Ариу Ана бла Алтынчач

Жомакъ

Эртте-эртте ариу Ана бла Алтынчач къызчыкъ жашап болгъандыла. Юйлери-кюнлери болмагъан бир харипле. Бир жол амалсыздан Ана садакъа тилеп къолун узатханды. Къатындан озгъанла: «Бизни миллетде тилеп туруучула бир заманда да болмагъандыла. Болмачы!» - дегендиле. Аны эшитгенлей, сабийле жолда ташланы Анагъа атхандыла. Бетин къан жуууп, жерге жыгъылгъанында, биреу къатына, келип: «Мен берейим санга садакъа», - деп, Ананы къол аязына таш салгъанды…

Ана айтды ол кюн: «Алтынчачым, къызчыгъым, бал бетли, кюн бетли балам! Беш жыл айланама сени бла элден элге, арыгъанма-талгъанма. Адамланы жюреклери таш болгъанды, сенича-меничаланы кёрюп болмайдыла. Мени не юйюм, не ишим, не жууугъум-ахлум жокъ. Менден жарлы жокъду дунияда. Бирле айтадыла: сабийле тууулгъунчу, кёкден жерге къарап, кеслерине ана сайлайдыла деп. Къайда эди сени кёзлеринг, къызчыкъ? Къалай сайлагъанса сен мени, Алтынчач?».

-Анам,сенича ариу къайда? Бир сенсе быллай ариу.

-Ариулугъум къыйынлыгъымды мени, балам. Башхаланы насыплы этген, мени уа отда кюйдюрген ол болду.

- Анам, сен орамда барсанг, битеу къарайдыла санга.

- Жарлы деп жийиргенип къарайдыла, Алтынчач.

- Угъай, ариулугъунга сукъланадыла, ариу анам.

- Алтынчач, къызчыкъ, тынгылачы манга… сен насыплы болсанг сюеме. Мени былайда къой да, атлан жолгъа. Ажашхан сабий деп тёгерегинги алырла… билемисе,сабийсизле кёпдюле, сен жеринги табарыкъса. Мени бла уа не кюн кёрлюксе? Билим бераллыгъым жокъ, жамауат ичинде даражам да эниш… Къач, къач менден, балачыкъ! Сени насыплы болгъанынгы эшитсем, мен да къууанырыкъма.

- Угъай, Анам, къатынгдан кетерик тюйюлме бир заманда да!

- Кет дейме мен санга!

- Угъай, этегингден тутупма.

- Сора, этегими кесип, кесим кетейим. Къайдады жюлгючюм? Ма, хуржунумда.

- Кетме, Ана.

- Сау къал, Алтынчач. Унут мени.

- Унутурукъ тюйюлме!

Кетди Ана. Юч сагъатдан Алтынчачны тёгерегин адамла алдыла. Сордула-сурадыла, ананг къайдады деп. Алтынчач: «Былайдан кетмей тур, мен бусагъат келликме,  дегенди Анам», - деди. Къара кече келди Ананы орунуна. Адамла жайылдыла, бир омакъ кийимлери бла тиширыу а балачыкъны къоймады: «Бала, мени юйюм тюз былайчыкъдады. Ананг келип, сени сураса, эшитирикбиз, кел мени бла юйге. Юч жашым бар эди да, барысы да юйюрлери бла узакълада жашайдыла. Мени уа юйюм къыйырсызды, бахчаларым да алай. Кел, Ана келгинчи, мени бла тур», - деди. «Хо, Ання», -деди Алтынчач.

Ана эшитди Алтынчачны жангы жашаууну хапарын. Эллеринден узакъдан-узакъгъа кете бара эди. Бирде базарда обур къатын: «Ариу, къошулмазлыкъ жолла къошулгъан кюн балангы къоюнунга къысарыкъса. Жиляп турма. Болмазлыкъ иш болуп къалса, алыкъа насыплы болургъа боллукъса», - деди. Ана: «Къайдан билликме да болмазлыкъ ишни болгъанын?» - деп сорду. «Аякъларынг элинге чабарыкъдыла. Сезериксе дуния тюрленнгенин», - деди обур.

Жылла оздула. Алтынчачха онжети жыл толгъан кюнде Ання: «Къызым, мен къартма. Керти дуниямы юсюнден сагъыш этеме. Къоншубуз юйчюгюн сатады, аны алыргъа сюеме, экибиз да анда жашайыкъ. Бу къыйырсыз юйню уа юйсюзлеге саугъаларгъа сюеме. Къыйырсыз бахчаларымы да алагъа хакъсыз юлеширикме. Санга да чыгъарлыкъма жер юлюш, Алтынчач. Экибиз байлыкъда батып, къатыбызда уа жарлыла жунчугъанлары тюз болмаз», - деди.

Хапар элге жайылды. Келдиле юйсюзле, алдыла отоуланы, жаланда бир отоу иесиз къалды. Ол кезиуде, жауун къаты жаууп, элия да жашнады кёкде. Ызы бла тейри къылыч жанды. Ол Алтынчач бла Ання жашагъан юйге баргъан жолгъа бир къыйыры бла, сора Ана чыкъгъан жолгъа экинчи къыйыры бла тийди.

Обур, кёкге къарап: «Къошулдула къошулмазлыкъ жолла», - деди. Жел, Ананы тёгерегине чулгъанып, аны кёкге кётюрдю, Алтынчачны эли таба учурду. «Ання, къолумдан тутчу мени. Игилик келе турады гитче юйчюгюбюзге. Жюрегим къууанчын кётюралмай, жарылып къалыргъа боллукъду, тут къаты къолумдан», - деди Алтынчач.

Ання аны къолундан тутуп, кёкюрегине къысханлай, жел уруп, эшикни ачды. Сора босагъагъа Ананы салып, шууулдап кетди.

Алтынчач: «Тюшлерими жарытхан Анам тюнюме келдинг, сакълап тургъан балангы тапдынг. Къор болайым мен санга, ариу Ана. Къол аязымда тутарма мен сени, жунчугъан ариуум», - деди Алтынчач. Ання уа: «Баламы къууандыргъан, аны кёзлерин жарытхан Ана – минг махтау санга!» - деди, тобукъланды ариу Ананы аллында.