Кючюне кирген законла экономика, къыралны инсанлыгъы бла байламлыдыла

Октябрьде экономика, тёгерекдеги къудуретни сакълау, айлыкъны тёлеу жаны бла бир ненча магъаналы закон кючюне киредиле. Статьяда аланы магъаналарын къысха ангылатыргъа сюебиз.

Экономика

1 октябрьден халкъдан тёлеуле жыйгъан агентстволаны ишлерине контроль къатыланнганды. Россейни Банкы къыралны инсанлары жашау журт-коммунал мюлк, телефон байламлыкъ  эм башха жумушла ючюн тёлеулени этген агентстволаны ишлери   законлагъа келишгенлерин  бла къалгъанларын тинтгенлей турлукъду. Адамладан ахчаны жыяргъа жаланда энчи тизмеде болгъан компаниялагъа эркин этилликди.

Дагъыда къырал-энчи иели партнёрлукъ жаны бла келишимлени низамы да  бир болумгъа келтириледи. Закон керексиз чырмауланы кетерип, бизнесге женгил болумла къураугъа, ачыкълыкъны жалчытыугъа бурулупду. Законну авторларыны акъылына кёре, жангы жорукъ инвестицияланы санын кёбейтирге себеплик этерикди.

Гараж биригиулени юслеринден закон да кючюне 1 октябрьден киргенди. Документде   гаражлагъа излемлени, аланы къырал эсепге салыуну жорукълары белгиленедиле. Андан сора да, «гаражны кереклерине жер», «гараж комплекс» деген ангыламла кийирилгендиле.  Гараж комплексге киргенле бирге хайырланнган мюлк, анга башчылыкъ этиу жорукъла да белгиленнгендиле.

Законлагъа тийишлиликде, кредитни юсюнден келишим этилгенде, страховой тёлеуле документге кийирилликдиле. Алай бла уа инсан кредитни ёлчемини юсюнден толу эм керти хапар аллыкъды.

Нотариусла

Нотариусла  толтургъан жумушланы  багъасы  бир низамгъа келтириледи. Ол экиге бёлюнеди: федерал эм регион. Федерал бёлюм   къырал пошлинагъа ушарыкъды. Регион тарифни хар субъект экономиканы болумуна кёре тергерикди.  Алай бла уа нотариусланы жумушлары   бир низамгъа келтирилликдиле, бир-бир тёлеуле уа азайтыллыкъдыла.

Законлагъа кийирилген жангычылыкълагъа кёре,   борчлу халда хакъсыз излеге тартылгъанланы жумушлары бла организацияла бла бирге энчи предпринимательле да хайырланаллыкъдыла. Алагъа ол жаны бла эркинликле бериледиле.

Аскер

Кючюне кирген федерал законнга кёре, аскерчилеге эм право низамны сакълаучу бир-бир органлада къуллукъ этгенлеге тёлеуле 10,5 процентге кёбейтилгендиле. Андан сора да, устазланы, юриспруденция жаны бла илму къуллукъчуланы, федерал къырал органлада ишлегенлени хакълары  5,5 процентге ёсдюрюлгенди.

Андан сора да, аскер эсепге турууну низамына бузукълукъла этгенле жууапха тартыллыкъдыла. Военкоматха законлу сытаусуз келмей къалгъан  30 минг сом тазир тёлерикди. Дагъыда инсан кесини юсюнден шартла тюрленнгенлерин военкоматха билдирмесе, анга да тазир салынырыкъды – 5 минг сом. Сёзге, юйюр къураса, башха шахаргъа кёчсе, билим алса эм башхала.

Интернет платформала  инсанланы юслеринден къаллай шартланы жыйгъанларыны тизмесин ачыкъ этерге керекдиле.  Дагъыда инсанлагъа артда жиберген билдириулени, эсгертиулени жорукъларын да белгилерге борчлудула.  Алагъа бузукълукъла этген ресурсланы ишлерине чекле салынырыкъды. Бу мадарла уа инсанланы шартларын законсуз хайырланыудан сакълаугъа, ётюрюк шартланы жайылыуларына чекле салыугъа бурулупдула.

Табийгъат

Къырал органланы экологиягъа хата салгъан объектлени ачыкълау, тинтиу эм салыннган зараннга багъа бериу жаны бла жууаплылыкълары шарт белгиленнгендиле. Хатаны кетериуге Росприроднадзор къарагъанлай, эсгертиуле чыгъаргъанлай турлукъду.  Бу жаны бла проектле барысы да экология тинтиуледен ётерикдиле, смета багъала къалай къуралгъанлары да сюзюллюкдю.

12 октябрьде  кючюне кирлик  законлагъа кёре,   артыкъда аз тюбеген, багъалы битимлени къоруулауну жорукълары къатыланадыла. Къызыл китапха кийирилген битимлени, гриблени билип сындыргъан, жокъ этген,   аланы законсуз жыйгъан, жарашдыргъан, сатхан уголовный жууапха тартыллыкъды. Сёзге, аланы  интернетде сатыу-алыуну къурагъанлагъа тазир 1,5 миллион сомгъа жетерге боллукъду.

РФ-ни инсанлыгъы

 Россейни инсанлыгъын берген кезиуде бир-бир къауумлагъа излемле женгиллетилгендиле. Сёз бир журтлуланы юсюнден барады. РФ-ни инсанлыгъын женгиллетилген амал бла Россейни Сауутланнган кючлеринде бек аздан бир жылны къуллукъ этерге келишимге къол салгъанла алаллыкъдыла. Болсада бу амал бла хайырланнган къуллукъ этиуден къачса, РФ-ни Сауутланнган кючлерин аманлагъан хапарланы жайса, экстремизм бла байламлы аманлыкъ этсе, инсанлыкъ тохтатыллыкъды.