Ышармишле

Огъары Малкъардан Атабийланы  Магомет (жаннетли болсун) «Заман» газетни редакциясы бла байламлыкъны къаты жюрютгенди. Эсгериуле, статьяла, хапарла да жазгъанды. Эсли адам болгъаны ючюн, кёп затны билгенди,  кёргенин, эшитгенин да унутмагъанды. Эллилери бла бола тургъан кюлкюлю ишлени да эсинде тутханды, аланы окъуучулагъа да билдиргенди. Бюгюн аланы бир ненчасын басмалайбыз.

                  «Сен а ойнагъанны билмей кёреме»

   Бир кере Каннюй хажи Мухолда Таусолтан жууугъуна келеди. Хапар да айтып, азыкъ да ашап, ызына тебирегенинде, хажи къонакъбайына былай айтады: «Таусолтан, хар келгенимден, мени сыйлайма деп, быллай бир къоранч эте турма. Мулхар къуюп, ожакъдан къалын тютюн чыгъарча эт – тийре-этек: «Тейри была уа хажини деберин кёрдюле»,- дерча.

Сора манга, къабакъ эшикге жете-жетмез, бир салам чёп да тутдурурсуз, мен бу тийреледен озгъунчу тишлерими къаза, чучхуй барырча».

Таусолтан да оюнчу адам эди. Каннюй хажи бир келгенинде, ол юйретгенча, мулхардан къуюп, ожакъдан къалын тютюн бардыртады, сыйлагъан а этмейди. Къонакъ, сакълай кетеди да, бюгюн мында аш-азыкъ айланмазлыгъын ангылап, ызына тебирейди. Ол къабакъдан тышына атлагъанда, къонакъбай аны къолуна салам чёп узатады. Аны кёргенде, Каннюй хажи: «Сен мени жууугъум болмагъы эдинг да, кимники да болгъу эдинг. Ойнагъанны да билмей кёреме сен. Хажини да хар айтханын этип турургъа керек тюйюлдю»,- деп, ачыуланнганын билдиреди.

                             «Ол эшек атха минип кетгенди»

Адильгерий, арлакъдан къарап, жолда биреу ары-бери тынгысыз айлана тургъанын кёрюп, аллына барады. Ол а Нёгерланы Бекир болады. Къол тутуп бошагъанлай: «Бекир, нек тынгысызса, ауругъан ишми этгенсе? Жерингде тынчаялмай тургъанынгы кёрюп, андан келгенме. Не болгъанды, не жарсыуунг барды?» - деп сорады.

-Да, юйюнге, Адильгерий, къалай тынчаяйым. Ёрге, Уштулугъа, барлыкъ эдим. Къоспартыгъа ётеме деп, ол эшек атха минип кетгенди.  Андан бери ары эки-юч кере жетип къайтыргъа боллукъ эди. Эшек къылыгъын биле эдим кёк башны. Биринчи кере этмейди ол манга алай. Ол тюйюлдю эшек, аны къылыгъын биле тургъанлай, анга атны берген менме кёк баш эшек, - деп, терен ахтынды.

-Бекир, эшек эсе, кёк баш эсе да, кимни юсюнден айтханынгы ангылаялмайма.

  -Алан, сен не тюрлю адамса? Къалай ангылаялмайса кёк баш ким болгъанын? Бизни Хажибий улу Хажиокъупну къалай танымайса? Аны юсюнден айтама. Уштулугъа барыргъа хазырланып тургъанымлай, атымы алып кетгенди. Къоспартыгъа, кёп бар эсе да, жолну узунлугъу бир къычырымды. Уштулугъа уа къаллай бир болгъанын кесинг айт…

                         «Лезвияланы кёсе Магометден ал»

Сюргюнден къайтхан ал жылланы бир кезиуюнде сакъал жюлюген лезвияла къыт болгъан эдиле.  Ол заманлада Камил, бахчасын бегитирге къазыкъ-чыбыкъ керек болуп, агъач къалауур Зарахматха тюбейди. Къалайдан къырыргъа боллугъуну эркинлигин тилейди.

-Алан, Камил, сакъал да жюлюмей, арталлыда къарт кишиге ушап къалгъанса да. Нек бошлагъанса кесинги былай?, -деди Зарахмат.

-Сен а бек гымых этип тураса сакъалынгы. Лезвияларынг болурла ансы. Бар эселе, манга да бир-экисин берсенг а,-деп жууаплады Камил.

-Мен да, тюкенде тапмай, Чегетде кёсе Магометден алгъанма. Тюкенден эсе учуз сатады, анга бар. Мен да андан алыучума. Андан кёпле аладыла. Сен аны къалай эшитмегенсе,-деди, мыйыкъ тюбюнден ышара Зарахмат.

-Ай сен сау айланнгын. Сакъал жюлюялмай къалай адыргы этип турама. Чыбыкъладан эсе лезвияланы къайгъысын этейим,- деп, ызына къайтады. Юйюне келип, ахча алып, Магометлагъа барады. Арбаздан сёлешип чакъырады. Магомет, къатыны да чыгъадыла.

-Зарахматдан лезвияла сатхан хапарынгы эшитип келгенме. Манга да муну багъасы бирин бер»,- деп, Камил ахчаны узатды.

Аны эшитгенде, къатын кюледи. Магомет а бек ачыуланады. «Мен а кеси ыразылыгъым бламы болгъанма былай кёсе. Кимден да бек сюерик эдим сабийлерим болсала, сакъал-мыйыкъ да жюлюсем. Сени алдап бери жибергеннге Аллах хата берсин»,- деди, ауазын кётюрюп.

-Аллах ючюн, Магомет, кечгинлик бер. Мен сенде, кертиси бла да, лезвияла бар сунуп келгенме. Зарахматха кесими алдатханымы энди ангыладым,- деп, Камил алайдан терк-терк атлап кетди.