Сюймекликни ауанасы

Болгъан иш 

Юйге кетер акъылда, ёрге тургъанлай, сени кёрдюм. Юсюнгде акъ жыйрыгъынг, тюз да жаз башы гебенекге ушап. Аякъларынгы   бир женгил ала, жарыкъ макъам  айта келе эдинг. Хауа кеси сени кётюрюп келгенча эди. 

Артда кесинг айтхан эдинг ол кюн окъуугъа тюшгенинги. Кёргенлей окъуна санга аралып, жеримден тебалмай къалдым. Мени уа къатыма келгенден сора эслединг, ышарып, терк-терк атлап кетдинг.

Хар кюн сайын келе эдим сени кёрюр умутда алайгъа. Узакъдан къарап окъуна бир кёрсем эди деп. Сени кёрсем а, сёлеширге базынмай, кетип турдум.

Бир кере уа сакъладым, таукел  болдум сёлеширге, кёргенлей  аллынга чабарыгъым окъуна келди. Болалмадым, санларым  къымылдамай, аякъларым жерлеринден тепмедиле, келе тургъан жолунга къарагъанлай къалдым. Сен жууукълашдынг да,  къарамынгы да жерге ийип: «Мен Зухурама», - дединг. Ол кезиуде битеу дунияны жарыгъы алайгъа келгенча, кюн да бютюн  чууакъ кёрюндю.

Биринчи тюбешиуюбюзню юсюнден кёп сагъыш этген эдим. Не айтайым, къалай? Аны кёргенли кече-кюн тынчлыгъым болмагъанын. Хар такъыйкъадан   кёрюп турлугъум келгенин. Мени дугъум кёзлю ариуум. Алай айталмадым.

Жаланда къолунгу туталдым, жылыуунгу ала кесиме. Сора жашагъан жеринге дери ашырдым. Уллу юйню аллына келип, алайда бираз сюелдик.  Мен санга къарай, сен а – манга. «Энди мен барайым», - деп юйге кирдинг. Мен да ызыма къайтдым. 

Сен шахаргъа кийим тикген усталыкъгъа  окъургъа келген эдинг. Къыз  нёгерлеринг бла фатар тутуп жашайсыз. Ол  усталыкъ  сабий заманынгдан  муратынг болгъанын да айтхан эдинг. Андан бери кёп жылла оздула. Бюгюнлюкде сен башханы арбазын жарытаса. Онг жанынгда башха адам барады.  

Мен да жаш эдим. Аскерден къайтхан жашаууму эм зауукълу жылларым. Шахаргъа келдим, ахшы муратла сала. Къурулушчу болуп ишге тохтадым. Таш  къаларгъа, юй ишлерге юйрендим. Эки тау элден келип, бир бирге алай тюбедик. Къалай насыплыла  эдик биз ол заманда. 

Аслам заман озду, биз ахыр кере  кёрюшюп айырылгъанлы бери. Ол кезиуге тау череклери чокъуракъ тамычыны ариу жырын айта, ёзенлеге кёп суула ташыдыла. Жылла да ётдюле, кетдиле, таудан келген суху желден акъ булутла  къачханлай, бири бирин къууа, кёз ачдырмай. Сагъышлы жылла. 

Мен а сени унуталмайма.  Алгъын сыфатынг дайым кёз аллымда тургъанлай турады. Унутуп да къалай унутайым? Къыш кече сууукъ отоууму жылытхан отну  
жылыуун къалай унутхун. Сен мени къарангы кечеми жарытхан жарыкъ айым эдинг. Бюгюн да мингле бла адамланы арасында бир къарагъанлай танырыкъма. Тура болурла сени дугъум кезлеринги къарамлары алгъындача. Ариу сыфатынг терк-терк келеди кёз аллыма. Кёзлерим къысылсала окъуна танырла булбул ауазынг бла. 

Арабызда уллу сюймеклик болгъанлыкъгъа, эки жаш жюрекле, ариу, таза умутладан толгъанлыкъгъа, къадар а кесича оноу этди. Биз сюйгенча болмадыла ахшы умутла. Сен арлакъда жашау  къурадынг, манга да башха жол бла барыргъа тюшдю.

Ортабыз артыкъ узакъ тюйюл эди. Болсада кёп заманны ичинде жангыз бир кере окъуна жолукъмадыкъ да, узакъдан окъуна бир бирни къарап окъуна кёрмедик. 

Эсингдемиди, бир жол паркга баргъаныбыз? Байрам кюн эди, адам да кёп. Къолларыбыздан да тутуп, аланы да силкиндире-силкиндире, жол бла ёрге барабыз. Нек эсе да хар тюбеген, бизге къарай эди. Ол эки къартны айтханларын а унутмай турамыса?

Бара тургъан жерибизде тохтатып, кимле болгъанларыбызны да соргъан эдиле да? Артда  уа ызыбыздан кёп  къарап тургъан эдиле. Ким биледи? Ала да кеслерини жашау заманларын эсгере болур эдиле. 

Жаныуарла болгъан жерге къайтдыкъ да, сен а буруудан къолунгу узатып, бир маралны башын сыладынг. Мен а къолунгдан тутуп, алайдан алып кетдим. Кесимден башха маралмыды, адаммыды  - санга  къарарын сюймедим. 

