Кёнделеннге кире баргъанлай, жолну сол жанында бир дуппур барды, ол артыкъ уллу да тюйюлдю, бийиклиги эки къатлы юй чакълы болур. Тёгерек дуппур тийреси уа тюз жерди.
Анга къарай кетсенг, адам къол бла ишлеген болур деригинг келеди, атына да Хан Тёбе дейдиле. Аны юсюнден тюрлю-тюрлю таурухла жюрюйдюле. Мен да эшитгенлерими айтайым.
Бирле айтадыла Акъсакъ Темир Тохтамышны аскерлери бла бу тийреледе уруш этгенде, дуппур юсюнден оноу этип тургъанды, деп. Дагъыда быллай бир хапар жюрюйдю. Аны юсюнден алгъа жыллада кёнделенчи къартладан эшитген эдим. Ол санда Жашууланы Сейитден.
Буруннгу заманлада таулу тиширыуланы энчи байрамлары болгъанды. Ала аны эр кишилени, жашчыкъланы окъуна къошмай бардыргъандыла.
Жылгъа бир кере, къыркъаууз айны биринчи кюнлеринде, къызыулукъ да бираз селейип, жауунла да башланнгынчы, эр кишилени да асламысы таугъа бичен ишлерге кетген заманда, бир кюнню тиширыула кеслерине байрам этгендиле. Ол кюн ала кеслерине бир жылгъа хан айыргъандыла.
Тёбени башында агъач тохана ишлегендиле. Аны кийизле бла жасагъандыла. Элде бек акъыллы, даражалы тиширыуну сайлап, анга олтуртхандыла. Ол а жылны ичинде тиширыулагъа оноу этгенди. Бир-бирлерине жюрек къыйынлары болгъанла анга барып, жарсыуларын билдиргендиле, сора ол айтханлай этгендиле. Хан тиширыу аланы кёп жумушларына къарагъанды.
Ол кюн а, тиширыула кеслерине оноучуну айыргъан кезиуде, абаданла тохананы тёгерегине олтургъандыла. Орта жыл санлыла ашарыкъла биширгендиле. Сабий къызчыкъла уа ойнагъандыла, тёгерек туруп тепсегендиле.
Ала хар бири да ханларыны сый-намысын кёргендиле, ол айтхандан чыкъмагъандыла. Байрам баргъан кезиуде къызладан къалауурла салгъандыла.
Жууукълаша келген эр киши болса, къалауур къызла аны къыстап болгъандыла. Алай аланы айтханларын этмей, бугъуп, алагъа къараргъа кюрешгенлени тутсала уа, чыбыкъла, къазыкъла бла тюйюп жибергендиле.
Алай бла тиширыула жылгъа бир кюнню, кеслерине атап, байрам этип, аны ойнай-кюле ашыргъандыла. Ахырында абаданлары, жангыдан айырылгъан ханларына алгъыш этгенди. Жашаууна, битеу дуниягъа да тынчлыкъ, ырахатлыкъ, мамырлыкъ тежегенди.
Бюгюнлюкде уа Хан Тёбени башында, тиширыу ханны тоханасы болуучу жерде, аскерчини сынын кёребиз. Ол, Уллу Ата журт урушну кезиуюнде къазауатха кетген кёнделенчилеге аталыпды. Темир бёркню да къолуна алып, мудах сюеледи. Ата журтларын жаудан къоруулай ёлген жашлагъа Уллу Аллахдан жаннет тилейдиле, дуниягъа уа – тынчлыкъ, мамырлыкъ.
