Коммунал жумушла ючюн азыракъ тёлерге боллукъмуду?

Россейде юйюрле тюшюрген файданы 22 процентин, орта эсеп бла алып тергегенде, ЖКХ ючюн тёлеуле аладыла. Ол андан бийик болса, къырал субсидия бла онгдурургъа керекди. Энди уа РФ-ни Къурулуш министерствосу аны азайтып, 15 процентге жетдирирге оюм этгенди.

«Алай болса, субсидия аллыкъланы саны да кёбейирге керекди. Алай ала кёзге илинирча аллай бир къошарыкъ сунмагъыз, - дейди коммерциялы болмагъан «ЖКХ Контроль» биригиуню башчысыны орунбасары Андрей Костянов. – Субсидия алыргъа тийишли болгъан юйюрлени экиден бирине ол берилмейди. Ала кимледиле десегиз, сёз ючюн, борчлары болгъанла. Ол чеклениуню кетермей боллукъ тюйюлдю.

Дагъыда льготаны алырча аслам къагъыт жарашдырыргъа керекди. Мен а сагъынылгъан онг жамауатны барына да онбеш процентге дери тюшюрюллюгюн тюзге санамайма. Андан эсе Смоленск областьда сынамны хайырланса игиди. Анда къолайсыз юйюрле ЖКХ ючюн беш процентден кёп тёлемейдиле».

Айгъа учуу багъамыды?

1975 жылда жабылгъан «Аполлон» программагъа американлыла 25 миллиард доллар къоратхандыла. Ол кеси да алгъын багъала бла шёндю тергегенде 600 миллиард доллар неда 44 триллион сом боллукъду, - дегенди космонавтиканы тарыхчысы, жазыучу Александр Железняков. – НАСА-ны шёндюгю «Артемида» программасыны жаланда биринчи кесегине американлыла 50-60 миллиард доллар жойгъандыла. Саулай алып тергегенде уа, битеу проектге 100 миллиард доллар (7 триллион сом) бёлюрге тюшерикди.

Бу бёлюмде Россейни къоранчлары аладан эсе азыракъдыла, алай айгъа учарча биз хар нени да толу тергегенбиз деп айтыргъа уа къыйынды. Бизни программабызгъа «Ангара» ауур ракета, учхан-къоннган модуль, къутхарыучу затла, илму оборудование эм башхала киредиле. Учузуракъ болурча «Орёл» деген алам кемени женгилирек этип хайырланыргъа боллукъду.

Табийгъатха хата салмагъан бахилала бармыдыла?

Поликлиникагъа процедуралагъа баргъанда адам аякъларына бахиллала киеди. Андан чыкъгъандан сора аланы энчи оруннга атады. Бу затла полиэтиленден этиледиле. Ол а жерде жылла бла чиримей турады. Алай эсе уа экологиягъа азыракъ хата салгъан башха материалланы хайырланыргъа нек жарамайды?

«Бир кере киерге жараулу бахиллаланы полиэтилен эм хлорполиэтилен плёнкадан этедиле. Аланы къайтарып жарашдырыргъа болады, - дейди Гринписни Россейде «Ноль отходов» проектини эксперти Дмитрий Нестеров. – Алай аны ючюн а аланы ичлеринде резинканы чыгъарыргъа керекди. Аны уа ким этип айланырыкъды. Ол себепден эм игиси – силикондан неда энчи быстырдан этилген, кеслерин да къайтарып киерге жарагъан бахиллалагъа кёчюудю.

Быллай затланы музейледе неда операция бардырыучу отоулада жюрютедиле. Аланы тюплери жумушакъды, багъалы паркетни да ызламайды. Сёз ючюн, Иркутскде кёп косметика салонла, медицина учрежденияла, фитнес клубла эмда сабий садикле быллай бахиллалагъа кёчгендиле».

Ашхана-вагонланы орунуна поездледе не зат боллукъду?

«РЖД» акционер обществону башчысы Олег Белозёров айтханыча, ашхана-вагонланы жаланда талай поездледе къоярыкъдыла. «Быллай вагонла бир бек багъалы затлача кёрюнедиле адамлагъа, аны себепли аланы фирмалы неда турист поездледе къояргъа боллукъбуз», - дегенди Белозёров.

Алай башха поездлени пассажирлери да ачлай къаллыкъ тюйюлдюле. Алада бистро-вагонла къурарыкъдыла. Шёндю поездле ашны чий неда жарты бишген продуктладан хазырлайдыла. Ассортимент эмда ашын качествосу уа оператор-компаниягъа кёре боладыла. Бистро-вагонлагъа уа хазыр ашны контейнерлеге салып жюклерикдиле. Поездде уа аны жангыдан жылытып берликдиле.

Качествогъа да контроль этилмей къаллыкъ тюйюлдю. Алгъан затны жаланда ол вагонда угъай, кеси жеригизге элтип ашаргъа боллукъду. Компанияда айтханларыча, ол фастфуд боллукъ тюйюлдю. Менюда шорпала, салатла, этден, чабакъдан этилген сора дагъыда сабий ашла сатып алыргъа боллукъдула.

Санаторийге хакъсыз барыр амал бармыды?

«Путёвканы ОМС бла хакъсыз алыргъа онг барды, - деп ышандыргъанды юрист, vvCube консалтинг компанияны башчысы Вадим Ткаченко. – Эм биринчиден участковый терапевтге барыргъа керекди. Ол медкартагъа къарап, саусуз санаторийге барып солургъа тийишли болгъанын белгилерикди. Аллай амал кёбюсюнде операцияны ётгенлеге неда кёпге созулгъан къыйын аурууладан къыйналгъанлагъа бериледи. Алай баш ауругъанда неда жукълаялмай къыйналгъанда окъуна айтыргъа боллукъду санаторийде багъыуну юсюнден.

Участковый терапевт выписка жазып, документлени энчи врач комиссиягъа жиберликди. Анда уа жыйырма кюнню ичинде оноу этерге керекдиле. Жууап къаллай боллугъун а аурууну тюрлюсюн, къыйнагъанын эсге алып берликдиле. Комиссия 057/у-04 формалы направление бергенден сора путёвканы хазырлап башларгъа боллукъду. Алай адамны, тизмеге кёре, къайсына сюйсе да угъай, ОМС бла ишлеген санаторийге жиберликдиле.