Казбек Коков Правительстволу комиссияны жыйылыууна къатышханды

Къабарты-Малкъарны Башчысы Казбек Коков Регионну айнытыу жаны бла правительстволу комиссияны президиумуну жыйылыууна къатышханды. Кенгешни РФ-ни Правительствосуну Председателини орунбасары Марат Хуснуллин бардыргъанды.

Ишни магъаналы ызларыны араларында вице-премьер федерал эм регион бюджетлени ырысхысына бардырылгъан къурулушну чурумсуз планнга кёре финансированиясын белгилегенди. Андан сора да, себеплик этер ючюн Россейни Правительствосу, ол санда ипотека кредитованияны программасын айнытхан жашау журтланы къурулушларыны теркликлерин ёсдюрюуню айтханды. «Хар ипотекалы сом – ол регионлагъа инвестицияды», – дегенди Марат Хуснуллин. Ол айтханнга кёре, банкланы ипотекалы программала бла ишлери бек магъаналы борчду.

Къабарты-Малкъарда жашау журтланы кийириуню терклиги ёсгенлей турады: мартда, былтыргъы жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде, ол 44,7 процент болгъанды. Регион ипотекалы кредитование ёсген субъектлени санындады: февральда, былтыргъы жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде, ипотеканы бериу 8,7 процентге ёсгенди.

Инфраструктура проектлени бардырыу соруула сюзюлгендиле, миллет эм федерал проектлени кассалы толтурулунууларына да къаралгъанды. Къабарты-Малкъарда эл тийрелени транспорт инфраструктураларын айнытыу программа жаны бла контрактация андан ары бардырылады, «Къоркъуусуз качестволу жолла» миллет проектге кёре 80 процент контракт тохташдырылгъанды, кассалы толтуруу къыралда орталыкъ кёрюмдюледен бийикдиле. «Ырахат шахар болумну къурау» федерал проектге кёре ишлени контрактациялары тамамланып бошалгъанды дерчады.

Марат Хуснуллин инфраструктура проектлени тындырылыулары бла байламлы ишлени андан ары бардырыу эм тынгылы объектлени, ол санда школланы, больницаланы къурулушларын тохтатмау бек магъаналы болгъанын белгилегенди.

Правительстволу комиссияны жыйылыуу бошалгъандан сора Казбек Коков КъМР-ни къурулуш эм ЖКХ министри Алим Бербеков эм КъМР-ни транспорт эм жол мюлк министри Аслан Дышеков бла кенгеш къурагъанды. Марат Хуснуллин айтхан ызлада битеулю болум тинтилгенди, энчи объектледе ишлени бардырылгъанларына эс бурулгъанды.

Республиканы Башчысы, РФ-ни Президентини буйрукъларына тийишлиликде миллет проектле бла байламлы федерал даражада салыннган борчланы эсге алып, ишлени андан ары тамамлау планны белгилегенди. Казбек Коков аланы ёлчемлерин эм толтурулууларын, тийишли «жол карталаны» да тынгылы контрольда тутаргъа буюргъанды.

Эсигизге салайыкъ, Къабарты-Малкъарда быйыл уллу социал магъаналы проектлени бардырыу башланады. Республиканы Башчысы миллет проектлеге эм федерал программалагъа кёре ишленнген эм тохтамай эс бурууну излеген баш магъаналы объектлени белгилегенди.

Сёз 77 километр узунлугъу болгъан Бахсан жыйымдыкъ водопроводну юсюнден баргъанды, аны къурулушун бардырыргъа Россейни Правительствосу берген бюджет кредитни хайырындан онг болгъанды. Проектни багъасы 2 миллиард сомдан асламды, къурулушну 2023 жылда декабрьде тамамларгъа умутлудула.

«Жашау журт эм шахар болум» миллет проектни чеклеринде Нальчикде юйле ишлене тургъан тийреледе инфраструктура къурулуш бардырылады. «Ырахат шахар болумну къурау» федерал проектге 12 жамауат тийре киреди, ол санда Нальчикде 7 жангы сквер, Прохладныйде, Майскийде эм Тырныауузда тийирелени тапландырыу.

«Саулукъ сакълау» миллет проектни чеклеринде регионда бир жолгъа эки уллу объектде ишле башланадыла, ол 250 жатар жери болгъан Республикалы онкология диспансерди эм Нальчикде сменагъа 500 адамгъа къараргъа боллукъ поликлиникады. «Билим бериу» миллет проектни «Бюгюннгю школ» федерал проектине кёре 10 жангы школ ишленирикди. Быйылны ахырына Прохладныйде – 785 жери, Нарткъалада – 500 жери, Куба элде 500 жери болгъан мектеплени къурулушларын тындырыргъа умутлудула.

КъМР-ни Минстрою эки уллу школну къурулушуна къырал контрактла тохташдыргъанды: Нальчикде 1500 жерлиге эм Бахсанда 1224 жерлиге. 2022 жылда дагъыда Прохладный шахарда 560 жери болгъан бир мектепни, Псынабода 150 жери болгъан, Красносельскоеде 500 жери болгъан, Сармаковода 275 жери болгъан, Майскийде 330 жери болгъан школланы къурулушлары башланадыла. Бу объектле 2023 жылны декабринде хазыр боллукъдула.

Школгъа дери билим берген жерле кёбейирикдиле. Быйыл Вольный Аулда, Жангы Малкъарда сабий садла жашаугъа кийирилликдиле, Бахсанда 6-чы номерли школда школгъа дери билим бериу бёлюм эм 10-чу номерли школда ясли блок, Ташлы-Талада школгъа дери билим берген бёлюмню яслий да.

Андан сора да, быйыл «Физический культураны бла спортну айнытыу» къырал программаны чеклеринде шёндюгюлю пятиборье бла кюреширча спорткомплексни хазыр этерге эм Нальчикде ишлери 2024 жылны декабрине тамамланып бошалыргъа тийишли башы жабылгъан жалгъан бузу бла катокну къурулушун башларгъа умутлудула. КъМР-ни Башчысыны буйругъу бла Тёбен Чегемде мини-футбол майданны къурулушу да ишлени тизмесине къошулгъанды.  

«Къоркъуусуз эм качестволу жолла» миллет проектге кёре быйылгъа 66 объект планнга салыннганды, аладан экиси 2023 жылгъа кёчерикдиле. Ишле автомобиль жолланы норматив халгъа келтириуге, барьер чеклеулени алышындырыугъа, жаяу ётген жерлени светофорла бла жалчытыугъа, автомобиль кёпюрлени ремонт этиуге бурулупдула.

Эл тийрелени айнытыу жаны бла къырал программагъа кёре Кёнделенни, Экинчи Чегемни, Урухну, Анзорейни, Интернациональноени, Бабугентни, Ново-Ивановскоени чеклеринде 11 километр узунлугъу бла жер-жерли магъаналы 8 объект эм Хушто-Сыртны бла Тёбен Чегемни чеклеринде битеулю узунлугъу 7 километр болгъан регион магъаналы 2 объект планнга салыннгандыла. Экинчи Чегем-Булунгу автомобиль жолда Тёбен Чегем бла Хушто-Сырт арасында 5,5 километрде тынгылы ремонт этилликди, андан сора да, Нальчик-Нарткъала автомобиль жолну асфальт-бетон къатысы жангыртыллыкъды.