Социал магъаналы соруулагъа къарагъандыла

КъМР-ни Башчысы Казбек Коков Правительствону къаууму бла жыйылыу бардыргъанды, анда социал-экономика бла байламлы соруула сюзюлгендиле. Анга  КъМР-ни Правительствосуну Председатели Мусукланы Алий, КъМР-ни Башчысыны Администрациясыны таматасы Мухамед Кодзоков, Правительствону Председателини биринчи орунбасарлары Сергей Говоров бла Муаед Кунижев, Правительствону Председателини орунбасары Марат Хубиев, министерстволаны эм ведомстволаны оноучулары къатышхандыла.

Жыйылыуда сюзюллюк соруулагъа къарардан алгъа, Казбек Коков республиканы 100-жыллыгъына жораланнган  къууанчлы жумушла тийишли даражада ётдюрюлгенлерин чертгенди. «Жюз жыл - ол бир уллу кезиуню башыды, биз алгъа уллу атламла бла барыргъа керекбиз, аны ючюн хар затыбыз, ол санда ырысхыбыз да барды, белгиленнген проектлени болжалгъа салмай тамамларгъа керекбиз», - деп белгилегенди республиканы оноучусу.

Кенгешде 2022 жылда планнга тюшген миллет проектлени, федерал эм республикалы программаланы бардырыуну шёндюгю кёрюмдюлерине къарагъандыла. Быйылгъы жылда сагъынылгъан проектлени бардырыугъа битеу да 26,7 миллиард сом бёлюнюрюкдю. Аны бюгюнлюкде касса толтурулуу 74 процент болады, аны юсюнден КъМР-ни Правительствосуну Председатели Мусукланы Алий билдиргенди. Ол кёрюмдю битеу россейли эм Шимал-Кавказ федерал округда кёрюмдюледен эм озгъан жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде да бийикди. Быйылгъы жылда Къабарты-Малкъарда 46 регион проект хайырланады, аладан онекиси миллет проектлени чеклеринде бардырыладыла.  

Жыйылыуда битеулю билим берген юч жангы мектеплени къурулушларыны юсюнден соруулагъа къарагъандыла. Шёндю Прохладный эм Нарткъала шахарлада, Куба элде битеу да 1,7 минг сабий окъурча школланы къурулушлары къыстау бардырылады. Бюгюнлюкде ол объектледе сюртюу-бояу ишле этиледиле, жылны аягъына ала хайырланыргъа берилликдиле, - деп билдиргенди КъМР-ни жашау журт-коммунал мюлк министри Алим Бербеков. КъМР-ни Башчысы анга къурулуш ишлени эсепде тутаргъа буюргъанды.   

Кенгешде Жаш тёлюню ишлери жаны бла федерал агентствону юсю бла грантланы алып, жаш тёлю инфраструктураны къурау соруугъа энчи къарагъандыла. Жаш тёлю араланы битеу муниципалитетледе къураргъа мурат барды, алгъа ала Нальчикде, Нарткъалада эм Къашхатауда ачыллыкъдыла.

 Казбек Коков миллет проектлени, федерал эм регионал программаланы бардырылыуларыны юслеринден, тохтамагъанлай, мониторинг этгенлей турургъа кереклисини юсюнден буюруу бергенди. Ал кезиуде жашау журт-коммунал бёлюмде, жол мюлкде эм инфраструктура къурулушда ишлени тирилтирге кереклиси айтылгъанды, кёп фатарлы юйлени тёгереклерин жангыртыу эм арбазларын тапландырыу ишле да къыстау бардырыллыкъдыла.  

КъМР-ни Экономиканы айнытыу министри Рахайланы Борис айтханнга кёре, алты айны ичинде макроэкономика жаны бла кёрюмдюле ёсгендиле, дагъыда регионал продукт бла промышленный производствону ёлчеми, озгъан жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде, кётюрюлгенди. Ёсюм асламысында табийгъат байлыкъланы чыгъарыудан болгъанды. Эл мюлкде 20,4 миллиард сом багъасы аш-азыкъ чыгъарылгъанды, ол 2021 жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде 3,1 процентге кёпдю. «Къурулуш» деген бёлюмде тамамланнган 13,1 миллиард сом багъасы иш этилгенди, ол да, былтырны бу кезиую бла тенглешдиргенде, 5,3 процентге асламды. Жылны аллындан бери къурулуш биригиуле ол санда энчи юйлени да санап, 252 минг квадрат метр жашау журт сюегендиле. Ол кёрюмдю, 2021 жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде, 32,3 процентге кёпдю.

Бюгюнлюкде республикада экономиканы тюрлю-тюрлю бёлюмлеринде 25 инвестиция проект жашауда бардырылады. Битеу да республикагъа инвестицияланы келиулери 15 процентге ёсгенди.

Сатыу-алыуда кёрюмдюле ёсгендиле, аш-азыкъны эм промышленный товарланы сатылыулары да бир кибик тенг болгъандыла.  

КъМР-ни финансла министри Елена Лисун билдиргеннге кёре, жылны сегиз айына республикалы бюджетни толтурулууунда иги кёрюмдюле бардыла. Тюшген файдаланы саны 38,7 миллиард сом болгъанды, ёсюм, озгъан жылны бу кезиую бла тенглешдиргенде, 22,9 процентди. Налогла 13 миллиард сомдан аслам жыйылгъандыла.

Республикалы бюджетни къоранчлары 59,8 миллиард сомгъа жетедиле, аны толтурулууу 37,5 миллиард сом болгъанды, башхача айтханда, ол пландан 60 процентге кёпдю. Социал магъаналы эм биринчи кезиуде этилирге керекли къоранчла 28 миллиард сом болгъандыла, ала республикалы бюджетни производство жаны бла этилген къоранчларыны 75 процентин тутадыла. Тёлеуле госпитальланы медицина ишчилерине, социал жаны бла тёлеулеге, дарманла сатып алыргъа, ишлемеген адамлагъа болжал халда медицина страхование этилирге эм башха социал тёлеулеге кетгендиле. Жылны аллындан тебиреп сегиз айны ичине 10 миллиард сомдан аслам социал тёлеуле этилгендиле.

 Жыйылыуда белгиленнгенине кёре, экономика кёрюмдюле тюзелгенден сора да, ёсген да этип башлагъандыла.  Болумны иги жанына тюрлениуюне Россейни Президенти этген оноула эм РФ-ни Правительствосу кризис болумлада ишлеу бла сингдирилген мадарла себеплик этгендиле.

Къысха заманны ичинде къыралда экономиканы магъаналы бёлюмлерине, гитче эм орта бизнесге билеклик этилгенди, ишчи жерлени сакълау жаны бла мадарла къуралгъан эдиле. Андан сора да, кёп сабийли юйюрлеге адрес болушлукъ этилгенди, деп билдиргендиле республиканы оноучусуну пресс-службасындан.