Саулукъ

Бизни телефонсуз  бир кюнюбюз, сагъатыбыз боламыды? Угъай.  Нек дегенде битеу дунияны жашауу да интернет бла байламлы болуп къалгъанды. Аны бла бирге ракны тинтиуню халкъла аралы агентствосу эм Саулукъну сакълауну битеудуния организациясы хуржун  телефонла адамны чархында огъурсуз кёпчюулени айнытыргъа къоркъуулула болгъанларыны юсюнден ачыкъ  айтханлай тургъандыла арт жыллада.  Аллай телефонладан чыкъгъан электромагнит кючле адамны саулугъуна хата келтиргенлерини юсюнден  алимле билдиргенликле, аласыз  шёндюгю дунияда жашау этген къыйынды. Сора не амал? Аны юсюнден  врач Къойчуланы Шамил  бла ушакъ этгенбиз.

Бизни къыралда жыл сайын сокъур чегилери атылып, онгсуз болгъанла бир миллион чакълы бирге жетедиле. Ауушханланы саны да битеу ёлгенлени 0,2-0,3 процентин тутады.  Ол процентле аз кёрюннгенликге, адам саны бла тергегенде юч минг чакълы боладыла.

Белгилиди: бир юйюрде тёлюден-тёлюге бир ауруула къайтарыладыла. Аланы бек къоркъуулуларындан бири инсультду. Биз бу аурууну эм андан сакъланыр амалланы юслеринден  Огъары Малкъарда больницаны баш врачы Чаналаны Аслижан бла ушакъ этгенбиз.

 Адамны мыйысында болгъан онгланы  жаланда 5 проценти хайырланады, деген оюм жюрюйдю. Алай ол да жетеди сейирге къалдырырча жетишимле болдурургъа. Мыйы 100 процентге хайырланса уа не боллукъ эди? Аллай заман а келирми? Адам улу къалай айнырыкъ эди? Ол эмда башха соруулагъа биология илмуланы доктору Сергей Савельев жууапла береди.

Элли жылдан сора биз тюрленнгенибизни терк окъуна сезебиз. Жюрегиз бирде чанчыр, бирде уа терк-терк урур, чыгъып кетерге сюйгенлей. Нек болады алай? Аны юсюнден Кардиоцентрни врачы Жанатайланы Людмила бла ушакъ этгенбиз.

Чабакъ продукция адамгъа кёп жаны бла хайырлы болгъаныны юсюнден эшитгенле быллай соруула бередиле: «Аланы къайсы тюрлюлерин сайларгъа керекди? Чабакъмы огъесе этми хайырлыды бегирек?». Аны юсюнден Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда Референт арасыны специалистлери айтханларын бу материалда окъурукъсуз.

Моллаланы Фатима доктор болуп, берген антына, сайлаууна да кертичилей къалып келгенли энди отуз жылдан атлагъанды. Бюгюнлюкде ол КъМР-ни Катастрофаланы медицинасы эмда терк медицина болушлукъну арасыны врач-анестезиолог-реаниматологуду. Саулукъ сакълауну айнытыугъа эмда коронавирус инфекциягъа къажау уллу къыйын салгъаны, бийик профессионал усталыгъы эмда кёп жылланы бет жарыкълы ишлегени ючюн 2020 жылда КъМР-ни Башчысыны буйругъу бла «КъМР-ни сыйлы врачы» деген атха тийишли кёрюлгенди. Бюгюн а ол мени ушакъ нёгеримди.

Кёпле ётмек семиртген этеди деп, аны  ашамай тохтагъандыла. Алай австралиячы алимле аны тюзге санамайдыла. Ала кёп жылланы тинтиуле бардыргъандыла, кёплени ашагъан халларына бла ашларына къарагъандыла.

Кюзню салкъын кюнлери, бирде уа жауунлу кюнлерини ызындан къыш, аны бла бирге уа грипп аурууну кезиую да келгенди. Кеслерин бу ауруудан сакълар умут бла бал, лимон неда наныкъ варенье къошулгъан чай бла къутулуп къалыргъа сюйгенлени саны аз тюйюлдю, алай, жарсыугъа, бу амалла хайыр бермей, гриппге жукъгъанла кёп боладыла. Ол адамны саулугъуна къаллай хата келтиргенини эмда аны болдурмаз амалларыны юсюнден КъМР-ни Саулукъ сакълау министерствосуну Спидге эмда инфекция ауруулагъа къажау арасыны таматасы, медицина илмуланы доктору Марина Иванова айтханды.

Бу кюнледе Москвада Росздравнадзорну башламчылыгъы бла онбешинчи илму-практика конференция ишин бардырады.