Хар ишни чегине жетдире билген оноучу

Будайланы Абдуллах 1940 жылда 6 октябрьде Тырныауузда туугъанды.  Кёчгюнчюлюкню кезиуюнде юйюрю бла Алма-Атагъа  Каскелен районнга  тюшеди. Туугъан жерге мартда къайтханларында, Лашкутада былагъа ат орунну бередиле, онбеш юйюр болуп тура эдиле анда. Бираздан а аланы Жанхотиягъа кёчюредиле.

Абдуллах иш излей Тырныауузгъа барады. Анда фабрикагъа, гитче разряд бла ишге аладыла. Анда ишлей тургъанлай Москвагъа окъургъа барама дейди атасы Магометге. Ол да ыразылыкъ берип, жаш Москвада Сталин атлы институтха киргенди.

Окъууун бошагъандан сора 1964 жылда Тырныауузгъа къайтып, анда  ремонт-механика цехни заливочный бёлюмюнде мастер болады. Битеу да цехде эки жюз отуз ишчи, аланы араларында бийик билимли Вячеслав Дорохов, цехни  таматасы Дмитрий Николаевич Исаковда бар эдиле. Абдуллах алайда ишлеп тебирейди, буюрулгъан жумушланы  тамамлайды. Жашны иш  кёллюлюгюн таматала эслеп башлайдыла.

Ол заманда  партияны Тырныаууз комитетини биринчи секретары Леонид Иванович Атланов бир кюн аны чакъырып: «Къысха заманны ичинде  кесинги иги жаны бла  кёргюзтгенсе. Шёндю бизге сенича билимли, иш кёллю адам  керекди, жаш тёлюге юлгю  болурча, аны ызындан тизерча», - деп, аны комсомолну Тырнауузда комитетини таматасына сайлагъанларын билдиреди.

Абдуллах Москвада окъугъан заманында да  институтну комсомолуну ишине къатыша тургъанды. Ким биледи, Атланов аны да эсге алгъан болур эди. Болсада жаш ол айтханны унамайды, производствода ишлер акъылы болгъаны ючюн. Бир кезиуде партхозактивге айырылып, ол Тырныаууз тийресинде организациялада халны  болумун тинтеди. Бираздан а аны цехде мастер этип саладыла. Дагъыда  кёп турмай тамата технолог болады. Ол а бек уллу да, борчлу да къуллукъ эди. Алайда ишлей тургъанлай, Ташкентге Алмалыкский свинцово-цинковый комбинатха командировкагъа жибередиле. Анда жаш темир чархлагъа резинни  жабышдырыу амалны билип, аны технологиясын да алып келеди.

Ремонт-механика цех  салыннган марданы 60-70 процентин тамамлагъанды. Аны кёп сылтауу бар эди. Биринчиден – керекли темир табылмагъаны, экинчиден - уста специалистле  жетишмегени эм темир эритген печь болмагъаны.

Алгъыннгы  къыралыбызны Тюрсюнлю металлургия министерствосу Тырныауузгъа кирген жерде ремонт-механика завод сюерге оноу этеди да аны ишин  бардырыргъа  Залийханланы Алидаргъа буюрадыла. Абдуллах а ишни  баргъанына  къарайды.

Алай бла жангы завод ачылып, ишчиле да жангы журтла къоллу боладыла. Заводну бир жанында бешишер тонна темир эритген эки печь да саладыла.

Бир жол  тау-байыкъландырыучу комбинатха 650 килограмм  ауурлугъу болгъан запас керек болады. Аны уа кёп ишлеп,  къайнагъан  темирни къуюп этерге керек эди. Аны да Абдуллахха буюрадыла. Анга болушханла уа  Геккиланы Адыхам, Шанин Борис – бийик  категориялы модельщик, Уяналаны Александр – 6-чы разрядлы  токарь, Этезланы Музафар – 6-чы разрядлы токарь.

Комбинатха запас кереклени Уралмашзавод бере эди. Алай ол тийишлисича жетишдиралмайды. Абдуллахны ары жибередиле да, ол а бек алгъа Свердловскийни обкомуну биринчи секретары Рябовгъа киреди.  Ол а Уралмашзаводну баш инженерин Варначёвну чакъырып, заказны тындыр, дейди. Баш инженер  цехлени таматаларын чакъырып, хар бирине  ангылатады заказны терк этерге керек болгъанын. Алай бла  къармашып, бир айгъа этиллик ишни он  кюннге тындырадыла.

