Кеси жыгъылгъан да жиляй кёреме

Сурат  бир адам шарайып тапмазча чырайлы къыз болуп ёсгенди. Элде анга сукъланмагъан, аны махтамагъан жокъ эди.  Аны бош туруп бир да кёрмез эдинг. Сау кюнню ичинде аш этгенлей, быстыр, сауут жуугъанлай, арбазны сыйпагъанлай турур эди. Школда да окъууу, низамы бла да айырмалы. Нёгер къызлары бийик окъуу юйлеге киргенлеринде да, ол алагъа къошулмады, саусуз анасын къоюп кетмеди.

Аны игилигини юсюнден хапарла элден тышында да эшитилгендиле. Тар ауузну экиге бёлюп саркъгъан черекни эки жагъасы бла узунуна созулгъан элни аягъында жашагъан Ханау да билди. Кёрюрге, таныргъа сюйдю.

Бир кюн, барды да, Алий-Мырзаны къабакъ эшиклерин къакъды. Сурат юйде жангыз кеси эди. «Эшикле ачыкъдыла, кир да, не жумушунг бар эсе да, айт»,-деди ол. Ханау арбазгъа акъырын атлады да: «Кечир, ариу къыз, бу юй тюйюлдю мен излеген»,-деп, кетерге ашыкъды. Эки кюнден а келечиле жиберди.

Алий-Мырза  къызын кимни жашы тилегенин билгенде, ыразы болду. Ол Ханауну  атасын, анасын да иги танып болгъанды. «Аллай асыл адамладан туугъан жаш аман болмазгъа керекди»,- деди да, келечилени кёл этдирип ашырды. Юйдегилери барысы да ыразы эдиле ол оноугъа. «Жараулу журтлары, ырысхысы болгъан, аягъы юсюнде къаты тургъан жашды. Анга барсанг, бийчеча жашарыкъса, не керегиннги да табып турлукъса»,-дедиле. «Таныгъаным, билгеним тюйюлдю, нек барыргъа керекме анга. Бу жолдан сора сагъынсагъыз, юйден кетип къаллыкъма»,-деп, къыз экинчи ауузларын ачмазча этди.

Дагъыда болдула Суратны тилеп келгенле. Аланы да умутларын юзюп къайтарды. Ауур къабакъны таууш этдирип арбазгъа эркин атлагъан Ахматны кёрсе уа, къанат битгенча болуп, чартлап чыгъа эди. Аны уа  жыл саны отуз бешден озгъан эсе да, къысха заманны ичинде юйдегили болур умуту жокъ эди.

Алай къызны тилей айланнганларын эшитгенлей, ол да сагъышлы болду. «Къутултуп къояма»,-деп къоркъду. Сора бир ингирде келди да: «Бир бирибизни танымагъанла, билмегенле тюйюлбюз. Хо, дей эсенг, бу ингирден оздурмай къачырып кетейим»,-деди.

Эрттеден бери жюрегинде орун алып тургъан Ахматха къыз боюн салды да, эл шошайгъандан сора къачып кетди. Юйдегилери ызындан болмадыла, сыйырыргъа да бармадыла. Кеси жыгъылгъан жаш жилямайды»,-деп къойдула.

Ахмат а Суратны оюла тургъан гытысына элтмеди. Шахарда хаух фатарда жашап тебиредиле. Сурат къатларында уллу тюкенни ашарыкъла жарашдыргъан бёлюмюнде ишлеп башлады. Ахмат а, ёре къуллукъ излей, кюн сайын газетледе билдириулеге къарайды, ары-бери сёлешеди. Алай бир ишге да бюсюремейди. Олтурады фатарда жангыз кеси, телевизоргъа аралып.

Бир жылгъа къоян тери да чыдайды дегенлей, Сурат турду тынгылауну салгъанлай, не болдунг, не къалдынг деп да сормады. Бир ингирде уа тюкенни таматасыны сатылгъаны бла къалгъаны бирге келишмейди, ахчаны барыгъыздан да тыярыкъма дегени жанына тийип,юйге ачыуланып келеди. Ахмат а биягъы диванда узун тюшюп, хурулдауну бардыра. 

Тартады юсюнде жабыуун ол ачыуу бла:
-Къачаннга дери турлукъса былай кётюрем болгъанлай?! –дейди.-Бир ай болжал береме, иш тапмасанг, сени багъып турлукъ тюйюлме, айырылыргъа тюшерикбиз. 

-Къоркъутма, менича жашны тапсанг, эриннгенми этесе. Заманлары озуп баргъан къызла топпа-толудула. Бош силкинесе, менден игисин тапсанг эди, бармагъым бла чакъыргъанлай, чапханлай келмез эдинг. Мен ол сен салгъан болжалны да сакълап турлукъ тюйюлме, бусагъат окъуна кетейим,-деп, Ахмат кийимлерин жыяргъа тебиреди. 

-Тёзерме,-деди къыз,-эрге бармай, заманлары озуп тургъан къызла бар эселе, сеничала кёп болгъандан къалып турадыла юйлеринде.
Ахмат бла сёз болгъанын эшитгенден сора Алий-Мырза, келип: «Юйюнге къайт, жангыз кесинги мында атып къоярыкъ тюйюлме»,-деп къысды. Сурат а къайтыргъа унамады. Ингир сайын шуу деп тургъан фатарына келгени къыйындан-къыйын кёрюне башлады. Кёп туралмады жангызлыкъгъа тёзюп, Ахмат бла жарашды.
-Къызым, бош этдинг алай. Тюрленнгенми этерик сунаса, бош турургъа татлыкъсыннган киши хазна иш излемез, санга билеклик этмез,-деди атасы. Къыз а ичинден жангызлыкъ этдирмезлик жокъду деп тура эди.