Жамауат

Ишде, юйде да бир-бирле   тюйюшюп, башхала уа тёгереклериндегиле бла жарашып нек жашайдыла? Бу соруугъа жууап излей, КъМКъУ-ну  Педагогика, психология эм физкультура-спорт билимни доценти Башийланы Жансурат бла ушакъ этгенбиз.

 «Кавказ.РФ» обществону пресс-службасындан билдиргенлерине кёре, Минги тауда алты экомаршрут бу жайда айбатландырыллыкъдыла. Ала Шимал Кавказда эм ариу боллукъдула, къонакълагъа бла туристлеге, спортну сюйгенлеге да сейир кёрюнюрюкдюле.

Таулу халкъла, къысха тарых заманны ичинде къарангылыкъдан къутулуп, жыйырманчы ёмюрню ахырына Россейни (СССР-ни) билимли халкъларыны санына къошулгъандыла. Юлгюге Къабарты-Малкъарны келтирсек да тамам сунама. Ма ол минг адамгъа тергегенде бийик билимлилени саны бла ол заманда СССР-де алчыладан бирине саналгъанды. Ол а революциядан сора биринчи аламат жарыкъландырыучуланы-устазланы хайырындан да болгъанына киши даулашырыкъ болмаз. 

Быйыл Россейни Социал фондуну регионда бёлюмю сабий туугъан 756 юйюрге бир кереге тёлениучю пособие бергенди, аны ючюн 17 миллион сом бёлюннгенди. Ол ахчаны ишлемеген ата-ана, опекун алыргъа эркиндиле, алай ала очный халда бийик, орта эм къошакъ профессионал билим берген учрежденияда окъургъа боллукъдула.

Россельхознадзорну Шимал Кавказда регионла аралы управлениясы ууакъ малла тутханлагъа, къойла эмда эчкиле жукъгъан чечек ауруу жайылып башлагъаныны юсюнден билдиреди.

Таурух шартлагъа кёре, Энейланы тукъумлары Кавказда бек эрттегили атауулладанды. 1896 жылда Владикавказда алгъа «Кавказ» газетде, ызы бла энчи китапчыкъ болуп, Кавказны тинтген этнограф, юрист, жарыкъландырыучу, профессор Башир Далгатны (Долгат) «Чегем чыранлагъа жолоучулукъ» деген аты бла очерги чыкъгъанды. Анда Энейланы Алий-эфендини юсюнден айтылады: «Чегем элде кесине эс бурдургъан Нальчикден келген оруслуну ариу хапчюклю тюкениди. Башха жерледе аллай жокъду. Элни омакълыгъы уа – азан къычыргъан жери болгъан межгит, европалы халда ишленнгенди, жашилге боялгъан къанжал башы бла.

«Жолда жюрюуню къоркъуусузлугъу» федерал программаны жумушларын жашауда бардырыуну чеклеринде КъМР-де Ич ишле министерствода   кенгеш   къуралгъанды.  Аны министрни къуллугъун толтургъан Назир Мамхегов бардыргъанды. Тюбешиуге федерал инспектор Тимур Макоев, сейирлери болгъан министерстволаны бла ведомстволаны келечилери къатышхандыла.

Ал сёз

Хар миллетни барды эрттеден келген кеси адетлери. Ала,  халкъыбызны къыйматлы жорукъларыча, бюгюнлюкге дери сакъланып келгендиле. Алай жашау жеринде турмайды, тюрлениуле къоша барады. Анга кёре уа - адетлерибизге да. Алай бир-бирлерин унутургъа керек тюйюлдю. Аланы да асламысы тойларыбыз бла байламлыдыла.

Бу жер даула бошалмагъан дунияда атылып къалгъан элле сейир этдиредиле. Уллу Россейни кенглигинде уа ала бютюнда кёпдюле. Таулу элледе кирит салыннган, чыракъ жанмагъан юйлени саны жарсырча болса да, тюз алай къуруп кетерле дерча уа тюйюлбюз.

Тюбешиуню ача, Артий комитетни вице-президенти, Кавказда  бёлюмюню башчысы  Ауес Бетуганов былтыр  Россейни хазна къалмай битеу регионларында бардырылгъан  тюрлю-тюрлю  чыгъармачы проектле маданиятны байыкъландырыугъа себеплик этгенлери бла къалмай, миллионла бла адамланы бирикдиргенлерин чертгенди. «Россей деменгили къыралды, анда кёп миллетле жашайдыла, ол себепден  бир бирни ангылаулукъ болса сюебиз, анга уа маданиятха къуллукъ этгенлени себепликлери уллуду»,-дегенди.