Тарых

Экинчи кесеги. Керти тюйюл эсе, сагъышлан

Къарты бар юйню берекети, турмушу да башхаракъ болгъанын абаданларыбыз ёсе келген тёлюге айта, эсгерте тургъанлары бошдан болмаз. Ол ышан бла ала жаш адамланы кеслеринден таматалагъа  хурмет берирге, аланы багъаларгъа, ала тюшюндюрген затлагъа сакъ болургъа юйренедиле.

Эс бургъанмысыз, бюгюнлюкде эр кишиле,   танышла тюйюл эселе да, бир бирлерине: «Къарындаш»,-деп сёлешедиле? Ол не бла байламлыды? Тау халкълада къарындаш деген атха тийишли ким болгъанды? Къысха статьяда бу соруулагъа жууапла берирге кюреширикме. Сёз бир бирге къанлы жууукъ болмагъан кезиуню юсюнден барады.

Бюгюннгю кезиуде аппаларыбыз бизге юлгю болургъа керекдиле. Ала Ата журтха жау чапханда аны къорууларгъа сюелгендиле. Узакъ 1941 жылда Уллу Ата журт урушха  Таппасханланы тукъумдан 40-гъа жууукъ  эр киши кетгенди. Аладан уруш аулакълада 24 къалгъандыла.

Сиз а билеми эдигиз, 2011 жылда Филиппин тенгизде Палау деген гитче къыралчыкъда Дых-Тауну сураты бла кюмюш ахча чыгъарылгъанын? 

Къабарты-Малкъарны ара шахары Нальчик Россейни ариу жерлеринден бириди. Аны да, хар бир журтнуча, кесини энчи тарыхы барды. Аны тегерегин къуршалгъан къаяла налгъа ушайдыла, былай аны ючюн аталгъанды дейдиле.

Сунмай тургъанлай Энейни бла этрускланы юслеринден айтыу керти болуп чыгъады. Римлилени угъай да, этрускланы да ол сюйген жигитлери эди. Бюгюннгю алимле Эней бла Мезенцийни тарыхха къошмагъанлыкъгъа, Эней этрускланы жанларында болгъанын археологла ачыкълагъандыла. Таурухха ётюрюкеча къараудан тайып, тарыхчыла бла археологла ол лацияны жагъасына чыкъгъанына тюшюннгендиле. 1957 жылда бир гитче элчикни къатында эрттегили юй керекле бла адамла кюн сайын хайырланнган затла табыладыла. Сора дагъыда бир бёлек жылдан ол жерден 50 метр узакъда 13 гыйы табылгъанды.

Бурунгу заманда греклиле кюйдюрген Троя шахардан къачхан, Рим патчахланы эм биринчилеринден бири Энейни къадары бек сейирди. Айтхылыкъ назмучу Вергилий Энейни Италияда жолоучулугъун кесини «Энеида» деген поэмасында кёргюзтгенди. Эней, аны жашы Юл (Асканий) эм башха троянчыла, тенгизде къайыкъда жюзе кетип,   бир жагъада чыгъып тохтагъандыла. Ол жерге римлиле артда Троя деп атагъан эдиле. Сунмай тургъанлай жерни тюбюнден кезлеуле чыгъып башлайдыла. Эней анга асыры къаууаннгандан, къурманлыкъ этеди. Аш-суу жарашдырыргъа башлагъанда, адырлары болмагъанларын  ангылайдыла. Будай къалачларын ала отха кёмюп биширгендиле. Алай ол азыкълары кёпге жетмегенди.

КъМР-ни 100-жыллыгъына

Экинчи дуния урушну бек уллу сермешлеринден бири – Курск дугада сермеш -  1943 жылда 5 июльда башланып, 23 августда бошалгъанды. Анга  малкъарлы жашладан кёпле къатышхандыла, ол санда Зокаланы Башчыны жашлары Келлет бла Хамза.