Тарых

Моллаланы Гарттайны жашы Ибрахим хажи тау элледен биринчи хаж къылыргъа баргъанланы къауумундан эди. Ол Холамгъа ислам динни жайгъан миссионер къуллугъун толтура келген эди Малкъардан дейдиле. Холамда ол Чабдарланы къызлары бла юйюр къурап жашагъанды, Холамны, Бызынгыны сабийлерин дин жаны бла окъутханды. Белгили Чабдарланы Сюлемен хажини (1851-1927) устазы болгъанды. Ол дагъыда кёп иги иши бла белгилиди: Шалушканы къатында жер алып, Моллаланы хуторну къурагъанды (бусагъатда – Звездный, Нальчик-20), къумалы малла жайгъанды.

Бюгюнлюкде Жангы жыл 31 декабрьде белгиленеди. Адамланы асламысы анга  алгъадан хазырланып башлайдыла - аш-суу хазырларча продуктла, саугъала  аладыла, къайда эм къалай этериклерин тохташдырадыла, бир бирге къонакъгъа жюрюйдюле, майданда жасалгъан назыгъа эм салютлагъа къараргъа барадыла…

Хар тукъумну да барды ёхтем адамлары. Къадырладан эки туугъан къарындашланы жашларын, Уллу Ата журт урушну жигитлерин Мухажир бла Борисни айтыргъа боллукъду. Ала экиси да къыралыбызгъа жау чапханда, душман аскерлери бла сермеше, уруш аулакълада къалгъандыла.

9 декабрьде Совет Союзну Жигитлерине, Россей Федерацияны Жигитлерине, Сыйлы Георгийни жоруна эмда орден Славыге тийишли кёрюлгенлеге сый-намыс бериледи.   Бу тёре жашды, алай аны бла бирге тарыхы теренди.

9 декабрьде Россейде Ата журтну жигитлерини кюнюн белгилейдиле. Ол сыйлы кюн  2007 жылда  Федерал закон бла  бек бийик къырал саугъала бла – Совет Союзну  эмда Россей Федерацияны Жигитлери деген атла, Махтаулукъну эмда Сыйлы Георгийни орденлери бла белгиленнгенлеге  къырал, жамауат да уллу хурмет этгенлерине шагъатлыкъгъа тохташдырылгъанды.

Белгисиз солдатны кюню — Россейде сыйлы кюнледен бириди. Ол 2014 жылдан бери 3 декабрьде жыл сайын белгиленеди, кеси да къыралыбызны эм андан тышында да  къазауатлада жигитча сермеше жан берген совет эмда россейли аскерчилени хурметлерине тохташдырылгъанды.

Британияда музейни ишчиси, багъырдан типографиягъа керекли абериле этиучю, кеси да, Ассирияны жазыуларын болмагъанча алай иги билген, Джордж Смит, Лондонну библия археология жамауатыны 1872 жылда 3 декабрьде бардырылгъан жыйылыуунда бек тамашагъа къалдыргъан хапар айтады.

Элбрусну этеклеринде кёп кере болгъан,  белгили актёр, жырчы эмда назмучу Владимир Высоцкий кесини бир жырында: «Тауладан иги жаланда сен алыкъа болмагъан  тауладыла», -  деп бошдан айтмагъанды. 

Къарачай-малкъар миллетде аллай адамла бардыла, халкъны эсинде ёмюрлюкге жашарыкъла. 

«Тау тёппесине ёрлесенг – тёгерек-башны кёрюрсе» деген аллай сёз болуучуду. Быйыл, Къабарты-Малкъарны къыраллыгъына жюз жыл толгъанда, республиканы ёмюрлюк жолуна къараргъа, тарых бетлерин тинтирге, болгъан ишлерин ойларгъа да сюесе, дейди республиканы Архив службасыны специалисти Оксана Хурова. Бу материалда ол Къабарты-Малкъар кесини 50 жыллыгъын къалай белгилегенини юсюнден айтады.