1969 жылда Будай улу Шимал-Кавказ тау-металлургия  институтну бошайды. Андан сора «Молибден» рудникде баш механикни болушлукъчусу болады. Эки жылдан а - бёлюмню таматасы. Ол къыйын жер эди, ыйыкъгъа 3-4 кере анда кече къалыргъа тюше эди. Алай ишлей турады да 1975 жылда аны комбинатны баш механигини орунбасарыны къуллугъуна саладыла.

Беш жылдан сора жангыдан ремонт-механика цехге кёчюредиле. Энди ол аны таматасыды. Анда беш тонна ауурлукъгъа дери запас керекле  чыгъарыргъа онг бар эди. Ишчилени да жашау халлары  кётюрюлгенди. 1984 жылны ал кезиуюнде таматала Абдуллахны чакъырып, Тырныауузда Гитче вольтлу заводха директор болуп бар дейдиле. Ремонт-механика цехде сегиз жыл уруннганы,  коллективин, ишин да иги билгени, халгъа юйреннгени себепли ол ыразы болмайды.

Ол хапарны Мальбахов эшитгенден сора, аны кеси бла сёлешип, къауум кюнден Абдуллахны Москвагъа жибередиле. Анда ол  къыралыбызны электрон промышленность министри бла тюбейди. Экиси да кёп хапар айтханларындан сора, оноучу буйрукъ жазып, Будай улуну жангы ишге  кёчюредиле.

Абдуллах Гитче вольтлу заводну ишин  кётюрюп тебирейди. Алай бла завод планын артыгъы бла да  толтурады, адамланы иш хакъларына да  къошулады. Коллективде сегиз жюз адам бар эди, аладан 90 проценти - тиширыула. Аланы ишчи жерлерин да тынгылы этерге керек эди. Жангы тамата ол ишни да эбине жетдириуге къайгъыргъанды.

Бир жол заводха Москвада ВЛКСМ-ны биринчи секретары Евгений Тяжельников бла Совет Союзну Жигити, артда Ингушетияны Президенти болуп тургъан Руслан Аушев келген эдиле. Ала заводну ишине  къарап, адамла бла да сёлешип, абери керек болса, бизге  билдирирсиз деп кетедиле.

Кёп да турмай Абдуллах Тяжельниковха барады. Ол а аны СССР-ни Электрон промышленность министерствосунда адамла бла тюбетеди. Будай улу, предприятияда ишни болушун ангылатып, тёрт миллион сом бёлюрлерин тилейди. Алай бла ахча тюзюнлей Тырныауузну банкына ётдюрюлюп, аны хайырындан а бир жылгъа 7 этажлы юй ишлейдиле.

1985 жылда Будай улуну Тырныауузну шахар исполкомуну председателине айырадыла. Андан сора уа Элбрус районну  администрациясыны башчысы болуп 1997 жылгъа дери  ишлейди.

Ол къуллукъда да кёп жумуш тындырыргъа тюшгенди. 1997 жылда августда Абдуллахны Валерий Мухамедович Коков чакъырып, Тырныауузда комбинатха генеральный  директор болуп бар дейди. Ол а жети айны ишин тохтатып тура эди. Бир жылны ичинде кюрешип, кёп къыйын салып, комбинатны  жангыдан  ишлетип  тебирейдиле. Юч жылдан а РФ-ни Федерал Жыйылыууну Федерация Советини  келечиси, Валерий Коковну болушлукъчусу болгъанды. Пенсиягъа да ол ишинден  кетгенди.

Абдуллах  ушагъыбызда биргесине ишлеген  кёплени атларын  сагъыннганды. Валерий Мухамедовични да уллу хурмет бла эсгергенди.

Миллетни, республиканы да аллында уллу къыйыны болгъан, кёп  къуллукълада ишлеп, атын иги бла айтдырып келген Будайланы  Абдуллах, огъарыда сагъыннганыбызча, бюгюнлюкде ишни къойгъанды, пенсиядады. Нальчикде жашайды.

 

 

 

 

Османланы Хыйса.
Поделиться: