«Тауча сёлешген юйюр тёрелерибизден бириди»

Ана тилин сюйген, анда эркин сёлешген бюгюннгю кюнюбюзде байлыкъды. «Мен тилибизни бек сюеме», - дейди Тырныаууз шахарны Отарланы Керим атлы 1-чи номерли лицейини 9-чу классын былтыр жетишимли бошагъан Аппайланы Алина. Мен анга толу ийнанама. Алина окъуп башлагъанлы классдан тышында бардырылгъан ишлеге тири къатышханды. Аланы кёп кере ана тилде ётдюргенди. Устазла Алинаны гитчелигинден окъуна хунерин эслеп, бек сюйгендиле. Ариу къылыкълы къызчыкъ абаданны кёзюне ийменмей къарамагъанды. Ол а, биринчиден, анасы Асиятны бла атасы Зауурну хайырынданды, деп таукел айталлыкъма. Охо да, не этейик, шахарда тауча сёлеширге унамайдыла, деп къоймай, юйюрде кеси тиллерине сюймекликни сингдиргендиле сабийлерине. Алина лицейни айырмалы бошагъанладан бириди. Мындан ары жашауун медицина бла байламлы этерге сюйюп, КъМКъУ-ну къурамындагъы медицина колледжге киргенди. Жашауун саусузлагъа багъыугъа жораларгъа сюеди. Бюгюн окъуучуларыбызны хунерли къызчыкъ бла шагъырейлендиребиз.

– Алина, сен ана тилингде шатык сёлешиуюнге себеплик этген неди?

–  Тауча сёлешген бизни юйюрню тёрелеринден бириди. Школда классдан тышында бардырылгъан байрамлагъа, башха ишлеге да сюйюп къатышханма. Ол да уллу себеплик этгенди тилибизни бютюн иги билирге.

– Дерсден тышында ишлерингден эсингде къайсылары бегирек къалгъандыла?

– Сабийлени бла жаш тёлюню чыгъармачылыкъларыны Мокъаланы Магомет атлы арада «Миллет байлыкъ» деген биригиуге сюйюп жюрюгенме. Мечиланы Кязимни «Тахир бла Зухура» поэмасындан юзюгюн сахнада кёргюзтген эдим. Зухураны сёзлерин жаратханма. Ала адамны жюрегине жетедиле. Ма аланы магъаналарын ангылар ючюн, тилни билирге керекди. Иги ангылагъаным ючюн сюйген сунама аланы.

Дагъыда жаз башында Нальчикде бардырылгъан «Шемякинская весна» деген халкъла аралы фестивальгъа къатышханма. Анда Ёзденланы Женяны толмай къалгъан сюймекликге аталгъан хапарчыкъларын Джаппуланы Расул бла айтып, 1-чи жерге тийишли болгъанбыз. Эсимде кёпге къаллыкъдыла ала.

– Элде жашагъан сабийле окъуна ёз тиллеринде иги сёлешалмайдыла. Некди ол алай, сени оюмунга кёре?

– Юйюрден келген сылтауду бу. Мен элде терк-терк болама. Кесим кёрюп турама, абадан адамла, къарт къатынчыкъла окъуна, бир бирлери бла орусча чалдырыргъа кюрешедиле. Да сора ким юйретирикди да бизни? Мени ана тилиме сюймеклигим ючюн школ устазларыма ыспас этерге сюеме. Башланнган класслада Жанатайланы Жаухар Хасановна окъутханды. Ол сюймекликни сингдиргенди тилибизге.

Классыбызда таулу сабийлени кёбюсю тауча иги сёлешедиле. Анда уа устазны къошумчулугъу уллуду. Абадан класслагъа кёчгенде уа, Ёзденланы Светлана Рамазановна окъутханды. Ол адабият тилибизни айнытыугъа кёп къыйын салгъанладанды. Устазларыма сау болсунла, дейме!

– Энди сен студент болдунг, ана тилинг бла байламлы жумушлагъа къатышырыкъмыса?

– Бийик билим алыргъа, тиш доктор болургъа мурат этеме. Кесими республикамда окъуругъум себепли, заманыма кёре, миллет бла байламлы жумушлагъа къатышыргъа сюерикме. Тепсерге юйреннгенме. «Эльбрус» къауумну солисти болуп тургъанма. Мени оюмума кёре, ол да миллетиме сюймеклигими бир тюрлюсюдю. Сёз байлыгъым жетер ишлеге да сюйюп къатышыр муратдама.

– Тенглеринге уа не айтыргъа сюесе?

–Къайда окъусакъ да, не жерледе болсакъ да, намысыбыз – бизни насыбыбыз болгъанын унутмайыкъ. Малкъар халкъым не заманда да ёхтемди, биз да аны даражасын кётюре билейик.