«Ишинге кёлюнг бла берилсенг, жетишимлеге да къууанаса»

Залийханланы Лейля Нальчикде женгил промышленностьну колледжинде производстволу окъутууну устасы эмда энчи дерслени устазы болуп, кесини къол хунерине, сынамына, ангылаууна да  жаш тёлюню тюшюндюргенлей келеди. Ол РФ-ни юйретиуюню эмда  жарыкъландырыууну сыйлы ишчисиди (2020 ж.). Аны къол ызын кёпле таныйдыла эмда багъалайдыла.

Иш юсюнде аслам конкурсха  къатыша, жетишимли, юлгюлю да болгъанлай келеди. Бюгюннгю ушагъыбыз аны блады.

- Лейля Магометовна, бюгюнлюкде колледжде жаш адамлагъа къаллай усталыкълагъа юйренирге онг барды?

- Бери асламысында тогъузунчу классны бошагъан жашла бла къызла келедиле. Биз аланы окъуугъа собеседование амал бла алабыз, хунерлерине къарайбыз, тенглешдиребиз. Аттестатланы конкурсун да къурайбыз.

Сабий кеси бир усталыкъны сайлап келгенликге, аны бла сёлешип, андан сора да, неге хунери барлыгъын кёрсек, андан эсе башха затха бегирек келишаллыгъын ангылагъаныбыз да болуучуду. Алай болса уа, кесине айтып ангылатабыз да, асламысында угъай демейдиле, биз юйретгеннге кёре окъуп, билим аладыла.

Бюгюнлюкде кёпчюлюкде ишлерча тигиучюлеге окъутабыз. Халкъны буруннгулу къол усталыгъына тюшюндюрген бёлюмюбюз да барды. Анда къызла эрттегили миллет жыйрыкъланы тигедиле, оюула, накъышла этерге юйренедиле.

Андан сора да, слесарьларыбыз бардыла. Сёз ючюн, кюмюшчюлюкге бла халкъны  суратлау къол хунерине тюшюндюрген бёлюмлерибиз ачылгъанлы уа энди тёртюнчю жыл барады. Жашла, къызла да кюмюшчюлюкню бек жаратып келедиле.

Мында окъугъанлагъа стипендия да тёленеди. Андан сора да, саулукълары бла байламлы энчиликлери болгъанлагъа аны юсюне социал стипендия да къошулуп бериледи. Ангылата кетейик, ол (социал стипендия) сабийни къалай окъугъанына да къаралмай тёленеди. Ата-аналары болмагъан ёксюзлеге да бериледиле аллай тёлеуле.

Быстырны конструированиясы бла кюрешген бёлюмге уа онбиринчи классдан сора алабыз. Иги окъугъанларыбыз колледжден сора кесибизни университетлерибизге кирип, алада билимлерин ёсдюрюр амалланы да излейбиз. Ала уа артда бизни жетишимлери бла да къууандырадыла.

- Арт кезиуде къыралны жанындан жаш адамланы ишчи усталыкълагъа, къол хунерге тюшюндюрюуге энчи эс бурулады. Аны бла байламлы тюрлю-тюрлю эришиуле да бардырыладыла. Биз билгенликден, сиз да алагъа къатышханлай турасыз.

- Бизни колледжибиз «Ворлдскилс Россия» чемпионат къыралда бардырылып башлагъан биринчи замандан бери да анга кийим тигиучюлюк ызда къатышханлай келеди. Ол жаны бла окъуу юйюбюз сертификатлы майдан болуп тургъанды. Нек дегенде быйылгъа дери быллай жангы оборудование бизден башха жерде жокъ эди республиканы  колледжлеринде.

Сагъынылгъан чемпионатха 2021 жылда мен Мирзоланы Дилараны хазырлагъан эдим. Эм алгъа аны бла Ивановода сайлау чемпионатда ючюнчю жерге тийишли болуп, ызы бла уа Уфагъа миллет чемпионатха баргъанбыз.

Ивановода Дилара жаш тиширыула кийген комбинезон тикгенди, аны юлгюлерин да кеси этгенди. Дагъыда къумачны манекенни юсюне салып, кесип, тюйреуючле бла жыйрыкъны макетин жарашдыргъанды. Быллай иш анга Уфада да берилген эди, анда ол дагъыда куртка да тикгенди. Бу чемпионатда шагъатлыкъ къагъытлагъа, сыйлы грамоталагъа, саугъалагъа да тийишли болгъанбыз. Лейляны ишлерине саулай къыралдан келген устала къарагъандыла.

