Бир ёмюрню шагъаты

- Бу тукъумгъа келгинчи, сабийлени аталарын бир кере кёрген эдим. Юйге келечиле келип, оноуну юч-терт кюнню ичине этгендиле. Эгечим эки аягъымы бир уюкъгъа сукъдуруп, жашауунгу къураргъа керексе деп, алай ашыргъан эди. Шёндюча айла бла, жылла бла тюбешмегендиле алгъын, - дейди огъурлу амма Жолабланы Нюржан.

Шош ауазлы, ариу сёзлю Нюржан баш иеси Жолабланы Шаман бла 4 жаш бла 3 къыз ёсдюргенди. Юйюрлерин ашыгъышлы къураргъа тюшген эсе да, ала араларында бир тюрлю кёлкъалды жюрюмей 60 жыл чакълы жашагъандыла.

- Ол ёлгенли да бола кетеди он жыл. Мен а энтта да жашайма…Кесими да 6 къарындашым бла 2 эгечим бар эди. Ала да ауушхандыла. Жалан кесим къалгъанма. Не этеим, Аллахны буйругъу алай болур. Белгиленнген такъыйкъагъа дери турлукъбуз хар бирибиз да,- дейди ынна.

Нюржан Жолабланы юйюрде биринчи келин эди. Анга дери бу юйюрде къайын анасы беш жашы бла жашагъанды. Гитче къазакъ юйчюкге келтирген эдиле аны да.

- Иги, аман жашагъан эсек да, адамдан зат тилемегенбиз. Къайын анам бла жети жыл тургъанма бир юйде. Огъурлу тиширыу эди. Артда уа къайыным юйдегили болгъандан сора энчи  болургъа тюшеди. Алай Гелля менден бир заманда да айырылыргъа сюймегенди. Арабыз иги болуучу эди, - деп эсгереди таулу ана.

Кеси келинлери да Нюржанны бек сюедиле, сый бередиле. Къачан да ариу сёзюн къызгъанмагъан ыннаны туугъанлары, туудукълары эркелетгенлей турадыла. Жюз жылдан атлагъанлыкъгъа, ол мобильный телефон бла туудукъларына сёлешгенлей, аланы жашау турмушларын да соргъанлай турады. Ала да жанларындан сюйген аммалырыны айтханына табылыргъа не заманда да хазырдыла. Алты сабийден туугъанланы саны 18 жетеди. Аладан тууугъанла да 14 боладыла.

Биринчи уа Жолабланы юйюрде эгизле Тахир бла Зухура тууадыла. Тахирни танымагъан бюгюнлюкде миллетибизде хазна адам болмаз. Ол Къулийланы Къайсын атлы малкъар къырал драма театрны фахмулу актёрларындан бириди. Зухура Быллымда Ахматланы келинлериди. Нюржанны экинчи къызы Феруза уа яникойчу Улбашланы Аныуар бла юйюр къурап жашайды эм кёп жылланы устаз болуп ишлейди. Къалгъан ючюсю Зариф, Биляк эм Зарема уа, аналарындан узакъ болмай, туугъан эллери Хушто - Сыртдадыла. Барысы да ата-аналарындан кёрген юлгю бла жашайдыла.

Нюржан бла Шаман да бир бири жюреклерин ачы сёз бла къыйнамагъандыла. Не къыйын заманда да билеклик эте, жашаугъа аркъаларын келишдиргендиле. Кёчгюнчюлюкден къайтхан жыл къолларында юч сабийлери эм да Шаманны анасы бла гитче къарындашлары бар эдиле. Шёндю юй бла арбаз болгъан жерде 1957 жылда къуру кырдык эди.

- Март ай эди. Сууукъ. Насыпха биргебизге бир уллу палаткабыз бар эди. Аны жайып биринчи заманны алай кечиннген эдик, - деп эсгереди ушакъ нёгерим.  

Сора Шаманны колхозгъа учётчикге аладыла. Анда ол 25 жыл ишлегенди.

Хар ананы бла атаны жарыкъ кюнлерин мутхуз этген, жюреклерин къыйнагъан а балаларыны жашауу юзюлюудю. Бу юйюрню да болгъанды аллай бушуулу кезиую: жашлары автомобиль аварияда ёледи. Андан сора юйюрню башчысы ишин да къояды. Ол Нюржан бир такъыйкъагъа да кеси аллына жарсыу сагъышлары бла къалырын сюймегенди. Болсада юйде да Жолаб улу заманын аз да бошуна жибермегенди. Къолундан келгенича сабийлерини юйюрлерине болушлукъ тапдыргъанлай тургъанды.

- Къызым, сен да айып этме, бек ариу жашагъанбыз. Арабызда бир тюрлю кёлкъалды болмагъанды. Бир сёз бла жюрегими къыйнамагъанды. Тойда неда къурманлыкъда болуп ичерек келсе окъуна, даулаш, тюйюш къураргъа излегенледен тюйюл эди, барып жукълап къалгъан болмаса, - деп эсгереди ынна татлы жашаууну жылларын.

Бир сёзсюз, юйюр жашауда бир бирни ангылаулукъ болса, къаугъа да жюрюмейди. Бизни таулу тиширыула уа баш иелерине болушлукъ да эте, сабийлерин алай ёсдюргендиле. Огъурлу ынна да ол къауумданды. Жети сабийни да ёсдюре, ол колхозну мирзеу ташыгъан машокларына жамаула салып, къой къыркъгъанда кийилген  150 чакълы халатны бла кёнчекни жуууп хазырлап ишлегенди. Ол иши ючюн анга кёп тёлемеселе да, ахчачыкъ жаза эдиле. Кёп сабийли юйюрге уа хар сом да багъалы эди.  

-Ол бармагъындагъы жюзюкчюкню эслеген эсенг, - дейди къызы Зарема, -аны атабыз алып берген эди. Анабыз бек багъалайды аны. Жыл саны келе келгенде бир кесек уллуракъ да болады. Алай бирибизге да ышанмайды гитчерек этип келтиреик десек да. Кече тешсе да кекюрегине тийреюч бла тагъып, алай жукълайды эм хар эрттенликден бармагъына салыргъа унутмайды