Цифралы экономиканы айныууну онглары белгиленнгендиле

КъМР-ни Парламентини башчысыны орунбасары Мурат Карданов законла чыгъарыучу органны президиумуну кезиулю жыйылыуун бардыргъанды. Анда «правительстволу сагъатда» республикада цифралы экономиканы болуму эмда аны айнытыуну онглары сюзюлгендиле.

КъМР-ни цифралы айнытыу министрини орунбасары Аскер Бозиев бу сферада тамамланнган проектлени юслеринден айтханды. Республикада инсанлагъа болушлукъну бирикдирилген телефон номери ишлейди: 112. Эки жылны ичинде ол кесини хайырлылыгъын кёргюзтгенди. Адамла анга сёлешип, коронавирусдан багъыуну, Донецк эм Луганск республикаладан къачхынчыланы юслеринден соруула берирге болгъанды. Бюгюнлюкде уа мобилизация бла байламлы ангылатыула аладыла.  

Быйыл министерство сейирлери болгъан башха органла бла бирге «Информация инфраструктура» федерал проектни чеклеринде билим бериу учрежденияланы интернетге къошуу жумушланы толтургъанды. 2019-2021  жыллада 180 социал объект оптоволокно ызланы болушлугъу бла интернет бла хайырланырча этилгенди. Ол санда от тюшюуге къажау  бёлюмле, Росгвардияны объектлери, полицияны пунктлары, библиотекала.    Битеу школла бла фельдшер-акушер пунктла, биринден къалгъанлары, сетьге къошулупдула.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

Келир жыл а сабий садлада тамамларгъа белгиленеди бу жаны бла мадарланы.

 Школлада «07.билим бериу» платформа тири хайырланылады. Аны  болушлугъу бла электрон дневник бардырылады.  

Федерал проектлени онглары бла хайырланыуну кенгертир мурат бла республиканы шахарларын бла эллерин интернет бла жалчытыу мадарла тамамланадыла. Ол санда «Цифралы тенгсизликни кетериу» федерал проектни себеплиги бла.  Алай бла  туристле аслам келген жерледе бла узакъ элледе бу жаны бла кемчиликлени кетерирге онг боллукъду.

 КъМР-ни Цифралы айнытыу министерство, Нальчикни администрациясы эм связьны операторлары бла бирге 2022 жылда «Таза кёк» муниципал программаны жашауда бардыргъандыла. Анда белгиленнген жумушла КъМР-ни 100-жыллыгъыны чеклеринде  жолланы тапландырыу иш бла келишдирилгендиле.

 Къырал власть органланы бла жамауатны араларында хайырлы байламлыкъланы къурау мадарланы чеклеринде «Платформа обратной связи» программа сингдирилгенди. Быйыл аны болушлугъу бла власть органлагъа 12 мингден аслам тилек келгенди.

Аскер Бозиев  индустрия-технология  паркны къурауну юсюнден энчи айтханды. Ол «Кавказ.РФ» акционер обществону себеплиги бла толтурулады. Нальчикде ИТ-паркны къурау жаны бла правительстволу ишчи къауум барды. Парк Къабарты-Малкъар къырал университетни мурдорунда ишлерикди. 

Билим бериуню шёндюгю цифралы амалларын кенг жаяр мурат бла министерство хар айдан билим бериу организациялада ангылатыу ушакъла бардырады. Ол «Цифралы дерс» битеуроссей акцияны чеклеринде къуралгъанды. Быллай тюбешиуле окъуучулагъа информация технологияла бла байламлы усталыкъланы юслеринден билирге онг бередиле. Дерследе интернетде къоркъуусузлукъну жорукъларына да юйретедиле.

Докладчы башха проектлени юслеринден да айтханды, аскер комиссариатлада, жашау журт-коммунал мюлкню объектлеринде, транспортда цифралы амалланы сингдириуню, «КъМР-ни инсаныны бирикдирилген картасы» проектни, келир жылгъа муратланы юслеринден да айтханды.

Депутатланы министрни орунбасарына соруулары болгъандыла.  Спикерни орунбасары Жанатайланы Салим бу отрасльни  кадрла бла жалчытыуну юсюнден соргъанды. Республикада Искусственный интеллектни институту къуралгъанды, Искусстволаны Шимал-Кавказ къырал институтунда бийик технологиялада шёндюгю искусство жаны бла бёлюм ачылгъанды. Алай устазла жетишмегенлерин, айлыкъ гитче болгъанын белгилеп, бу кемчиликлени кетериу жаны бла мадарла толтурулгъанларын белгилегенди.

Билим бериу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла комитетни башчысы Нина Емузова    республика «Яндексни академиясыны лицейи» проектге къошулгъанын, ол а хайыр келтирип башлагъанын айтханды. Дагъыда КъМР-де ненча ИТ-специалист болгъаныны юсюнден да баргъанды сёз. Докладчы билдиргенича, аланы саны 10 мингнге жетгенди.  

Физкультура, спорт эм туризм жаны бла комитетни башчысы Арсен Барагунов а «Гара сууланы ёзени» экопаркны аслам жеринде интернет байламлыкъ болмагъанына эс бургъанды. Ол а турислеге чырмау этеди.  Докладчы айтханыча,  жыл бла жарымны ичинде тийишли мадарла толтурулгъандыла. Экопаркда вышка орнатылгъанды, жылны ахырына дери керекли оборудование салынырыкъды. 

Промышленность, транспорт, связь эм жол мюлк комитетни башчысы Байдаланы Салих  цифралы экономика терк айныгъанын, алай битеу сингдирилген амалла бла адамла чырмаусуз хайырланырча этерге кереклисин белгилегенди. Энчи уа тамата тёлюню келечилери. Ол ангылатыу ишни магъаналылыгъыны юсюнден да айтханды.

 Мурат Карданов башха регионланы сынауларына юйренирге, аладан хайырлыланы кесибизде сингдирирге кереклисин чертгенди.

«Правительстволу сагъат» сейирлери болгъан органлагъа эсгертиулени къабыл кёрюу бла бошалгъанды.

 ***

Президиум Парламентни кезиулю пленар жыйылыуун 22 декабрьде бардырыргъа келишгенди.

Дагъыда федерал законланы проектлерин, башха регионлада коллегаларыны законодательный башламчылыкъларын сюзгендиле. Ала билим бериу, къырал политика, физкультура, спорт бла байламлыдыла. Адан сора экономиканы, социал сфераны тюрлю-тюрлю бёлюмлеринде жетишимле болдургъанланы Парламентни Сыйлы грамотасы бла саугъалауну юсюнден оноу этилгенди.

Ахырында Жанатайланы Салим президиумну «КъМР-де къырал жашау журт контрольну къурау эмда кёп къатлы юйлеге башчылыкъ этиуге лицензияла бериу» темагъа жыйылыуунда чыгъарылгъан эсгертиуле къалай толтурулгъанларын билдиргенди.

Нина Емузова уа «Илму кластер - регионну айнытыуну амалы (КБРЦ РАН федерал илму араны юлгюсюнде)» темагъа «комитетни сагъатында» этилген эсгертиулени жашауда бардырыуну билдиргенди.