Жамауат

Халкъыбыз кёчюрюлгенде, кёп адамыбыз шахарладан,уллу элледен окъуна узакъ жерлеге тюшгендиле. Сора ол орналгъан жерлеринден комендант эркин этмей чыгъаргъа  онглары болмагъаны ючюн, таулула ал кезиуде сабийлерин окъуталмагъандыла. Алай окъутургъа уа бек адыргы этгендиле. Халкъгъа къажау политика аз да жумушагъанлай, таулу сабийчикле школгъа жюрюп башлайдыла.

Озгъан заманын билмеген халкъны келир заманы да болмайды. Малкъар, къарачай, къалмукъ, ингуш, чечен халкъланы сюргюнде болгъан жыллары аланы жамауат-политика эм культура жашаудан иги кесек артха атхан эдиле. История тюзлюк тохташдырылыр эм ёсюп келген тёлюню миллетлик сезими заманнга тийишли болур ючюн, ол кезиуню тарыхын жазаргъа керекбиз. Бир тюрлю терсликлери болмай, ачдан, сууукъдан, жукъгъан аурууладан ёлгенлени алларында ол бизни адамлыкъ борчубузду.

Элбрус районну битеулю билим берген учрежденияларындан бирине Нейтрино посёлканы орта школуна – бу окъуу жыл отуз бешинчиди. Абаданланы айтханларына кёре, Губасанты черекни жагъасында гитче сабийлени алыкъа уруш башланнгынчы окъуна Тилланы Гитчечикни юйюнде окъутуп тургъандыла. 1944  жылда Курданланы бла Тилланы тукъум жерлеринден зор бла кёчюргенлеринден сора алайлагъа толу жашау кёпге дери къайтмай тургъанды.

Элбрус районну халкъны социал жумушларын жалчытхан комплексли арасыны адамланы саулукъларына кюндюз къарагъан бёлюмюнде  Малкъар халкъны жангырыу кюнюне жораланып  тёрели ишле болгъандыла. Эки ыйыкъны ичинде башха-башха элледен абаданлагъа, ала уа бу жол 30 эдиле, араны ишчилери кече-кюн да къарагъандыла, ала кюннге юч кере азыкъ бла жалчытылыннгандыла, профилактика тинтиуледен ётгендиле. Абаданлагъа сейир маданият программа да жарашдырылгъанды: ала шашкала, шахматла, нардыле, орус лото ойнагъандыла, хар ингирде бирге жыйылып жырлагъандыла.

КЪМАССР-ни бла   РСФСР-ни Баш Советлерини депутаты болгъан, Жазыучуланы союзуну члени, подполковник чыны бла уллу къуллукълада ишлеген поэт эди Гыттыуланы Исмайылны жашы Магомет (Максим, 1916-1985 жж.). Бизни миллетни биринчи профессионал журналистлеринден бири эди.

Залийханланы Чокканы жашы Хусей ата-бабаладан келген тёреге кертичи болгъанды, табийгъатны сюерге, тёгерекде къудуретни сыйларгъа, анга къуллукъ этерге аладан юйреннгенди. Ол а аны жашау жолун жарытханлай, кеси жерлиле эм тышындан келгенле бла къазанлашыргъа, алгъадан-алгъа итинирге болушханды. 

   Малкъар халкъны жангырыууну кюнюне 

Бир адамда толу халкъны ышанлары-акъыллылыгъы, тёзюмлюлюгю, халал жюреклилиги эм менсинмеую бар эселе, ол Хутуйланы Исхакъны жашы Ханафийди. Къадар анга эр киши ариулукъну да, халаллыкъны да, уллу билимни да, политика усталыкъны да къызгъанмай бергенди. Аны жашау жолу къыйын болгъан эсе да, битеу алып айтханда, жашауу сейирлик эди, уллу жетишимледен, хорламладан да бай.

Бир жыл   мындан алгъа Нальчик шахар школлада окъугъан къабарты эм малкъарлы сабийлени ана тиллерин, культураларын, адет-тёрелерин, искусство жаны бла усталыкъларын кёргюзтюуге аталгъан олимпиадалары болгъанды. 
Сау  кюнню  школчула тепсей,  назмула, жырла, элберле, жомакъла айтып турдула. Кезиу Нальчикни 23-чю номерли  мектепине  жетгенде,  залда жыйылгъанла арыгъанларын унутхан эдиле.  Сахнагъа уа окъуучулары  бла бирге  устазлары Жанатайланы Аслижан Мусаевна да чыгъып, къобуз да согъуп, жырлагъан да этип таза да зауукълукъ тапдыргъан эди. 

Чеги  инфекцияланы юслеринден биз не зат билирге керекбиз? Билимсизликни хатасындан не палах болургъа  боллукъду? Аны юсюнден СПИД-ге эм башха жукъгъан ауруулагъа къажау араны алтынчы номерли бёлюмюню таматасы Аппайланы Шамил айтханды:
 

Кёп болмай  Къабарты-Малкъар къырал университетде  Маданият байламлыкъла – мамырлыкъгъа бла келишиулюкге жол деген «тёгерек стол» болгъанды. Аны вузну библиотекасы къурагъанды. 
Миллетлери, динлери, къолайлыкълары башха-башха болгъанланы араларында ангылашыныулукъгъа себеплик этген амалланы сюзюуге белгили алимле, жамауат биригиулени министерстволаны, билим бериу эм маданият учрежденияланы келечилери, школланы таматалары эм университетде тыш къыралладан келип окъугъан студентле да къатышхандыла.