Хар зат да алай тап бара эди. Бар эдиле сюймеклик, ариулукъ, жашлыкъ, жюрегибизде ариу муратла. Энди ала кетдиле узакъгъа. Артха къайтыр жол жокъ алагъа. Сюймеклиг а, мени буюрулмагъан сюймеклигим манга жара салды. Жюрек жара. Сени къаллай бир эсгере барсам да, аллай бир ачыта баргъан жара.

Мен акъсакъалгъа сордум, сау ёмюрню жашагъан: «Неди сюймеклик», - деп. Ол кёп сагъыш этди, кёкге къарады, башын жерге ийди,  сора манга бурулуп: «Аны заман сау этеди», - деди. Кёз къарамын узакъгъа ата. Да, ол заман сау этген жара эсе, жылла оза баргъанлыкъгъа, жюрегим бекден - бек нек  ауруйду да? 

Мен сени унутайым дедим. Болалмадым. Айтчы,  кюн таякъларыча таза, сюйген жашны муратыча  ариуну къалай унутхун! Къум тюзледе баргъан жолоучу сууну кюсегенлей, сени бюгюн да алай излейме.

Къолларымы жайып, сюймекликни аллына чапдым да… къучагъымда ауанасы къалды. Суусабымы къандырайым деп, кезлеуге ийилдим да, аны уа сууу думп болуп къалды.

Ол кюн биз кеч айырылгъан эдик. Сени жашагъан жеринге келдик. Къолларыбыздан да  тутуп, кёзлерибизни бир бирибизден айыралмай, кёп сюелдик. Жюрегимде болгъан айча, кёкча, жулдузлача сюймеклигими санга айтама дедим да, тамагъыма бир тугул тирелгенча болдум, тилим  тутулду, ауузумдан сёз чыгъаралмай къалдым.  Адыргы этдим, кюрешдим. «Мен сени сюеме. Бек, бек сюеме. Сен мени жарыгъымса. Кел, жашауубузну бирге этейик. Аны жолунда бирге  барайыкъ. Бу дунияда жашагъан  къадар, сен къатымда болурунгу сюеме»,-деп. Мен аны айталмадым.

Сен а, хар замандача, толгъан айны жарыгъыча ышарып: «Сёз керекмейди, билип, кёрюп турама. Мени жюрегимде да сенсе. Жаланда сен»,-деп, юйге къачып кетдинг.

Андан бери кёп жылла оздула. Къыйналгъан, къууаннган да этгенме. Хар зат да, къалай эсе да, кёзюме артыкъ кёрюнмей, таудан ёзенлеге ашыкъгъан череклей барадыла.

Алай ол кюн а мени бюгюнча эсимдеди. Сен юйюнге чабып кетдинг, мен а ызынгдан  къарап къалдым. Къаллай бир къууанч бар эди ол кюн менде? Дунияда менден насыплы болурму деп, акъылыма келген эди.

Окъууну бошагъандан сора санга элинге барыргъа керек болду. «Терк окъуна ызыма къайтырыкъма»,- деген эдинг. Кесинг да биле болмаз эдинг, энди сени жолунг башха боллугъун. Сенден эсе хапарынг келди алгъа. Ананг къоймай эрге бергенди, дедиле. Аны эшитгенимде, жюрегим бир бек ачыды. Кёкюрегиме уллу бичакъ чанчылгъанлай болдум. Алай ачыу этдим, башымы  къабыргъагъа тюйсем да, кесиме жер табалмай эдим. Чабама дедим да – къайры? Жарсыууму айтайым дедим да – кимге? Жаланда  сен эдинг мени жюрегимде. Аны да менден сыйырдыла. Жарыкъ кюнюмю къара булутла басдыла.

Нек болду алай. Сюйген мен этдим, ийнакълагъан а – башха. Мен кесим къараргъа керек эдим сени кёзлеринге, чачынгы сыларгъа. Хар зат да терс кетди. Огъесе ахшы муратлагъа кёпле жеталмаймы къаладыла?

Билмей тургъанлай, келдинг да, жюрегимде сюймеклик от тиргиздинг,-жазгъы кюнча бетими жарытдынг. Сора чачымы сылаучу эрттен аяз кибик, думп болуп кетдинг, кёкдегича  жарыкъ жулдузум.

Сени сюйгенинги да биле тургъанлай, нек ашыкъмадым насыбыма. Къадар  аны дертин жетдирди манга. Энди уа сынсыйды жюрегим таукелсизлигим ючюн.  Заманында юйюмю нек жарытмадым сени бла? Угъай, алай болур амалы жокъду, биз бирге болургъа керекбиз. Ашыкъмагъыз, тохтагъыз!  Хар зат да тохтасын! Терекле чакъмасынла, кырдыкла ёсмесинле, чыпчыкъла жырламасынла.  Чучхурлада чокъуракъ тамычыл  суула  саркъмай тохтап турсунла.

Заман, сен а артха къайт. Мени жашлыгъыма, мени узакъда къалгъан жашлыгъыма. Анда узакълада мени сюймеклигим къалгъанды. Таза сюймеклигим. Жаз башындагъы сюймеклигим. Мен аны къайтарыргъа керекме. Тилейме сенден, элт мени ары.

Жаланда бир такъыйкъагъа окъуна къайтар. Билеме, ол мени кечерикди. Чачындан сыларма. Кёкюрегиме къысарма. Бир такъыйкъагъа къайтар мени ары!