Жамауат

Адам улуну къатында кёп ёмюрлени малла, атла, итле, киштикле эм башха хайыуанла жашайдыла. Биз аладан хайыр кёребиз: бирлери эт, сют бередиле, башхалары юйюбюзню сакълайдыла. Аны себепли аланы саулукъларына да къарамай болмайды. Бурун заманладан бери бу ишни ветеринар врачла тамамлайдыла.

Къарачай жазыучу Батчаланы Мусса терен билимли, жютю ангылаулу, адабиятха жангы суратлау мадарла кийирген жазыучуладан эди. Ол 1982 жылда ажымлы ёлгенди, къысха жашауун чыгъармачылыкъ ишге бергенди.

Бу халкъда жюрюген хапарланы автору Улбашланы Саниятды. Ала халкъыбызны алгъыннгы кезиулерини харкюнлюк жашау-турмуш болумлары бла байламлыдыла, сейирдиле, энчи магъаналыдыла.

Улбашланы Саният газет бла байламлыкъны эрттеден бери жюрютеди, аны редакциягъа жиберген материалларын окъуучуларыбыз сюйюп сакълайдыла.  Бюгюн Саниятны жашау халланы юсюнден жарашдыргъан материалын изданиябызны сайтында басмаларгъа тийишли кёребиз.   

Чегем чучхурлагъа келип, ол тийрени, табийгъатны бир кере кёргенлей аны сюймей, баям, бир адам да кете болмаз. Ма мени бюгюннгю ушакъ нёгерлерим да Чегем чучхурлагъа угъай да, Къабарты-Малкъаргъа биринчи кере келип, аны табийгъатыны ариулугъун, жерин, адамларын да къалай сюйгенлерини юсюнден хапар айтхандыла.

Арт кезиуледе асламыракъда бизни газетледе  да адамланы жашауда тюбей келген къадарларыны хапарларын окъургъа боллукъду. Ала, асламында, жарсыулу къадарла бла, къыйын жашау бла байламлыдыла. Аллай хапарлада ёз халкъыбызны бир-бир адамлыкъ шартлары тас болгъанлары барыбызны да сагъайтмай не амалы барды. Аллах, адамны жарата туруп, ол ненча  жыл жашарыгъын да, нелеге тюберигин да анга мангылай жазыу этип береди. Адам кеси уа, сагъыш этип береди.  Адам кеси уа сагъыш этип, аманны игини да айыра билирге керекди.

Юйге келген сууну, электрокючню, газны асламысында счётчикле эсеплейдиле. Аланы къайсы тюрлюсюнде да пломбасы болады. Аны уа ол ресурсла бла жалчытхан организацияла салыучудула. Адам билмей неда ишин этип юзсе аны, артда тазир тёлерге тюшерикди. Аны ёлчеми артыкъ уллу да болмаз, алай счётчик пломбасыз турса, сууну, электрокючню эмда газны нормативлеге кёре тергеп башларыкъдыла. Ол а иги да багъа чыгъаргъа боллукъду.

Бизни белгили тарыхчыбыз Мызыланы Исмайыл, эллерибизде кёп айланып, аланы жаратылгъанларын, табийгъатларын, жашау халларын тинтгенди. Бюгюн окъуучуларыбызны аны Бызынгыны юсюнден жазыу иши бла шагъырей этебиз.

Къуртха ушагъан чеги къыйыр-аппендикс деген сёзню латин тилден кёчюргенде магъанасы аллайды. Жыйырманчы ёмюрню алимлери бу чегичикни магъанасын тас этген, айныууну ахырына жеталмай къалгъан керексиз органнга санап къойгъан эдиле. Болсада ала ашыкъгъан этгендиле. Сокъур чегини сакълау бла байламлы къаллай амалла болгъанларыны юсюнден  Интернетде тапхан билдириуню басмалайбыз.

Социал фонд жалчытхан жумушла бла аслам адам хайырланнганларын, соруула чыгъа тургъанлары бла байламлы специалистледен болушлукъну къалай алыргъа боллугъун эсгертиуню фонд дурус кёргенди.