Кесин алдатмагъан Чаппуш

Революцияны аллында жыллада болгъан ишди. Огъары Холамда Чаппуш деп биреу жашагъанды. Орта бойлу, къарыулу киши. Бир жол  кюз артында, ташыуул бошалгъандан сора, бичен къайгъыдан къутулдум, энди отун жыйышдырайым деп, ол юч эшекге да иер салып, аланы да сюре, Къара-Суу тийресине келеди.

Черекден ётюп  Жерк Дорбун деген жерден узакъ болмай отун этеди. Юйде сыгын да кёп эди. Алай тамызыкъ агъач да керек болады. Чаппуш ашыкъмай чынардан, кёкагъачдан, жеркден къургъакъларын сайлап, юч эшекге да жарагъан жюк этеди.

Аланы да жюклеп, кёкбашланы аллына сюрюп, жолгъа тебирегенде, иги да, кечигеди. Тауда алайды – кюн батханлай терк окъуна къарангы  болуп къалады. Чаппуш гырайтлагъа  хахай эте, бирде чыбыкъ да жетдире, аланы  ашыкъдырып да кюрешеди. Бек къарангы болгъунчу агъачдан уллу жолгъа  чыгъар акъылы барды. Болсада эшекле жюрюшлерине къошмайдыла. Ауур жюгю болгъан хайыуан ёр жолда чабыпмы барлыкъды.

Бираз баргъанлай,  желкесинден бир зат къарагъан сунуп, Чаппуш ызына башын бурады. Бирде уа жанында биреу барып тургъанча кёрюнеди. Не тюрслеп къараса да, бир зат да эслеялмайды. Бирде былай тынч, шыбыртсыз ызындан  суусар келген да сунады.

Да не болса да,  къара къамам белимдеди деп, аны сабындан да къаты тутады. Жаныуар болса, бу аллымда баргъанла да бир зат ангылар эдиле деп,  акъыл да этеди. Нек эсе да, ала да мышмырларын бузмай, жюрюшлерине къошмай барадыла.

Бираздан а ёр да бошалып, была бир гитче талачыкъгъа гатлешге чыгъадыла. Алайда уа от жана, къазан салып, узун стол артында «биреуле» олтуруп, ойнай-кюле, лахор эте, ашай-иче турадыла. Бу не аламат, не сейир деп, аланы къатларына жанлагъанлай, бирлери туруп: «Кел, Чаппуш, кел, жууукъ бол. Арыгъан да болурса, олтур  солу. Къазанда эт бише турады, ары дери уа хычинледен кёре тур», - дейди. Дагъыда: «Ы, маржа, айтыучугъузну айтма», - дейди.

Чаппуш а анга да тынгыламай: «Бисмилляхий», - деп къолун хычинлеге узатханлай, оту, къазаны да думп болдула. Чаппуш сеийрге, тамашагъа къалды. Аллай хапарла эшите тургъанды. Энди уа кеси кёзю бла кёрдю.

Сора тёгерек-башха къарап: «Эй, аман къынгыр аякъла, Чаппушну алдаргъамы кюреше эдигиз. Болалмадыгъызмы?!» - деп жолуна тебиреди. Андан ары бир тюрлю тыйгъычсыз юйюне жыйышды.

Артда уа элге хапар жайылды. Кечирек жолоучу башха элгеми барады огъесе къошхамы, адамла аны тохтатып: «Ы, маржа, ашхам жолоучу болма. Бюгече юйде къал. Эрттен бла тебирерсе»,-дегендиле. «Не боллукъду да сора?» - деп жууаплагъанлагъа уа: «Чаппушлай болсанг,  билирсе», - дегендиле.

Бу хапаргъа ийнаныргъа сюймегенле да бардыла. Болсада ашхамдан сора Жерк Дорбун тийресине барыргъа уа базынмайдыла.