Иш жаланда ариулукъда тюйюлдю

Биз варикоз жаланда ариулукъ бла байламлы сунабыз. Алай ол  аякъланы эриши этгени бла чекленип къалмайды. Ол а кеси аллына угъай, башха аурууланы къозгъаргъа боллугъу бла да къоркъуулуду. Аны юсюнден къан тамырлагъа къарагъан хирург Атмырзаланы Марат бла ушакъ этгенбиз.

- Марат, варикозну ызындан не палахла чыгъаргъа боллукъдула?

-Экзема, тромбофлебит, трофикалы жарала – битеу ала варикоз ауруудан чыгъадыла, адамланы къыйнайдыла, сакъатлыкъгъа келтиредиле.

Юйюрюгюзде ол ауруудан къыйналгъанла болгъан эселе, неда ингирге аякъларыгъыз ауур кёрюне эселе, кёпгенлерин, тобукъларыгъыздан энишгеде кёксюл тамгъала эслей эсегиз, балтырларыгъыз сингир къата эселе, флеболог врачха барыгъыз. Ауруу не къадар терк ачыкъланса,ол къадар тынч боллукъду андан къутулургъа.

- Бу аурруу болмазча не зат этерге боллукъду?

-Къан чырмаусуз жюрюрча этигиз. Кёп заманны олтуруп неда сюелип турургъа тюше эсе, анда-санда жеригизде,алгъа табаныгъызда, артда бармакъларыгъызда кезиу-кезиу сюелигиз.

Эсге салама: бир аягъыгъызны башхасына салып бир заманда да олтурмагъыз.Аны бегирек да жаш адамлада эслейбиз.

- Бир – бирле: «Биз ишлеген этебиз, сау кюнню офисде тура эсенг, къанынгы къалай жюрютюрюксе?»-дейдиле.

- Бир-эки этажны окъуна ёрге бла энишге тапкала бла жаяулай жюрюрге барды да амалыгъыз? Барды! Хайырланыгъыз!  Алай бла биз къанны тири болуруна себеплик этебиз. Спорт бла кюрешсегиз да, бек игиди.

- Спорт …жаш адамлагъа иги болур, биз а теберге сюймейбиз.

-Абаданла бегирек теберге керекдиле.  Сизге тобукъдан энишгесине ауурлукъ жетдирген тюрлюлери керекдиле: сууда жюзюу, жаяу жюрюу, чабыу, аэробика, аякъ машина. Теннис а, сейир кёрюнсе да, веналары эрттеден ауругъанлагъа артыкъ иги тюйюлдю. Адам ойнагъан заманда къымылдап тургъанлыкъгъа,шаугютлери къатыланадыла. Штанганы да жатып тургъанлай кётюрюрге тийишлиди.

-Тар кийим а къанны жюрюуюн бузамыды?

- Сёзсюз.  Тар джинсыле, резинлери къысхан гольфиле бла носкиле  киймегиз: ала къан тамырланы къысдырадыла.

-Ашны юсюнден да айтсагъыз эди.

- Жаулу затла ашамагъыз, азыгъыгъызда тахта кёгетле, жемишле кёбюрек болсунла. Ала чегилеригизни да ишлетирикдиле, ауурлугъугъузну азайтыргъа да себеплик этерикдиле. Адамны ичи къатса уа, варикоз къозгъалыргъа боллукъду, семиз болса да, веналагъа артыкъ ауурлукъ жетеди.

-Аякъ кийим а?

- Аякъ кийимни алаша табанлысын сайлагъыз: харкюнлюк чурукъларыгъызны табаны  тёрт сантиметрден, тойгъа кийгенлеригизни уа  алты сантиметрден бийик болмазгъа керекди.

Дагъыда аякъларыгъызны сууукъ этмезге кюрешигиз. Къышда къысха тёбен жанланы, жукъа чындайланы да терен букъдуругъуз. Саулугъугъуз багъалыды!

- Жарсыугъа, Нальчикде жаш адамла бек сууукъ кюнледе да женгил кийинедиле.

-Аны хатасындан а къаллай бир ауруу чыгъады!

- Солугъан кезиуюбюз а аякъларыбызгъа игимиди?

- Ишден сора солугъан кезиуюгюзде диваннга аякъларыгъызны аз-маз кётюрюп (бек игиси –жюрегигизден 15-20 сантиметрге бийикге) таяныгъыз. Болмаз-къалса, стол юсюне салыргъа да боллукъду. Ол артыкъ адепли  болмагъанлыкъгъа, варикоздан сакъланыуну уа бек иги амалыды.

 Жукълагъаныгъызда къаныгъыз жюрюп турур ючюн, аякъ тюбюгюзге жумушакъ зат салыгъыз.

 Варикоздан сакъланыр эмда аны оздурмай багъып башлар ючюн, венотониклени-аякълагъа кёберге къоймагъан дарманланы –хайырланыгъыз: тау арника неда конский каштан дегенчаланы. Аланы жаланда врач-флеболог сайларгъа боллукъду, къан тамырларыгъыз не халда болгъанларына къарап. Ол дагъыда гирудотерапияны да тийишлиге санаргъа боллукъду.

 -Къысдырыучу чындайла кёплеге болушадыла.

-Кертиси бла да, къысдырыучу чындай варикоздан сакъланыуну бек иги амалыды. Аны къан тамырлары керти да къарыусуз болгъан адамла киерге керекдиле. Фитнес-клубда, самолёт бла узакъгъа учханда, ауур кётюрюрге тюшгенде, сабий тапхынчы да ансыз болмазгъа тийишлиди. Багъыучу чындай кийимле юч къатыдыла, аны себепли къан тамырланы кёберге къоймайдыла.

 Ала, колготкалача, денле бла угъай, ртуть шкаланы миллиметрлери бла ёнчеленедиле. Профилактика халда  биринчи класслылары (18-21 мм рт.ст.)келишедиле, багъар ючюн а экинчи эм ючюнчю класслылары жарарыкъдыла.Аланы уа жаланда врачны айтханы бла жюрютюрге керекди.