«Абилимпиксге» да эрттеден бери къатышханлай келебиз. Сёз ючюн, озгъан жылда аны Москвада бардырылгъан урумуна насийхатчыча мен Гергъокъланы Лейляны хазырлагъанма. Андан биринчи жерни алып къайтханбыз. Къызчыкъ анда ёрге жан тикгенди. Ол эришиуге къатышханлагъа буюрулгъан иш эди.

- Быйыл «Устазны бла насийхатчыны жылы» деген белги бла озарыкъды. Аны бла байламлы ишигизде бир тюрлениуле сакълагъаныгъыз а бармыды?

- Колледжибиз заманны излемине, сурамына кёре кесини борчун, жууаплылыгъын тийишлисича тамамлайды. Окъуу юйюбюз Россейде эм ахшы жюз колледжни тизмесине тюшгени да мында ишни къалай баргъанын ачыкълагъан шартды деп айтыргъа боллукъду.

Ишлерге сюйген адам, неге да къарамай, жумушун тынгылы бардырып турлукъду деп сунама. Биз директорубуз Текуланы Нина Идирисовнаны окъуулулугъуну, билимлилигини хайыры бла Россей даражада болгъан эришиулеге аслам халда къатышабыз. Ол аланы табып, проектле къурап, бизге да айтып, конкурслагъа хазырланыргъа кёллендиреди. Ишинге кёлюнг бла берилсенг а, жетишимлеге да къууанаса.

Сора иш бериучюле хунерли сабийлерибизни кёрселе, билселе да сюебиз. Ала да эришиулеге келгенлери ахшы ышанады деп сунама.

Нени сакълайма десегиз а, къырал устазланы жашау эмда иш болумлары мындан да иги  болурларына эс бурур деп ышаныулукъдама. Оборудованиябыз, белгилегенибизча, бусагъатда жетишеди, болсада хар не да кечеден тангнга тюрлене баргъан заманда андан да ахшылары да болурла деп ийнанабыз.

- Озгъан жылда республикада окъуу юйледе жангы мастерскойла ачылгъанлары да болгъанды, сизде уа ол жаны бла иш къалай баргъанды?

- Сентябрьде «Цифралы модельер», «Эстетикалы жумушланы технологиялары» (уколла этмеген косметология) кабинетле ачылгъандыла. Ала «Усталыкъ хунер» программаны чеклеринде жарашдырылгъандыла.

«Цифралы модельерни» юсюнден энчирек айтсакъ, аллай кабинет алыкъа бизден сора республиканы колледжлерини биринде да жокъду. Аны себепли ол да бизге уллу онгланы береди сабийлени юйретирге, аланы сейирлерин къозгъаргъа да. Аны хайыры бла быстырны юлгюлерин компьютерде санап этерге болады.

Бизде эм алгъа жаш тёлю тогъузунчу классдан сора школ программаны, теорияны ётедиле. Ол а алагъа эригиулю кёрюнеди. Окъуу къуруда алай барлыкъ сунуп, тёзюмлери жетмей, кетерге ашыкъгъанла да боладыла. Алагъа артда практика сейир боллугъун ангылатыргъа да тюшеди.

Кертиси бла да, бир кесекден юслерине кеслери быстыр тигип башласала уа, хар жолдан башха затха тюшюнюрге да излейдиле. Билимлери терен бола баргъанын эслеселе уа, къууаннган да этедиле.

- Кесигизни насийхатчыча борчугъузну неде кёресиз, сора усталыгъыгъызны уа къалай ёсдюресиз?

- Биз командировкалагъа да барабыз, эришиулеге да къатышабыз. Конкурслада кёп сейир затны кёребиз. Ала барысы да сынамынгы ёсерине себеплик боладыла, жангы затлагъа, амаллагъа тюшюнесе, аланы кесини ишинде хайырланыргъа, окъуучуларынгы сейирсиндирирге сюесе.

Сёз ючюн, мени колледжден Челябинскде быстырны конструированиясы жаны бла институтха «Ворлдскилс Россия» чемпионатны программасына тийишлиликде демонстрациялы сынауну алыргъа, башхача айтханда уа, аллай экзаменде эксперт болургъа юйренирге жиберген эдиле. Демонстрациялы сынауда хар сабийге энчи стол, манекен, тикген машина, итиу да бериледиле. Аны къатына барып, жукъ эсгертирге жарамайды. Ол кесини ишчи жеринде сюелип, къагъытдан юлгюле этип, артда аланы къумачны юсюне салып, аны кеседи. Ызы бла ишинде берилген буюртмагъа кёре быстырны тигип, анга итиу да уруп, манекеннге кийдирирге керек болады. Битеу да жумушланы къыралны экспертлери барысы да кёрюп турурча экзаменде камера да болады.

   СУРАТДА: (солдан онгнга) Залийханланы Лейля окъуучусу Гергъокъланы Лейля бла.