Сайлагъан усталыгъыны жигине жетерге итине

Билим бериуде бусагъатда бола тургъан тюрлениуледен бири вузларыбызны тыш къыралланы окъуу юйлери бла байламлыкъ жюрютюулериди. Аны себепли бюгюннгю тёлюню абаданладан эсе билим алыргъа асламыракъ онглары да барды.

Черек районну эм ариу эллеринден биринде-Къашхатауда-туугъан  Анахаланы  Марьяна, школда окъугъан кезиуюнде устазларыны ийнагъы болуп, мектепни алтын майдалгъа тауусханды. Ызы бла уа ол Саратовда да РФ-ни Президентинде Управленияны Столыпин атлы Поволжский институтуну эл мюлк эм къырал служба россей академиясыны филиалында бакалавриатны бошагъанды.

Тёртюнчю курсда окъуй тургъан кезиуюнде уа анга Венгрияны ара шахары  Будапештге барыргъа къадар насып этгенди. Анда къырал  службаны миллет университетинде бир семестрни жетишимли тауусуп, битеу да берген алты экзаменинден да бешле алып, сертификат, вузну администрациясыны ыразылыкъ къагъыты къоллу да болгъанды.

Тыш жерге билим алыргъа баргъан алай тынч да тюйюл эди. Эм алгъа анга сайлаулагъа деп жарашдырылгъан конкурсладан ётерге керекди. Студент ары барып окъургъа тийишлимиди огъесе тюйюлмюдю деген сорууну уа жаланда кесибизни институтубуз угъай, аланы университетлери да сюзгендиле. Таулу къызны битеу да жетишимлерине, къалай окъугъанына, ингилиз тилни не даражада билгенине да къаралгъанды. Нек дегенде анда дерсле барысы да ингилизча бардырылгъандыла.

Тил билимни юсюнден айтхан заманда да, Марьянаны хунерин чертирге тийишлиди. Ол анга школда эм студент кезиуюнде эки жылны юйреннгенди. Репетиторлагъа да  жюрюмегенди. Кеси аллына  Интернетни болушлугъу бла окъуу программаланы хайырланып, тынгылы сёлеширге, грамматикагъа да тюшюннгенди.

Будапештде уа аланы халкъла аралы сынамлары болгъан  преподавательле окъутхандыла. Мени бюгюннгю жигитим анда билим бериуню энчилигин, сейирлигин да белгилейди. Жыйрмадан аслам студентден къуралгъан къауумну хар бири да башха-башха къыралладан болгъанлары себепли дерследе ол жерлени проблемалары бла байламлы проектле къуралып сюзюлгендиле.

Жаш адамла бир бирлерини оюмларына тынгыларгъа, артда уа оноуну чыгъарыргъа юйреннгендиле. Башхача айтханда уа, бирикген командада ишлерге, жамауат ичинде къайсы усталыгъы болгъан инсан бла да сёлеше билирге.

Узакъгъа жолоучулукъну юсюнден ушакъ нёгерим кеси уа былай дейди: «Эм алгъа билим даражам ол ары Испаниядан, Италиядан, Бельгиядан, башха жерледен келгенлеча болурму деп сагъыш да этгенме. Алай а ары баргъаным мени кёп затха, Европада жашаугъа да кёз къарамымы тюрлендиргенди.

 Ала да бизни таулу эллерибизде ёсген жашладан, къызладан артыкъдыла деялмайма, бизничадыла. Жаланда бизге бир кесек кеси-кесибизге ышаныргъа юйренирге керекди». Ол Венгрияда адамланы жарыкълыкъларын, не кезиуде да болушлукъ этерге хазырлыкъларын,  хар чакъгъа да къууаннганларын, унугъуулукъдан, жарсыуладан кери турургъа излегенлерин айтады.

Студентлени хар ыйыкъдан экскурсиялагъа чыгъаргъандыла неда бир ингир къурап, къонакъланы кеслерини адет-тёрелери бла шагъырейлендиргендиле. Аллай амалла уа жаш адамланы бирикдиргендиле, барысы да ёмюрден бери да  бирге окъугъанча. Алай эсе да, аш-сууларында муслийманлагъа дурус болмагъан затла аслам хайырланылгъаны ючюн ол динни тутхан жерледен баргъанлагъа бираз къыйыныракъ тюшгенди.

Анахаланы къызлары китап окъургъа да бек сюеди. Ол къылыкъгъа атасы Далхатдан, анасы Локияланы Азизадан юйреннгенди. Юйде уа уллу библиотека  жыйышдыргъандыла. Къарындашчыгъы Алимни эгечи элге келирге анга иги кесек жангы китап алып, аланы къалау этип сакълагъан къылыгъы да барды. Быллай ахшы тёрелени багъалагъан инсанланы юслеринден эшите, ариу къылыкълы, адепли юйюр ёсдюргенлери ючюн хурмет да этесе.

Аны ючюн болур, хар жетишимин да Марьяна эм алгъа  юйюрюне жоралайды. Жашауда юлгюсю уа Алимди. Ол да, къарындашыча, экинчи вузда заочню окъуп, дагъыда юрист усталыкъны ала, анда да жаланда бешлеге окъуй турады. «Андан ёзге болумну кёрмегеним себепли, дунияда башха тюрлю да болады деп, кёз аллыма келтиралмайма.  Иги белгилериме, жетишимлериме жууукъларым-ахлуларым школда окъутхан устазларым да къууансала, ыразы болсала сюеме. Нек дегенде адамны хар къайсы къылыгъыны да мурдору юйюрдю»,-дейди ол, ушагъыбызны андан ары бардыра.

Къадар анга аппасы, урушну ветераны Анахаланы Бекболатны, аммасы Сарбашланы Фатиматны къатларында ёсерге насып бергенине да шукур этеди. Къартланы биргелерине тургъанланы жашауда къыйматлары башхала болгъанына, ала адет-тёрелени, тилни унутмазларына, тарыхыбызны иги билирлерине да ийнанады.

Не уллу китапны да эки кюннге тауусхан къыз, окъуугъа-билимге талпыгъаны бла бирча, юйге келсе анасын солутургъа ашыгъады, аш-суу хазырларгъа да къолу тап жарашады. Юйюр къыйматланы багъалайды, аланы энчи кёреди. Жаш адамла ёзге миллетлеге алданмай, жашау нёгерге кеси халкъыбыздан адам сайласала, ол заманда не жаны бла да кючлюрек боллугъубузгъа  ышанады.

Билим алыу-ол да къадарны бир саугъасы болгъанына толу ийнана, аллай онгну къолунгдан келгени тенгли бирге хайырланыргъа тийишлисин айтады. Адамны, ол къайсы  ишде урунса да, окъуулулугъу ючюн хурметлегенлерин черте, тенглерин билим алыргъа эринмезге, алыкъа мен жашма, заманым кёпдю деп, уллу кёллю болмазгъа, жашау окъургъа деп берген хар амалны, чакъны да ыразылыкъ бла багъаларгъа чакъырады.

Бюгюнлюкде уа хунерли къыз Саратовда муниципал билим бериуню Шахар къурулуш, архитектура эмда капитал къурулуш жаны бла комитетини юрист бёлюмюнде ахшы специалистди. Андан сора да, ол магистратурагъа кирип, билимин ёсдюрюрге хазырланады. Къадар насып этсе, жууукъ заманда Швецияны, Австралияны неда Канаданы вузларындан биринде окъуп, ол муратын толтурур умутдады.