Тарых

Ата журтларына кертичиликни къанларын-жанларын аямай кёргюзтгендиле

Гергъокъланы Биасланны жашы Исмайылны (Чортайны) уллу, ариу, билимли  юйюрюню  къадары  халкъыбызны, битеу къыралыбызны да тарыхыны бир бетиди.

Таулу той

    Оруслу жолоучу В.Я.Тепцов, жюз жыл мындан алгъа Кавказда кёп жюрюп, «По истокам Кубани и Черека» деп китап чыгъаргъан эди. Бир он жыл мындан алгъа уа анга  М. эм В.Котляровланы издательстволары аны жангыдан  басмалагъандыла.

«Шапий апача, эки ишчим болса, бригада да керек тюйюлдю»

   Орта Азияда жашагъан ахыр эки-юч жылларыбыз бюгюнча эсимдеди.  Мен бла эгиз къарындашым Алий анда туугъанбыз. 1956 жылда уа бизге дагъыда эгешчик Фатимат къошулгъан эди. Анабызны,  къолунда да тёрт къагъанакъ сабийи бла, Къыргъызда Джалал-Абад областьны Ленин жол элине арбала бла келтирген эдиле.  Жашай келгенде, 1950 жылда атабыз да  къайтады. Эки жылдан а биз да тууабыз. 
 

Фашизмни ууатыргъа онг болгъанына ийнандыргъан къазауат эди ол

   Сталинград ючюн къазауат Уллу Ата журт урушну тарыхында бек къанлы, кюйсюз сермеге саналады. Шахарны эркин этиу операцияны биринчи бёлюмю   1942 жылда 17 июльдан 18 ноябрьге дери баргъанды. Алай ол толусунлай душмандан жаланда 1943 жылда 2 февральда тазаланнганды.  
 

Ата къанны кючю

   Къайсы миллетни алып къарасанг да, хар тукъумну да кесини тарыхы болгъанды. Малкъар халкъда да, мени акъылыма кёре, тукъумланы тинтгенде ачыкъланнган шартла адамны сейирин къозгъайдыла. Кесини ата тукъумуну юсюнден Чегембайланы (Баразланы) Музафарны жашы Зуфар 2006 жылны март айында айтхан эди. Ол замансыз дуниясын алышханлы бир талай жыл болады.

Бир бутагъы Абайлада эсленеди

Юзюлген жолоучулукъ

Ал сёз

   Кёчгюнчюлюкню, киши жеринде жашауну къыйын жылларында кёп тюрлю ачыулу, бушуулу ишле бла бирге бир-бирледе къужур шартла да бола тургъандыла. Бек сейири уа: ол заманда болгъан затла, адамланы хар айтханлары, хар этгенлери - иги неда аман иш болсун- къуру тамата тёлюню угъай, бизни, сабийлигибиз кёчгюнчюлюкню жылларына тюшгенлени да, эсибизде къалгъанды.

Кишиликни, жашаугъа итиниулюкню, къатылыкъны 900 кюню

   Ленинград - кишиликни, къатылыкъны, жашаугъа термилиуню, ышаныулукъну юлгюсюдю.  Уллу Ата журт урушну ал кюнлеринде окъуна душманны къуршоууна тюшюп, ленинградчыла 900 кюнню бла кечени ичинде ачлыкъны, сууукълукъну сынагъандыла, хар кюн да ёлюмню кёзюне къарап жашагъандыла. Алай шахар ол къыйынлыкълагъа чыдагъанды, душманнга баш урмагъанды, даражасын тас этмегенди. Къыралыбызны шимал жанында ара шахарын гитлерчиледен   эркин этиу сермешлеге  уа  Къабарты-Малкъарны жашлары бла къызлары да къатышып, жигитликни юлгюсюн кёргюзтгендиле.   
 

Буслийматны Москвагъа жолоучулугьу

Эрттеден да Москвада жашап, ишлеп тургъан гитче эгешчигин кёре барады Буслиймат. Элинден Нальчикге окъуна бир-эки кере чыкъгъан тиширыу вокзалны уллулугъуна, адамланы кёплюклерине сейир этип къарайды. Метрогъа тюшгенинде уа абызырагъан окъуна этеди.

Махтаулу жамауат ишчи, жарыкъландырыучу, тюзлюкню ёкюлю

  Шаханланы Басият 1879 жылда 17 январьда Владикавказда туугъанды. 1896 жылда Александр патчах атлы кадет корпусну бошагъандан сора,  Басият артиллерия училищеде айырмалы окъуйду. Ол окъууда жетишимлери бла тенглерини арасында биринчи болгъаны себепли, анга къуллукъ этерге сюйген жерин сайларгъа эркинлик берилгенди. Ол Ата журтуна барыргъа ыразы эди,  Басиятны 1898 жылда Кавказгъа 21 артиллерия бригадагъа къуллукъ этерге иедиле.
 

«Ачдан къарынлары кёпген сабийлени, кёзлери тереннге кетген къартланы кёрсем, чач тюклерим ёрге тургъандыла»

   Малкъар халкъ зор бла туугъан жеринден кёчюрюлгенли быйыл 75 жыл болады. Аны бла байламлы ол шургулу датагъа аталгъан материалланы басмалап башлайбыз. Бюгюн Солтанланы Оюсну, анасы Эзамны тилегин толтура, аны атындан ол кёчгюнчюлюкде сынагъан къыйынлыкъланы юслеринден жазгъаны бла сизни шагъырей этебиз.

Страницы

Подписка на RSS - Тарых