Чомартны жаны – тёрде

Сыйлы Рамазан ай башланнганлы Къабарты-Малкъар Республикада «Жолоучуну оразасын ачдыр» деген акция бардырылады. Аны себеплиги бла ингирде аууз ачаргъа кечирек болуп, жолда къалгъанлагъа суу бла финикле юлешедиле. Ол жумушну «Къатынгдагъынга болуш» жандауурлукъ фонд къурагъанды. Аны таматасы  Дугойланы Элдар блады ушагъыбыз. 

- Элдар, фондну къалай къуралгъаныны юсюнден айтсанг эди?

- Фондну къурагъынчы, «Бизни республика» жамауат биригиуде ишлеп тургъанбыз. Ол республиканы жашауунда кёп тюрлю болумлагъа уллу эс бурады, жандауурлукъ бла да кюрешеди. 

Багъалы дарман керекли болгъан Тюбейланы Магометге болушлукъ жумушну башлагъаныбызда, ол кезиуде орамда ахча жыйгъанлагъа регистрация хазна керек болмагъанды. Ызы бла  Адам Нагоевге жыйып башлагъаныбызда уа, регистрациягъа уллу эс бурулгъан эди. Аны ючюн фондну аллай  болушлукъ акцияланы  бардырыргъа чырмау чыкъмазча деп къурагъанбыз. 

- Бюгюнлюкде кёпле Интернетде керекли адамлагъа ахча жыяргъа чакъыргъан суратланы салгъанлай турадыла. Алай кёбюсюнде алада бир энчи фонд жазылмайды, анасыны, атасыны картасы белгиленеди.  Сиз анга къалай къарайсыз?

- Бу фондну ачханыбызны игилиги кёпдю. Нек дегенде адамланы халаллыкълары бла, болушургъа итиннгенлери бла аманлыкъчыла хайырланыргъа угъай демейдиле. Алдагъанла болуп чыкъгъан да болады. Бизни фонд кимге да себеплик этерге хазырды, адамланы эрттенликден ингирде сагъат оннга дери сёлешип, къаллай болушлукъ керек болгъанын айтыргъа амаллары барды. Анга кёре энчи счётха ахча жыяргъа да онгубуз болады. Фондха себеплик этген Махийланы Бэлла, алай сёлешгенлени хар бирине да тынгылап, керти да болушлукъ керек болгъанланы тинтеди. 

Фонд  амалсызлагъа мадар этерге къуралгъанын  ангыларгъа керекди. Дагъыда аллай болушлукъ излегенлени хар несин да тинтген этебиз. Бир ненча  машинасы, фатарлары  да бола тургъанлай, сиз жыйыгъыз дегенле да бардыла. Кесини ырысхысын жояргъа сюймегенлени да тюзге санамайма. Жарсыугъа, аллай юйюрле бардыла, сабийлерини, адамларыны саулукъларын тап этер ючюн, битеу болгъанларын, башлары кечиннген юйлерин да сатып тургъанла. Ма аллайлагъа болушлукъ этерге керекбиз. 

Врачладан къагъытланы да алабыз. Сабийлени къагъытларына, диагнозларына белгили педиатр Жетишланы Рашит, абаданланы къагъытларына уа сынамлары болгъан онкологларыбыз къарайдыла. Аланы оноулары бла ненча ахча керекни да бегитип, анга кёре жыйыуну башлайбыз.

 - Жыйылгъан ахчаны  адамны къолунамы бересиз  огъесе больницагъамы ашырасыз?

 - Больница къаллай счёт жиберсе да, ары ашырабыз. Дагъыда бир болум: алгъаракъда ахча жыйгъанбыз, эм аллындан да ол тиширыу жолларына, ашларына болушлукъ тилеген эди. Анасы аурупду, анга квота эталгъанды, алай анда аны биргесине барып сакъларгъа керекди, больницада уа къоймайдыла, кесигиз билесиз, бюгюнлюкде ара шахарда фатарда хакъ берип жашагъан багъа болгъанын. Андан сора да, юйюнде сакъат адамы барды, къолунда ахчасы анга да кетгенлей турады. Айтханым, кёп тюрлю болум болады, аланы хар бирине да энчи къаралады, эс бурулады. 

