Тарых

Эм буруннгулу журтубуз

Малкъар эл Хызны-Сууну ауузунда, Аргудан бла Сукан-Сууну, Малкъар Черекни эм аны бутакъларыны баш жаны тийрелеринде орналгъанды. Аны бла къоншулукъда шимал жанындан Къабарты, къыбылада – Сванетия, кюнчыгъышда – Дигория, кюнбатышда – Бызынгы бла Холам болгъандыла.

Эр кишилени буруннгу юс кийимлери

Алгъын жаш адамны ас­кер къуллукъгъа хазырлау бла бирге аны юс кийими эсге алыннганды. Аскерчи жашны кийимини энчиликлери болгъандыла. Ол кийим, жаш жюрюгенде, чапханда, ат юсюнде баргъанда чырмау этмезча, тап бичилирге, ариу тигилирге керек эди. Шимал Кавказда миллетлени жашауларында уруш кезиуле кёп бола тургъанлары бла байламлы, аланы ас­кер кийимлери, аз тюбеген энчиликлени айтмасакъ, бир бирге бек ушайдыла. 

Файгъамбарны ахыр хажилиги

Мухаммад файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, жашауунда ахыргъы кере хажны къыла, бизни Жаратханнга быллай тилек этгенди: «О, Аллах! Бу жолгъа чыгъа,  ийманыбызны сакълай, сени ыразылыгъынга тийишли болурча ахшы ишлени тамамларгъа онг, кюч-къарыу бериринги тилейбиз».

Бызынгыны тарыхлы жери

Бызынгыны жеринде адамла бурун заманладан бери жашайдыла. Мында къыпчакълыла да болгъанларына ийнандыргъан шартла тюбейдиле. Баджанак, бадзанаг, базанаг эм бызынгы дегенлени бир  бирге ушагъанлары да бошдан тюйюлдю дерчады. Бу жамауатха Малкъардан, Холамдан, Чегемден адамла да къошулуп тургъандыла, бызынгылыла да кёчюп кетгендиле бирси ауузлагъа. Алай эмда уллу кёчюу а 18-чи ёмюрде Бахсан ауузгъа эди. Бу материалда философия илмуланы кандидаты, тарыхчы Жангуразланы Мухамаматны тинтиу шартларын хайырланабыз.

Буруннгулу журтларыбыз

Чегем тау жамауат Чегем сууну эм аны бутакъларыны жанларында, Бахсан сууну Быллым тийрелеринде эм  Гестенти сууну  онг жагъасында орналгъанды.

Хар бири энчи ёмюр

 Бу суратда сиз кёрген адамларыбыз керти окъуна деменгили къауумдан эдиле. Жырчыла Отарланы Омар, Беппайланы Сергей, Гергъокъланы Тамара бла композитор Байчеккуланы Абидин бизни музыка искусствобузну айныуларына уллу къыйын салгъан адамладыла.

Къыралыбызны чеклери ышаннгылы жабылыпдыла

 Къабарты-Малкъар табийгъатыны ариулугъу, сейир жерлерини кёплюгю бла энчиди: агъачла, тау жайлыкъла, къарлы тёппеле, ёмюрлюк чыранла, бийик чучхурла.

Ата-бабаларыбыз окъала бла нени юсюнден хапарлагъандыла?

Жашауунда кюн сайын бир жангы зат билген адамгъа насыплыды дерчады. Бюгюнлюкде халкъыбызны тарых байлыгъын, аны къуралыуу къалай болгъанын тохташдырыу, ачыкъланнган затланы да кенг жайыу магъаналы  жумушладан бириди.

Малкъар округдан башлап, область комитетге дери

Хаммаланы Алибийни жашы Магометни аты комсомолну юсюнден жазылгъан бир къауум китапда барды. Аны юсюнден тынгылы хапар а архив документледе бла халкъ ауузунда жюрюйдю.

Тарых – ол алимлени, жазыучуланы ишиди, халкъ а мамырлыкъны кюсейди

21 майда Кавказ урушда ёлген адыгланы эсгериуню кюню белгиленеди. Ол къазауатдан бери бир ёмюр бла жарымдан аслам заман озгъан эсе да, миллетни тарыхын билиуню, аны ёсюп келген тёлюлеге тюз юйретиуню  магъанасы уллу болгъанлай къалады.

Жазыучу, журналист Анфиса Фирова (Канукова) жарыкъландырыу иш бла кюрешеди. Ол жазгъан «Хьэтхэр» роман да адыг халкъны ата-бабаларыны тарыхларын тинтиу бла байламлыды. Биз аны бла чыгъармасыны, шёндюгю кезиуде адабиятны болумуну юслеринден ушакъ бардыргъанбыз.

Страницы

Подписка на RSS - Тарых