Къарындаш къазах халкъда келин келтириу адет

Жамауат ишлеге тири къатыша келген, домбраны уста согъуучу къыз, Трамланы Люба айтып, къазахлылада келин келтириу адетни юсюнден бир къауум шартны билгенме. Аланы тойлары да бизникине ушагъаны сейир да болмаз, нек дегенде тюрк тамырлы халкъланы адет-тёрелери, маданиятлары, тарыхлары окъуна бирча болмай не амалы барды. Къарындаш халкъларыбызны тин къыйматлары бла байламлы материалланы басмалай турургъа муратлы болуп, къазахлыланы той болумларындан башлагъанбыз.

Алайды да, къазах адет бла къызны алып къачадыла. Сора жаш нёгерлери бла бирге, бир кишиге да айтмай, къызны кесини юйюне алып келеди. Жашны атасы, анасы, бир-эки къоншуларын да чакъырадыла. Къарт къатынла бла къызны юйге кийиредиле, элтип отоуда олтуртадыла.

 Андан сора арбазда чабып айланнган жаш сабийчиклени чакъырып, ишни болушун ангылатадыла, сюйюнчю сурап, аланы жууукъларына, къоншуларына чапдырадыла. Сабийле уа, къууанып, бири бири бла эрише, чабып кетедиле. Сюйюнчю соруп баргъан жашчыкълагъа ахча, кампет да бередиле.

Сора жууукълары, къоншулары, нёгерлери, къартла, жашла да келин келген юйге жыйыладыла. Къызла отоуда келинни тёгерегине жыйыладыла, аладан кёрюмдюк да аладыла. Кёрюмдюк бермегенлеге уа келинчикни бетин кёргюзтмейдиле. Къарт къатынла да келинчикни бетин да ачып, кёрюмдюклерин да берип, анга иги тилекле этедиле.

Сора дастархан къурашдырадыла. Эфендини чакъырып, некях да этедиле. Андан сора тамаша башланады.

Экинчи кюнде уа келинчикни бетин ачадыла. Анга къазакълыла бетачар дейдиле. Келинни бетин ачаргъа домбрада бек иги согъа билген уста жырчыны чакъырадыла. Сора келинни да, ол жырчыны да ортагъа чыгъарадыла. Келин­чикни бети кёрюнмейди, башына уллу жаулукъ атылыпды. Аны аллына ариу жаулукъ жаядыла.

Сора жырчы-акъын жырлап башлайды. Къартдан башлап бешикде жатхан сабийге дери атларын айтып, домбра бла жууукъларыны, къоншуларыны, нёгерлерини атларына жыр чыгъарады. Келинчиг а, ол жырчы атларын сагъыннган адамгъа, сёзсюз, башын ийип, салам береди. Сора келинчик салам берген адам аны аллында жаулукъгъа ахча салады. Алай бла ол жаулукъгъа иги кесек ачха да жыйылады. Акъын жаулугъун андан сора ачады. Ала да алгъышларын айтадыла. Сора ол жыйылгъан ахчаны жаулукъгъа тюйюп, башха саугъала да салып, юлюш этип, жырчыгъа-акъыннга бередиле.

Уллу тойну уа бир айдан этедиле. Къазахлыла анга кёп адам чакъырадыла. Келинни ата-анасы, битеу жууукълары, нёгерлери да келедиле. Той алай бошалады.