Фитир байланы бла къолайсызланы жууугъуракъ этеди, бир бирлерини жарсыуларын ангыларгъа болушады

КъМР-ни Муслийманларыны дин управлениясындан бизге билдиргенлерине кёре, быйыл фитир садакъаны ёлчеми   100 сомда тохташдырылгъанды. Оразаны кезиуюнде адам кеси да билмей бир тапсыз зат этерге, гюняхха кирирге боллукъду. Фитир а аладан тазаланыргъа болушады. Ол юйюрде хар адам башына  тёленеди, оразаны тутханлагъа, тутмагъанлагъа, сабийлеге да, ол Рамазан айны ахыр он кюнюнде туугъан эсе да.  

   Рамазан айда къолайсызлагъа   садакъа бериу   Мухаммад файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, Мединагъа кёчгени бла байламлыды. Хиджраны экинчи жылындан башлап муслийманлагъа Рамазан айда   фитирни тёлеген борч этилгенди. Бу садакъаны   юсюнден файгъамбар ораза ачылгъынчы эки кюн  алгъа белгили этген эди, деп ангылатады бизге  Аль-Азхар ислам университетни выпускниги «Ислам в Евразии» регионла аралы дин газетни баш редактору Аккайланы Хасим хажи.

  Закятны бла фитирни башхалыкъларыны юсюнден айтханда, шариатны жорукъларына кёре, байлыгъыны бир ёлчемин   къарыусузлагъа бериу –закятды.     Фитир  а Рамазан айгъа тюбеген    битеу муслийманлагъа да борчду. Аны муслийман   кеси ючюн эмда аны къолуна къарагъан хар адамгъа да, ол санда Рамазан айда туугъан сабийчиклеге да, тёлейди.  Ол угъай, анасыны къарынында болгъан балачыкъ ючюн да садакъа берилсе игиди. 

Фитирни социальный магъанасы уллуду, деп билдиреди дин къуллукъчу. Ол   Ораза ачылгъан кюнню  байрамында къолайсызлагъа жарлылыкъларын унутургъа, ахчаны аланы жашауларында магъаналы жумушлагъа къоратыргъа, аш-сууларын игилендирирге болушады.

- Хадиследен биринде былай айтылады: «Байрам кюн жарлылагъа садакъа тилетмегиз».  Фитир байланы бла къолайсызланы   жууугъуракъ этерге,  бир бирлерини жарсыуларын ангыларгъа болушады.   Шариатны жорукъларына кёре,    садакъаны ёлчеми    къыралны экономика болумуна, тохташхан багъалагъа кёре саналады. Ол финиклени, жюзюмню, арпаны неда будайны багъасына кёре тёргеледи. Ол къаллай бир болгъанын   а официальный дин структурала билдиредиле. Бизде аны 100 сомда тохташдыргъандыла,-дейди Хасим хажи.   

Аны айтханына кёре,  кёбюрек берирге сюйгенни аллай онгу барды, алай андан аз этерге уа жарарыкъ тюйюлдю. Ахчаны тийишли жерге тапдыргъан Аллахны аллында борчун толтургъаннга саналады.

 Ислам дин бла кюрешген алимле айтханларыча, фитир жарлылагъа, къолларындан келмегенлеге юлешинеди. Бу садакъаны баш мураты – къыйын жашау болумгъа тюшгенлеге болушууду. Аны ючюн ахчаны     туудугъуна,  сабийине, неда къолундан келген жууугъуна    берген къабыл этилмейди. Мухаммад файгъамбар былай айтханды: «… байладан жыйыгъыз да, жарлылагъа юлешигиз».

Садакъаны къолайсыз жууукъларыгъызгъа, къоншуларыгъызгъа беригиз. Тёгерегигизде аллайла жокъ эселе, башха жерде жашагъанлагъа тёлегиз. Фитирни бергенде жангылыргъа жарамайды. Мухаммад файгъамбар былай айтханды: «Закят ахчагъа тийишли  болмай, аны хайырланнганла бардыла.   Къыяма кюн аланы от сакълайды».

Садакъаны Рамазан айны ичинде берирге боллукъду. Алай аны Ораза ачылгъан кюн чыгъарса игиди – айны ахыр кюнюнде кюн батхандан сора. Алай аны Гъайыт намазгъа дери берирге тийишлиди. Бир сылтауу болуп, аны заманында тёлеялмагъан а байрам намаздан сора кюн батхынчы бу борчун толтурургъа керекди. Мухаммад файгъамбарны быллай сёзлери барды: «Фитир садакъаны байрам намазгъа дери  тёленсе ол къабыл кёрюледи».