Жыгъылды, эс жыйды – акъылман болду!

Акъылман болуп бир киши да туумайды – артда боладыла акъылманла. Алимле  тохташдыргъаннга кёре, атам айтып ийнанмазча хунерлери болгъанла ол халгъа не жыгъылып, не ауруп жетгендиле. Анга шагъатлыкъ этген шартла да кёпдюле. Сёз ючюн, Лондонда Дэниел Таммет  тёрт жылында къыйын къоян ауруудан ауругъанды. Андан сора цифраланы жалгъау бла асыры кюрешгенден, шашыргъа аздан къалгъанды. Не къыйын чотну да ол бек женгил тергегенди. 25 жылында ол Европада рекорд тохташдыргъан эди.

Андан сора да, Дэниел  тыш къыраллы тилни бир ыйыкъны ичинде билгенди. Сёз ючюн, испан тилни да алай бла билгенди, ары дери аны эшитмеген эсе да.  Ёз ингилиз тилинден сора да, ол тогъуз тилни билгенди – француз, финн, эстон, испан, немис, литва, эсперанто, румын эмда валли.

Орландо уа 10-жыллыгъына дери башха сабийледен айырмалы болмагъанды. Бир жол бейсбол ойнагъанда, топ аны башына тийди да, жашауу адам ийнанмазча тюрленди. Топ аны башыны сол жанына тиеди. Ол а чурумсуз кетмеди. Жашчыкъ, башы ауруп, жыл узуну бек къыйналады. Ауругъаны тохтагъандан сора уа, Орландо орузлама болуп къалгъанын сезеди. Сагъыш эте турмай айталлыкъ эди 1450 жылны май айыны 18-чи кюню ыйыкъны къайсы кюню болгъанын неда ахыр минг жылдны ичинде 12 апрель ненча кере боллугъун.

 Андан сора Орландону эси бек кючлю болгъаны да ачыкъланнганды. Башын топ ургъан кезиуден тебиреп, къайда болгъанын, не этгенин жик жиги бла эсинде тутханды.

Джейсон Поджетт а  атын 31-жыллыгъында айтдыргъанды. Ары дери уа Вашингтон штатда мебель сатып тургъанды, математикагъа бла геометриягъа  аз-маз эс бургъанды. 2002 жылда уа караоке барда анга эки киши чапхандыла. Джейсонну мыйысы бек тепген эди, аны ючюн башы ауруп да тургъанды. Андан сора ол хар затны да формалары эм структуралары болгъанларын кёрюп башлайды.

Джейсон дуния башында бек аз тюбеген адамладан бири болады. Компьютерсиз геометриялы фигурала къурайды. «Мен хар къайда да формаланы бла мюйюшлени кёреме, тейри къылычны геометриясындан башлап бара тургъан суугъа дери манга хар зат да бек ууакъ затчыкъладан къуралгъанча кёрюнеди»,-дейди Джейсон.

Сидней университетни акъылны тинтиу арасыны башчысы Алан Снайдер аллай  шартланы кёпден бери тинтип келеди.

-Хар адам да деменгили онгла бла жаратылады, болсада  жашау аланы тунчукъдуруп къояды. Аны ючюн а мыйыны сол жаны терсди. Ол келген шартланы тап жарашдырыр ючюн, стандартха келишмегенлени тохтатады. Мыйыны ол кесегине заран тюшген эсе, тыйгъыч кетериледи, мыйыны онг жаны иги ишлеп башлайды, адамны фахмусун ачаргъа болушуп. Мыйыны онг жаны жууаплыды адамны музыка эмда суратлау чыгъармачылыкъ жаны бла хунерлиги ючюн, эсни бир тюрлюсю ючюн да – адам не заманда эмда къайда не затха тюбегенин кёз аллына келтирип къояды.