«Душманланы къырыр мурат бла бир ненча кере ал сатыргъа чыкъгъанды»

 27 январь - Ленинград область немислиледен эркин этилген кюн

Ефрейтор Атабийланы Мухарбек  Ленинград фронтну 23-чю Армиясыны 142-чи Къызыл байракълы стрелковый дивизиясыны 588-чи полкуну къауумунда къыралыбызны шимал ара шахарын немисли душманладан къоруулау сермешлеге къатышханды. Ол кёргюзтген  батырлыгъы  ючюн СССР-ни Баш Советини Президиумуну атындан «Ленинградны къоруулагъаны ючюн» майдал бла саугъаланнганды. Холамлы  жаш  башха аскерчи нёгерлери, ленинградчыла бла бирге блокаданы 872 кюнюнде ачлыкъгъа, сууукълагъа тёзгенди, къанлы сермешледе эки кере жаралы болгъанды. Аны уруш жолу 1944 жылда декабрь айда   бошалгъанды.

Ленинград - кишиликни, къатылыкъны, жашаугъа термилиуню, ышаныулукъну юлгюсюдю.  Блокада, сёзсюз, адам улуну тарыхында бек кюйсюз, ачы, къыйын кезиуледен бириди десек, жангыллыкъ тюйюлбюз. Тюрлю-тюрлю тарихлеге кёре, аны кезиуюнде шахарчыланы жартысы ачдан, сууукъладан жоюлгъандыла. Алай битеу сынаулагъа, душман авиацияны  атышыуларына  да къарамай, ленинградчыла Хорламны жууукълашдырыр ючюн кеслерин аямагъандыла.

Фюрер битеу дуниягъа: «Ленинград, бишген  алмача,  къол аязыма тюшергин ашыкъмай  сакъларыкъма»,-деп махтана эди шахарны къуршоугъа ала.  Алай    Гитлер  кесини  муратына жеталмагъанды, анга былайда умутун юзерге, аны бла бирге уа совет халкъны къатылыгъын сынаргъа тюшгенди.   Бу жигит шахарны немислиледен  азатлаугъа къатышхан таулу жигитлени арасында холамлы жаш Атабийланы Мухарбек да барды.

- Атабыз урушну  юсюнден артыкъ сагъыныргъа сюймегенди,  анда кёрген къыйынлыкъланы юслеринден жукъ да айтмагъанды. Жаланда  аскерчиле ачдан бек къыйнала эдиле  деген болмаса. Алай урушну юсюнден кино болса,  къараялмай, отоудан чыгъып кетгени эсимдеди. Баям, къазауатда кёрген къыйынлыкъла эсине тюше болур эдиле,-дейди Мухарбекни жашы Халим.

 Атабий улу Къызыл Аскерге къуллукъ этерге 1940 жылда, къыралыбызны башха 18-жыллыкъ жашларыча, чакъырылгъанды. Алай анга  юч жылны къуллукъ этип, юйюне Холам-Бызынгы ауузгъа туугъан элине  къайтыргъа тюшмегенди. Ефрейтор  Атабийланы Мухарбек къуллукъ этген 142-чи стрелковый дивизия урушну биринчи кюнюне Ленинград областьны Лахденпохья шахарны тийресинде тюбегенди. 1941 жылны сентябрь айындан 1943 жылгъа дери Лемболов кёлню тийресинде къанлы сермешле бардыргъанды. 1943 жылда Волхов эм Ленинград фронтла Ленинградны блокадасын тешгенден сора, аскер къауум 67-чи Армиягъа къошулуп, Синявинону къоруулау къазаутха да къатышханды.

1944  жылда 31 майда уа Атабийланы Мухарбек «За боевые заслуги» майдалгъа тийишли кёрюлгенди.  588 стрелковый полкну командованиясыны бегиминде айтылгъаныча, Мухарбек Уллу Ата журт урушну биринчи кюнлеринде окъуна да кесин Ата журтубузну батыр къоруулаучусуча кёргюзтгенди. 1941 жылда декарь айда Невская Дубровка ючюн къазауатда ол биринчи кере жаралы болады. Экинчи 162-чи энчи бригаданы къауумунда 1944 жылда Петергофну къоруулау сермешледе жаралы болады. Аны сол аягъыны тобукъдан тёбен жанына минаны сыныгъы тийип, юзюп алгъанды. «Полкда къуллукъ этген кезиуде ол кесин батыр аскерчича  кёргюзтгенди. Ол душманланы къырыр мурат бла  бир ненча кере ал сатырлагъа чыкъгъанды»,-деп жазылады Мухарбекни юсюнден саугъалау документде.

Госпитальда кесине бакъдыргъандан сора холамлы жаш юйюрюн излей, кёп кавказлы аскерчилеча, Къазахстаннга атланады. 1957 жылда, таулу халкъ бла бирге туугъан журтуна къайтып, Атабий улу юйюрю бла Къара - Суу элде тохтайды. Жарасына да къарамай, колхозда малчы болуп кёп жылланы ишлегенди. 

Ленинградны таулу къоруулаучусу Атабийланы Мухарбек 1980 жылда ауушханды, ол дуниясы жарыкъ болсун. Алай аны аты унутулмагъанды, сабийлери, туудукълары, аладан  туугъанланы, саулай шёндюгю тёлюню эслеринде ёмюрлеге къаллыкъды.

Атабийлени юйде уа  Мухарбекни аскерчи сураты,  майдаллагъа замандан саргъалгъан документлери юйде бек багъалы, сыйлы хазнаныча сакъланадыла. «Атабыз бир заманда да урушда болгъанына, анда санын тас этип къайтханына да тарыкъмагъанды. Ол къыралдан льготала, болушлукъ да алыргъа унамагъанды, Ата журтум ючюн тёкгенме къанымы деп. Аны  документлери, майдаллары бизге барыбызгъа да ол тёлюню жигитлигини, кишилигини, тёзюмлюлюгюню юлгюсюдюле»,-дейди бизге Ленинградны таулу къоруулаучусуну жашы Халим.