Тарых

Кёп къалмай жюз жыл мындан алгъа Къыбыла Африканы тийресинде ары дери бир жерде да болмагъанча аллай уллу налмас таш табылгъанды. Бу багъалы затны юч мингден артыкъ карат эди, неда, башхача айтханда, 621,2 грамм.

Халимат къобузчу эди. Ол аллай къобузчу эди – элни тарыхында, ауузунда къалгъан, къобузун, ойнатхан угъай да, сёлешдире билген! Къууанч хапарына, жарсыу таралыууна, жюрек тасхаланы татлылыкъларына бла кюйдюргенлерине жалан бизни элни жамауатын угъай, Беш да Тау элде жашагъанланы, Къарачайдан, Къумукъдан келген къонакъланы да тынгылатхан.

 Анга дагъыда «Айдеш оюн» деп да айтхандыла. Малкъарлыла  сейир оюнла къураргъа не заманда да уста болгъандыла. «Къандес оюн» да аладан бириди. Бишген тауукъну  кёкюрегиндеги айыры сюекчикни алып, экеулен эки жанына тартадыла. Хар ким да уллуракъ жаны кесинде къалырча сындырыргъа кюрешеди. Сыннгандан сора: «Юсюнгде къалсын, эсиме салсын!» - деп, сюекчиклени бир бирлерине атадыла.

Мен эслей келгенден, бюгюнлюкде халкъыбызны жаш тёлюсюню  миллетибизни тарыхына, жашау турмушуна, оюнларына, жырларына бла тепсеулерине сейири уллуду. Бютюнда ала телевидение, радио неда интернет болмагъан кезиуде жаш адамла заманлары зауукълу ётерча къаллай амалланы хайырланнганларын билирге сюедиле. Кертиси бла да, шёндюгюлени асламы бир бирлерине тюбеселе окъуна, 10 минутдан телефонларына аралып, кеслерин къайры келишдирирге билмей тебирейдиле. 

КъМР-ни 100-жыллыгъына

Патчах Россей  аны къауумуна кирген халкъланы ичинде интеллигенцияны ёсдюрюуге, аланы болушлукълары бла регионлада къыраллыкъны кючлеуге уллу магъана бергенди.   Патчах къырал регионлада   къан тёгюуню, урушну, къазауатны болушлукълары  бла тохташалмазлыгъын ангылап, аны орунуна  мамыр мадарланы хайырланыугъа кёчеди.

Кесигиз билгенликден, Ростов   областьны Мартыновка району Къабарты-Малкъарны Терк, Чегем, Черек,  Зольск, Басхан районлары бла шуёхлукъ жюрютеди. Анда жашагъанла бу административ - территория бёлюм  къуралгъанлы 80 жыл толгъаны бла байламлы бизден къонакъланы сакълагъанларын билдиргендиле.

Къабарты-Малкъарда орта ёмюрледен къалгъан история эсгермеленн тинтиучю, история илмуланы кандидаты Исмаил Мизиев Ташлы Таланы тийресинде буруннгулу къабырланы къазып ачханлы эки жыйырма жылгъа жууукълашханды. Ма ол заманда табылгъан эди къуру бизни республикада угъай да, битеу Шимал Кав­казцы тау тийрелеринде окъуна бек сейирликге саналгъан зат. 

Хапар айт, хапар айт деп къадалгъанса да,  къоймайса. Адам санга не этсин? Къарайма да, айырылыр акъылынг жокъду. Баям, сен айтханны этгинчи манга тынчлыкъ боллукъ болмаз. Ант жетмесин санга. Айтчы, не зат эшитирге сюесе? Къулакъ бла эшитгенними, огъесе кёз бла кёргенними? Сайла кесинг.

   Уллу Ата журт уруш башланнганлы 80-жыллыгъына

1941 жылда 22 июньда эрттенликде сагъат тёртде Уллу Ата журт  уруш башланнганды. Иги хазырланнган  эки миллион  сынаулу немисли солдат, 2500 танк, 33 минг топ бла миномёт къыралыбызны юсюне айланнгандыла.  Аны кюнбатыш чегини битеу узунлугъунда  къызыу сермешле башланнгандыла. 

Бу материалны 2015 жылда Ахметланы Хажикъасым жазгъанды. Анда биз билмеген алай кёп шарт да болмаз, алай озгъан сур жылланы жигитлерини атларын унутмагъанлай, аланы сагъына туруу хар бирибизни да сыйлы борчубузду. Аны себепли бу номерибизде огъурлу жерлешибизни тинтиу ишин басмалап, таулу батырланы атларын жангыдан эсибизге салайыкъ.

БАБАЛАНЫ ТАУКЪАННЫ ЖАШЫ МАГОМЕТ