. Анга  предпринимательлени эркинликлерин къоруулау жаны бла уполномоченныйле къатышхандыла:  Дагъыстандан Мурад Далгатов, Къабарты-Малкъардан  Юрий Афасижев,  Чеченден  Идрис Усманов, Ставрополь крайдан Кирилл Кузьмин, Ярославль областьдан Альфир Бакиев.

Жорукъланы сансыз этгенле жууаплылыкъдан къутулмазла

Къабарты-Малкъар Республиканы Ветеринария управлениясыны келечилери быйыл озгъан эки айны ичинде комплекс халда 23 ветеринар-санитар тинтиу бардыргъандыла. Бу иш малчылыкъ продукцияны жарашдырыу бла кюрешген производстволада эмда аны сатыу-алыу жерледе ётгенди, деп билдиргендиле ведомстводан.

Элли махкемени арасында – биринчи

КъМР-ни Кёп жумушланы тамамлагъан арасыны (МФЦ) Лескен районда бёлюмю «Россейни  кёп жумушланы тамамлагъан эм иги арасы» деген конкурсда  «Эм  ахшы  МФЦ» номинацияда хорлагъанды, деп билдиргендиле учрежденияны пресс-службасындан. Сагъынылгъан номинациягъа саулай къыралдан 50 чакълы Ара къатышханын белгилерчады.

Магъадандан бай жерни ачханланы санында эдиле

Тырныауузда вольфрам-молибден комбинатны иши къайнагъан кезиуледе, аны геология  экспедициясында эмда цехледе къуралгъан службаларында кёпле уруннгандыла – специалистледен башлап къара ишчилеге дери. Бирлери геология жаны бла этиллик жумушланы белгилегендиле, башхалары уа,  жерни тешип, магъадан излегендиле. Аланы ызындан а шахта къурулушчула эм  башхала  ишни къолгъа алгъандыла.

Багъалары-учуз, жарагъанлары-уллу

Не десенг да, адам улуну акъылы къужурду. Аптекалада дарман не къадар багъа болса, ол къадар иги сунады. Алай учузуракъ тургъанланы хайырлары багъалыладан осал тюйюлдю. Сёз ючюн, корвалол. Аны саулукъ бла байламлы хайырланнгандан сора, юй жумушлада да жаратыргъа боллукъду. Юй бийчеле аны  бла кюйген табаланы ариулайдыла. Аны жагъып, эки-юч минутха къоюп, къаты ышысанг, адырла жангы сыфат алып къаладыла. Бир кесек дарман ийиси сакъланырыкъды, алай бир кесекден  ол да кетерикди. Уллу порошокладан эсе, ол къайда  онглуду, саулукъгъа да заран салмайды.            

Жашауну айланч жоллары

Мен сабийлигим киши журтлада озгъан адамланы бириме. Кесимчала сынагъан къыйынлыкъланы чекгенме. Аланы юслеринден хапарлагъа терен сингип, зорлукъ тюзлюкню таргъа тыйып тургъан жыллагъа къайтарыргъа излемейме. Алай а  хаман да эсимде тургъан эки затны юсюнден айтайым деп жазама. Бири эшитгенимди, бири да кесим сынагъанды. Аланы экиси да атам Аппайланы Сюлеменни жашы Мухаммат бла байламлыдыла.

Тамата тёлюге сый бере

Озгъан шабат кюнде  Элбрус районну администрациясыны  Жаш тёлю политика жаны бла бёлюмю къурап   субботник бардырылгъанды. Анга 5-чи номерли гимназияны окъуучулары, колледжни студентлери - саулай да жыйырмадан артыкъ волонтёр къатышхандыла.

Ант этгендиле,таматаланы насийхатларына тынгылагъандыла

КъМР-де  УФСИН-ни   4-чю номерли  колониясында  къуллукъларын энди бардырып башлагъанла ант этгендиле.  Арбазда тизгин  сюелген жаш адамла, управленияны аппаратыны келечилери, ветеранла  да тургъанлай,  Ата журтха тюз ниетли  къуллукъ этериклерине , Россей Федерацияны Конституциясына  кертичи боллукъларына эмда  алагъа салыннган борчну  бет жарыкълы толтурлукъларына ышандыргъандыла.

Страницы