- Бюгюнлюкде сиз Рамазан айда  жоллада финикле бла суу юлешесиз. Аланы хакъын а ким тёлейди?

-  Биринчи кюнден да аны Интернетде жазгъаныбызда, сууаплыкъ ишле ючюн кёпле себеплик этгендиле, ахча жиберип, айны ахырына дери жетерча бир алгъанбыз хар затдан да. Дагъыда Къарачай-Черкес Республикада «Маммат» жандауурлукъ фонд бла шуёхлукъ жюрютебиз, ала да суула алып бергендиле. 

- Бусагъатда Рамазан айда закят аль-фитр ахчаны кимге берсек тийишли болур, деп соргъанла да бардыла.

- Тюздюле, кимге бергенинги, кимге керти да керек болгъанын билирге кереди. Хар элни да барды кереклилерини тизмеси. Хар адам да берген садакъасы кереклиге барса сюеди, аны  себепли фондну къурагъанлы   хар юйюрню да ырысхысына, амалына да энчи къарайбыз.

- Болушлукъ излеп кёпле да сёлеше болурла. Садакъа этерге излегенле да асламдыла, бир-бирле уа кийимле  берирге сюедиле. Сиз анга къалай къарайсыз? 

- Болушлукъ излеп жангыз бизни республикадан угъай, башха регионладан да сёлешедиле. Шимал Кавказны жандауурлукъ биригиулерини ассоциациясы барды, ала бла байламлыкъ жюрютебиз, сёлешген къайсы республикадан болгъанына кёре, ала себеплик этерча билдиребиз. 

Кийимле бла кюреширге сюймейбиз. Нек дегенде бизде аланы жыйышдырыргъа жер жокъду. Себеплик этерге сюйген ахча бла ашырса, кийим, азыкъ кереклилеге биз жангы затла  алып беребиз, сууабы да болады. 

- Бир-бир адамланы, жарсыугъа, аллай оюмлары барды: фондла жыйылгъан ахчаны асламысын кеслерине къоядыла деп. Сен анга не дейсе?

 - Бизни фондну эшиклери эрттенликден ингирге дери ачылгъанлай турадыла. Хар адам да, сёзсюз, юйюнден кюнюмю ётдюрейим деп чыкъмайды, юйюрюме себеплик этерге керекди деп оюмлайды. Болушлукъ излеп келген адам жабылгъан эшиклеге келип, бурулуп кетмезча, адам турады. Сау болсунла, фондну керегине деп ахча келтиргенле да аз тюйюлдюле. 

Мында кёбюсю болушханларына хакъ излеп келмейдиле, волонтёрлукъ этип, дунияны Жаратханны ыразылыгъын излейдиле, сууап иш  этерге  сюедиле. Ырысхы жаланда керти жумушлагъа, болушлукъгъа къоратылынады.

Мындан ары уа къаллай умутларыгъыз барды?

- Къарыусуз, ауругъанлары болгъан юйюрлеге болушхандан сора да, юйлери болмагъанлагъа да амал этерча проектлени башларгъа умутлубуз. Адамны башын кечиндирирча кесини бир жери болса, ол насыплыды, алай аллай амалы болмагъанлай, хакъ тёлеп жашагъан а бек къыйынды. Ол жаны бла жумушха да эс бурургъа сюебиз. 

Дагъыда абаданланы, студентлени да чакъырып, экология акцияланы да башларгъа умутлубуз. Аны бла бирге уа Минги тауну тёгерегин ариуларгъа да сюебиз. Сора битеу бу жандауурлукъ ишлеге себеплик этгенлеге,  болушлукъ этерге сюйгенлени барына да  ыразылыгъымы айтама.